In het koude water van de Noordelijke IJszee is er doorgaans weinig verticale beweging onder water, de waterlagen zijn er relatief stabiel. Het oostelijke deel van de Noordelijke IJszee, de Euraziatische kant, begint actiever te worden, melden onderzoekers in Science. Dat komt doordat er de laatste jaar tien jaar elke zomer recordhoeveelheden ijs smelten in de Noordelijke Ijszee als gevolg van de klimaatverandering.
Sinds 2011 is het oostelijke deel tegen het einde van de zomer zelfs helemaal ijsvrij. Het wegsmelten van Noordpoolijs heeft een dubbel effect. Eerst en vooral is de reserve aan opgeslagen ijs kleiner, waardoor het ijs de omliggende temperatuur veel minder beïnvloedt en het omliggende water in de winter minder afkoelt. Bovendien weerkaatst wit ijs het zonnelicht, terwijl open water net veel zonnewarmte opslaat. Grotere oppervlaktes open water aan de Noordpool versnellen zo op hun beurt de opwarming van het water.
Daarenboven speelt nog een bijkomend effect. In de steeds koude Ijszee blijft het koude water onder de oppervlakte (koud water zakt altijd ten opzichte van warmer water). Met een actievere zee wordt de laagvorming onder water zwakker en vindt er meer verticale uitwisseling tussen de verschillende waterlagen plaats, het water wordt zo globaal warmer, ook in de diepere lagen. De wetenschappers stellen dat vast met satellietmetingen en gegevens van meetboeien.
Deze veranderingen zullen een grote impact hebben op de geofysische en biochemische componenten van de Noordelijke IJszee, verwachten de onderzoekers. De wetenschappers verwachten dat de negatieve impact van de klimaatverandering door deze veranderingen nog nefaster, sneller en groter zal worden.
Het ijs van de Zuidpool ligt op een continent en is soms kilometers dik. De Noordpool is daarentegen een bevroren zee, waar de ijslaag zich nooit zo massaal kon cumuleren als op het Zuidelijke vasteland Antarctica. Dit maakt de Noordpool veel kwetsbaarder voor de huidige klimaatverandering.
