Werknemers
van maquiladoras in El Savador (ateliers in ‘vrijhandelszones’,
die door de overheid volledig vrijgesteld worden van belastingen en
van overheidscontrole), waar kledingbedrijven hun materialen
belastingvrij kunnen importeren, verwerken en opnieuw exporteren,
stellen dat sinds 2012 bedreigingen tegen vakbondswerking steeds
verder escaleren. Dat past in een historisch patroon van geweld waar
het Centraal-Amerikaanse land reeds lang om bekend staat.

“Er
werd mij per telefoon gezegd dat ik weg moest bij de vakbond en dat
ik geen problemen meer moest maken”, zegt een werknemer van LD
El Salvador, een bedrijf in de vrijhandelszone San Marcos ten zuiden
van de Salvadoraanse hoofdstad. Ze werkt sinds 2004 als naaister en
is lid van het Sindicato de la Industria Textil Salvadoreña (SITS),
een vakbond voor textielarbeiders.

LD
El Salvador is een Koreaans bedrijf dat kleding produceert voor
Náutica en Walmart en telt ongeveer 780 werknemers. “De
bellers zeiden me dat ze bendeleden waren en mijn lichaam aan een van
de bomen bij het bedrijf zouden hangen, als ik niet wegging bij de
vakbond.”

Deze dreigtelefoontjes blijken effectief. Slechts 60 van de
155 werknemers die in dat ene bedrijf lid waren van een vakbond voor de dreigementen
begonnen, zijn dat nu nog. De rest zegde uit angst zijn lidmaatschap
op.

Inhumane
werkomstandigheden

El
Salvador telt 6,3 miljoen inwoners en is een van de meest
gewelddadige landen ter wereld. In 2014 werden er 3912 mensen
vermoord, 63 per 100.000 inwoners. Het gemiddelde in Latijns-Amerika
is 29 en het wereldwijde gemiddelde 6,2.

De
fabrieken waar werknemers met deze anti-syndicale bedreigingen te
maken hebben, liggen in zeventien vrijhandelszones verspreid over het
land. In 2014 werkten in de kledingindustrie 74.000 mensen, voor het
merendeel vrouwen.

Sinds
de opkomst van de maquiladoras in de jaren 1990, krijgen de
betrokken bedrijven kritiek voor de onmenselijke behandeling van hun
werknemers en schendingen van de geldende arbeidswetgeving. “Een
van de vaakst geschonden rechten is het recht om vakbonden te
vormen”, zegt Reynaldo Ortiz van de Federación Sindical de El
Salvador, een overkoepelende federatie van vakbonden. “Nu komen
ze met doodsbedreigingen om vakbonden te ondermijnen.”

Naar
deze intimidatie van vakbondsleden werd onderzoek gedaan door het
Amerikaanse Center for Global Workers Rights van de Penn State
University en het Worker Rights Consortium. Zij publiceerden op 22
januari 2015 het rapport
Unholy Alliances: How Employers in El Salvador’s Garment Industry
Collude with a Corrupt Labor Federation, Company Unions and Violent
Gangs to Suppress Workers’ Rights waarin
talloze specifieke gevallen van intimidatie door bendeleden worden
toegelicht.

Volgens
dit rapport waren er onder meer in januari 2013 incidenten met
werknemers van F&D, een Taiwanees bedrijf dat in de
vrijhandelszone San Marcos gevestigd is. Managers van het bedrijf
zouden onder meer samen met een bendelid werknemers benaderd hebben
die buiten te praten stonden. De managers wezen toen de werknemers
aan die actief waren in de vakbond.

De
betrokkenheid van bendeleden is zo overduidelijk, dat tijdens een
bijeenkomst van vakbondsleden om de problemen van de werknemers uit
te leggen, bendeleden samen met managers kwamen. In januari 2014 werd
een van de werknemers die deelnam aan deze bijeenkomst, onder
duistere omstandigheden vermoord. Hoewel het openbaar ministerie een
onderzoek naar de zaak begon, heeft dat nog steeds niets opgeleverd.

Onmenselijke productienormen

Activisten
van de vakbond SITRASACOSI , die actief zijn bij onder meer het
bedrijf Nemtex ten westen van de hoofdstad San Salvador, kregen
eveneens te maken met fysieke intimidatie. “Gewapende mannen in
auto’s wachtten de werknemers op bij het fabrieksterrein tijdens de
pauze. Ze zeiden nooit iets, het was puur psychologische druk”,
zegt een vakbondslid. Een vakbondsleider bij Nemtex, werd met de dood
bedreigd door bendeleden die hem thuis bezochten. Hij is inmiddels
naar de VS gevlucht.

De
werkomstandigheden in de fabrieken zijn zeer slecht, zegt Carmen
Urquilla, van de vrouwenrechtenorganisatie Concertación por un
Empleo para las Mujeres. Vrouwen werken tot twaalf uur per dag om de
productiedoelstellingen te halen. Ze krijgen niet betaald voor extra
uren, maar krijgen enkel een bonus van 9 euro als ze het doel halen.
Het gemiddeld maandloon in deze fabrieken is 192 euro.

“Het
is zwaar werk. Veel vrouwen houden er handicaps aan over voor de rest
van hun leven, zoals beschadigingen van beenderen en spieren in
schouders en benen. Een aantal mensen kunnen zich niet meer zelf
aankleden”, zegt Urquilla.

Een
werkneemster getuigde dat de hen opgelegde
productiedoelstelling het naaien van 111 paar hemdsmouwen per uur is.
Dit betekent dat ze 1 paar mouwen per 32 seconden aan een hemd moet
naaien.

“Dit
is afmattend werk.” Vertegenwoordigers van de betrokken
bedrijven F&D en LD weigerden mee te werken aan dit onderzoek.
Ook het ministerie van Arbeid van El Salvador reageerde niet op
verzoeken om interviews.

Bron: Salvadoran
Maquila Plants Use Gang Members to Break Unions