Code rood
In augustus bestempelde VN Secretaris Generaal António Guterres het laatste rapport van het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) als een “code rood voor de mensheid”. Dat zou volgens Greta Thunberg een alarmbel moeten hebben laten rinkelen, maar dat was helaas niet het geval.
“De ontkenning van de klimaat- en ecologische crisis zit zo diep dat bijna niemand er nog echt aandacht aan besteedt. Aangezien niemand de crisis als een crisis behandelt, blijven de existentiële waarschuwingen verdrinken in een gestage stroom van groenwassen en de dagelijkse nieuwsstroom in de media.”
Volgens Greta willen wij de planeet wel redden maar willen we tezelfdertijd ook onze niet-duurzame manier van leven behouden. Daar is het nu echter te laat voor. “Hoe ongemakkelijk die realiteit ook mag lijken, dit is precies wat onze leiders voor ons hebben gekozen met hun decennia van niets doen. Hun decennia van bla, bla, bla.”
De uitstoot van CO2 moet onmiddellijk drastisch naar beneden op een schaal die de wereld nog nooit gezien heeft. Omdat we op korte termijn niet over technologische oplossingen beschikken die dat voor ons kunnen regelen, zullen we onze samenlevingen fundamenteel moeten veranderen.
Foute richting
Het gaat volledig in de foute richting. Volgens de huidige prognoses zal 2021 de op één na hoogste emissiestijging laten zien en tegen 2030 verwacht men zelfs in vergelijking met 2010 een toename van de uitstoot met 16 procent.
De feiten zijn onverbiddelijk. Tegen het eind van deze eeuw stevenen we af op een opwarming van 2,7°C, en dit enkel op voorwaarde dat alle landen zich aan hun beloftes houden. Maar zelfs daarvan zijn de landen op dit moment nog ver verwijderd, aldus Greta.
De geplande productie van fossiele brandstoffen tegen 2030 is het dubbele van wat zou mogen om onder een klimaatopwarming van 1,5°C te blijven. “Dit is de manier waarop de wetenschap ons vertelt dat we onze doelstellingen niet langer kunnen halen zonder een systeemverandering.”
Haar verdict is keihard: “Wij slagen er totaal niet in om zelfs maar doelstellingen te halen die volstrekt onvoldoende zijn”.
Geen klimaatleiders
Maar dat is nog niet het ergste. Want de overheden knoeien ook nog eens met de cijfers. Ze maken gebruik van slimme boekhouding, achterpoortjes en onvolledige statistieken. Greta geeft concrete voorbeelden van haar thuisland Zweden en van gastland Groot-Brittannië. Maar ook de twee grootste uitstoters, China en de VS, krijgen een veeg uit de pan.
Volgens Greta zijn er op dit moment geen echte klimaatleiders, in elk geval niet in de landen met een hoog inkomen. Volgens haar is “het niveau van publieke bewustwording en de ongekende druk van de media die nodig zou zijn om echt leiderschap te tonen, nog steeds zo goed als onbestaande”.
Om een klimaatcrisis te vermijden zullen ongekende ingrepen nodig zijn. “Om de COP26 in Glasgow tot een succes te maken, is veel nodig. Maar bovenal is eerlijkheid, solidariteit en moed nodig.”
Change the system, yes we can!
Volgens Greta is de huidige klimaatcrisis slechts een symptoom van een veel grotere duurzaamheidscrisis. Het is een sociale crisis. Een crisis van ongelijkheid die teruggaat tot de kolonisatie en zelfs verder. Een crisis waarbij sommige mensen zich beter voelen dan anderen en denken dat ze anderen mogen uitbuiten of de rijkdom van hun land stelen.
Het is allemaal met elkaar verbonden. “Het is naïef te denken dat we deze crisis kunnen oplossen zonder de wortels ervan aan te pakken.”
De situatie is heel ernstig maar niet hopeloos. “We moeten onszelf eraan herinneren dat we dit nog kunnen keren. Het is heel goed mogelijk als we bereid zijn te veranderen.”
Greta is op zoek naar een wereldleider, een land met een hoog inkomen, een grote tv-zender of toonaangevende krant “die besluit om eerlijk te zijn, om de klimaatcrisis echt te behandelen als de crisis die ze is”. Dat zou voor haar een doorbraak zijn die alles in beweging kan zetten.
“De klok tikt verder. Topconferenties blijven plaatsvinden. De uitstoot blijft toenemen. Wie zal die leider zijn?”, zo besluit ze haar brief.
