In het wereldbeeld waarmee ik opgroeide is de natuur niet meer dan een verzameling grondstoffen voor de mens. En iets waar we soms in gaan wandelen. En dan begin je een aantal zaken te lezen over klimaatverandering. Bijvoorbeeld dat we onderweg zijn naar 4 graden opwarming en dat de aarde dan nog maar 1 miljard mensen zou kunnen “dragen”.
En dan plots begint het langzaam te dagen dat ook ik als menske gevangen zit in die processen die we dachten volledig getemd te hebben. Natuurlijk wordt klimaatverandering door de bezigheden van de mensheid aangedreven. Maar paradoxaal genoeg geeft de klimaatverandering weer dat we niet buiten of boven de processen van de natuur staan. We staan er middenin, zoals alle andere levende wezens op deze planeet. We zijn deel van een geheel. Ons leven en hoe groot onze kans is op leven wordt bepaald door die processen.
Klimaatverandering maakt duidelijk dat de natuur nog steeds hele beschavingen, hele steden kan verwoesten. Denk aan New Orleans. Of om het minder dramatisch te maken: denk aan Venetië. Denk aan het parlement in Venetië dat onder water loopt. De Venetianen dachten dat daar hun macht gezeteld was. Plots komt de zee daar binnen. Niet om wraak te nemen, om te straffen en ook niet om te zuiveren. De zee heeft natuurlijk geen emoties en geen intenties. Het zeewater komt gewoon binnen gekabbeld. De mens die dacht zo almachtig, zo belangrijk, zo allesbehalve dierlijk te zijn, krijgt plots natte voeten.
Ik krijg dan indruk dat onze levens niet veel belangrijker, niet zoveel hoger staan dan alle andere vormen van leven. Ik ben een mens, één van de vele soorten hier op aarde. Die soorten komen door een willekeur van genetische variatie, geografische processen en weet ik wat nog tot bestaan en verdwijnen wat later weer. Plots was er een soort die dacht het centrum van het geheel te zijn. Maar toch zal ook die soort niet meer dan een kort fragmentje in een onbevattelijk lang verhaal zijn. Over tweehonderd jaar weet waarschijnlijk niets of niemand nog dat ik ooit heb bestaan. Dat geldt voor mij, u en alle levende wezens. Als de wetenschap van de klimaatverandering ondraaglijk is, dan is dat omdat we onszelf veel groter gemaakt hebben dan dat we zijn. Zoals elk leven op deze planeet zijn we kwetsbaar, bestaan we tijdelijk en toevallig. Dat waren we even vergeten.
En mogelijk zijn er linkse kameraden die vinden dat ik aanzet tot aanvaarding of gelatenheid. De realiteit is dat deze gedachtegang me net sterker maakt in mijn activisme tegen klimaatverandering. Mensen die alles heel belangrijk vinden en de klimaatramp zien komen zijn bezig met conserveblikken in te slaan. Of iets dergelijks.
