Visvangst op het meer. Foto: press.vub.ac.be

Klimaatverandering bedreigt Tanganyikameer in Oost-Afrika

Onderzoek van de Vrije Universiteit Brussel (VUB) en de Université Catholique de Louvain (UCL) waarschuwt voor de gevolgen van de opwarming van de aarde voor de kwetsbare ecosystemen van één van de grootste Afrikaanse meren. Een opwarming van enkele graden van het water kan het ecosysteem uit evenwicht brengen met een grote impact op de lokale leefgebieden (habitats).

woensdag 18 januari 2023 10:33
Spread the love

 

“Voor ons onderzoek combineerden we het driedimensioneel hydrodynamisch model van het Tanganyikameer SLIM-3D, een expertise van een onderzoeksgroep onder leiding van professor Eric Deleersnijder van de UCL, met onze eigen VUB-expertise inzake klimaatmodellering”, verklaart hoofdauteur van de Kevin Sterckx, medewerker van het Department of Hydrology and Hydraulic Engineering van de VUB in een persmededeling.

“Onze modellen laten toe te voorspellen dat onder een pessimistisch uitstootscenario tegen het einde van de eeuw het Tanganyikameer opgewarmd zal zijn met drie graden Celsius, een zeer verontrustende vaststelling.”

Verwacht wordt dat door die opwarming het mengregime van de natuurlijke verticale stromingen in de grote watermassa van het meer, dat kouder water van dieper gelegen waterlagen naar het oppervlakte voert, drastisch zal wijzigen.

“Als het water aan het oppervlak te warm wordt, dan blijft het boven”, aldus VUB-professor Wim Thiery. “Dat heeft grote gevolgen voor de nutriënten in het water en uiteindelijk voor de gehele voedselketen in een meer van die omvang. Door een gebrek aan nutriënten komt de groei van het fytoplankton1 in gevaar, en als gevolg daarvan ook die van het zoöplankton en van de grotere organismen als vissen die ervan leven, in gevaar.”

“Plankton voedt zich met voedingstoffen die het best gedijen in de zich vermengende waterlagen. Als de verticale waterdynamiek verstoord wordt, wordt ook de rest van het ecosysteem verstoord. Bovendien worden de temperatuurmarges gelinkt aan de zogenaamde thermische habitat overschreden, waardoor soorten rechtstreeks bedreigd worden in hun voortbestaan.”

Tanganyika-meer. Map: google.com/maps

Dat speelt vooral in zeer grote tropisch meren zoals het Tanganyika-meer, een gigantisch meer dat zich uitstrekt van noord naar zuid over 673 km, met een gemiddelde breedte van 50 km. Het meer loopt grenst aan Burundi, Tanzania, Zambia en de Democratische Republiek Congo, waarbij die twee laatste landen respectievelijk 41 en 45% van het meer op hun grondgebied hebben.

Het Tanganyikameer is tevens het diepste meer in Afrika en is met bijna 19.000 kubieke kilometer water, na het Baikalmeer in Siberië, het grootste zoetwaterreservoir ter wereld. Het is op zijn diepste punt bijna anderhalve kilometer diep en heeft een oppervlakte van niet minder dan 33.000 vierkante kilometer, ongeveer zo groot als België.

“Grote meren in tropische gebieden zijn niet opgewassen tegen een dergelijk opwarmingsscenario”, besluit Sterckx. “Dat ligt wat anders bij grote meren in gematigde gebieden, waar het ’s winters kan vriezen en er soms een dikke laag ijs op het water staat.”

“Bij die grote tropische meren dreigen de stagnerende waterlagen voor een degeneratie te zorgen van het hele ecosysteem, niet enkel in het meer maar evengoed op de oevers, waar veel dieren en mensen leven van wat er in het meer aan leven zit.”

De internationale studie The impact of seasonal variability and climate change on lake Tanganyika’s hydrodynamics werd gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Environmental Fluid Mechanics. Er werkten wetenschappers aan mee uit België, Nederland, en Nieuw-Zeeland

 

Persmededeling van de VUB.

Note:

1   Plankton is een verzamelnaam voor talrijke micro-organismen die in het water zweven. Fytoplankton is plantaardig, zoöplankton bestaat uit kleine diertjes. Fytoplankton is een belangrijke voedselbron voor de vissen en voor het zoöplankton (nvdr).

 

Creative Commons

take down
the paywall
steun ons nu!