Zeep in de vorm van Kool uit Katowice. Foto: Bert De Wel
Opinie, Nieuws, Wereld, Europa, Milieu, Politiek -

Klimaatconferentie maakt engagement voor meest kwetsbaren niet waar

Dat de kleine eilandstaat Fiji de klimaatconferentie zou voorzitten lokte hoge verwachtingen uit. Iedereen hoopte op een sterk signaal ter ondersteuning van de mensen die vandaag reeds volop de impact van de klimaatverandering aan den lijve ondervinden, zoals de bewoners van Fiji. De top boekte enkele resultaten, maar de algemene evaluatie is toch dat er onvoldoende vooruitgang geboekt werd. Daar zijn net de meest kwetsbaren het eerste slachtoffer van.

zaterdag 18 november 2017 00:22
Spread the love

De enkele resultaten die geboekt zijn: de lancering van een Talanoa Dialogue, een werkgroep over landbouw, een genderactieplan, een platform voor inheemse bevolkingsgroepen en een alliantie om uit steenkool te stappen. Allemaal zeer belangrijk en een stap vooruit, maar het is nog lang niet genoeg.

Ontwikkelingslanden vinden zwakke plek Europa

Van bij de start van de conferentie hebben de ontwikkelingslanden de druk opgevoerd op de ontwikkelde landen door te wijzen op het gebrek aan concrete vooruitgang inzake emissiereducties en klimaatfinanciering. Aangezien de Amerikaanse president Trump zijn land volledig gemarginaliseerd heeft – als enig land op de wereld dat uit het akkoord van Parijs wil stappen – werd vooral de EU geviseerd. Dat is niet verwonderlijk. Tussen de mooie praatjes van de EU om zich te profileren als klimaatleider en de concrete engagementen gaapt een enorme kloof. De recente en ontgoochelende hervorming van de emissiehandel (ETS) en het gebrek aan klimaatambitie bij de interne verdeling van de 2030-doelstellingen zijn illustratief. Dit is ook ontwikkelingslanden niet ontgaan. Hierdoor belandde een eerder technische conferentie toch in zeer politiek vaarwater.

Het belangrijkste resultaat van de conferentie in Bonn zijn de afspraken rond de Talanoa Dialogue. Die moet tussen nu en de klimaatconferentie volgend jaar in Katowice (Polen) de landen toelaten om hun ambitieniveau op te schroeven. Het is maar de vraag of men er in zal slagen om een mechanisme vast te leggen dat effectief het ambitieniveau van de landen in overeenstemming brengt met de engagementen van Parijs. De tweede grote opdracht voor de klimaatonderhandelaars was het vastleggen van spelregels (Rule book) over de manier waarop het akkoord van Parijs moet uitgevoerd worden. Er zijn regels over het opstellen van de nationale klimaatplannen, over de manier waarop de inspanningen geëvalueerd zullen worden, over de klimaatfinanciering enz. Er werd vooruitgang geboekt op dit terrein, maar het is maar de vraag of het voldoende zal zijn.

Was het Fiji in Bonn of Katowice in Polen?

Hoewel Fiji de voorzitter was van de conferentie ging vooral Katowice over de tong bij de onderhandelaars. De klimaatconferentie van volgend jaar is cruciaal, dan moeten er afspraken gemaakt worden over de Talanoa Dialogue en het Rule book. Het feit dat de conferentie zal doorgaan in Katowice, de hoofdstad van de mijnregio Silezië in Polen maakt heel wat onderhandelaars ongerust. De Poolse regering is één van de grote dwarsliggers in het Europese klimaatbeleid. Enerzijds is dat te begrijpen, 80 procent van hun energievoorziening is gebaseerd op steenkool. Anderzijds is er vaak weinig sprake van enige goodwill om op een constructieve manier de klimaatproblematiek aan te pakken. Het cynisme zit soms in kleine dingen, zoals het stuk zeep in de vorm van een brok steenkool (clean coal?) dat uitgedeeld wordt om Katowice te promoten als stad voor de volgende conferentie.  

Het UNEP-gap report geeft duidelijk aan dat het niet mogelijk zal zijn om de temperatuurstijging onder de 2°C te houden zonder een uitstap uit steenkool tegen 2030 in de OESO-landen en tegen 2050 in de rest van de wereld. Een aantal landen, onder leiding van Canada en het Verenigd Koninkrijk, lanceerde de Powering Past Coal Alliance waarin opgeroepen wordt om uit steenkool te stappen; zij het dat men een achterpoortje open laat door CCS (Carbon Capture and Storage of koolstofafvang). Het valt te hopen dat deze en andere initiatieven de druk op Polen vergroten om tot een goed resultaat te komen volgend jaar.  

Katowice plan of action for Just Transition

Ook voor de vakbonden is een succesvolle conferentie in Katowice volgend jaar een prioriteit. Het symbolische karakter van de mijnstad Katowice moet gebruikt worden om een actieplan af te spreken over een ‘rechtvaardige transitie’ voor alle werknemers die getroffen worden door de klimaatopwarming of door het klimaatbeleid. In dit plan moet een engagement komen van de landen om maatregelen inzake werkgelegenheid en sociale bescherming op te nemen in hun nationale klimaatplannen. Tijdens COP23 was er brede steun voor deze vraag, zoals aangegeven door Sharan Burrow, Algemeen Secretaris van het Internationaal Vakverbond: 

The support for Just Transition policies is now visible and robust among all climate stakeholders: from environmental groups to businesses, from regional governments to national ones. The importance of a social pact as a driver to low carbon economics means we can grow ambition faster, in line with what science tells us.”

Federaal minister van leefmilieu Marghem en Vlaams minister Schauvliege gaven tijdens een ontmoeting in Bonn met het middenveld aan dat ze hier werk van zullen maken, samen met hun respectievelijke collega’s bevoegd voor werkgelegenheid. Alvast een positief signaal waar de vakbonden op zullen toezien dat het uitgevoerd wordt.  

Tot slot bleek ook tijdens deze klimaatconferentie dat het actieterrein aan het verbreden is. Steden, regio’s, bedrijven, organisaties, enz. engageren zich om concrete acties te ondernemen. Vaak wordt hierbij het sociale luik niet vergeten. Schots eerste minister Nicola Sturgeon wees in haar speech op de conferentie expliciet naar de kansen die geboden worden door een rechtvaardige transitie. Ook de Canadese provincie Alberta kwam naar buiten met een Just Transition-plan om de steenkoolmijnen te sluiten. Het zijn dergelijke initiatieven, samen met nationale politici die hun (klimaat)verantwoordelijkheid nemen, die er moeten voor zorgen dat het klimaatbeleid nog een kans maakt.

Bert De Wel

Raadgever milieu en energie ACV
Deelnemer klimaatconferentie COP23 in Bonn

take down
the paywall
steun ons nu!