Patrice Trovoada (ADI) houdt overwinningstoespraak (foto: Téla Nón)

 

Nieuws, Afrika, Politiek, Verkiezingen, Tmd, São Tomé en Príncipe, éénkamerparlement, Gemeenteraden, Patrice Trovoada, Rafael Branco, Fradique de Menezes, Téla Nón -

Kiezers São Tomé en Príncipe schudden politieke landschap door elkaar

De kiezers van de kleine eilandstaat São Tomé en Príncipe hebben de kaarten van het politieke landschap grondig door elkaar geschud. In de parlementsverkiezingen van zondag 1 augustus kwam oppositiepartij ADI als grote winnaar uit de bus. De partij van de president werd zo goed als van de kaart geveegd.

vrijdag 6 augustus 2010 17:55
Spread the love

De huidige regeringscoalitie van premier Rafael Branco (MLSTP/PSD en PCD) is haar meerderheid bijna zeker kwijt. De vorming van een nieuwe regering zal wat voeten in de aarde hebben. Maar de kiezers hebben duidelijk gekozen voor ‘mudança‘, verandering.

Felicitaties voor de winnaar

Sinds het herstel van de meerpartijendemocratie, begin jaren negentig, kent São Tomé en Príncipe, tot 1975 vijf eeuwen lang een Portugese kolonie, een relatief stabiel politiek systeem. Vandaar dat het land ook nauwelijks het wereldnieuws haalt.

Verkiezingen verlopen er over het algemeen rustig en eerlijk, al zijn er wel wat gevallen van corruptie vastgesteld. Verschillende politieke partijen wisselen elkaar af in verkiezingen die keurig om de vier jaar worden gehouden onder controle van een onafhankelijke verkiezingscommissie.

Het is niet ongewoon dat de verliezende partij de winnaar feliciteert. In vele Afrikaanse landen zijn de politieke zeden wel enigszins anders.

Cacao en koffie: te weinig duurzaam

Maar economisch blijft het land bijzonder kwetsbaar en arm. Een meerderheid van de ongeveer 200.000 eilandbewoners overleeft van wat kleinschalige tropische landbouw en visvangst.

De vroegere koloniale plantage-economie, vooral gebaseerd op cacao en koffie en massale inzet van (gedwongen) goedkope arbeidskrachten, die de vroegere slavernij moest vervangen, stortte kort na de onafhankelijkheid helemaal in.

Vandaag zorgen cacao en koffie nog steeds voor exportinkomsten, maar te beperkt en te weinig duurzaam om het land draaiende te houden. Het toerisme op de paradijselijk uitziende eilanden, pal op de evenaar, bevindt zich nog in een embryonale fase.

Een grote meerderheid van de bevolking leeft onder de armoedegrens en moet een beroep doen op allerlei vormen van ondersteuning door ontwikkelingssamenwerking.

Olie uit de oceaanbodem

Van de hooggespannen verwachtingen die de ontdekking van rijke olievoorraden op grote diepte in de oceaanbodem van de Golf van Guinee tien jaar geleden opwekten, blijft vandaag niet veel meer over.

De Franse oliemaatschappij Total heeft midden juli nog aangekondigd dat ze zou beginnen met proefboringen in haar concessiegebied, maar dat soort berichten werden de afgelopen jaren wel vaker de wereld ingestuurd zonder dat er veel concreets gebeurde. Afwachten of het dit keer anders zal zijn.

Bovendien dreigt de offshore olie-exploitatie voor grote milieuschade te gaan zorgen, zoals de ramp in de Golf van Mexico pijnlijk heeft aangetoond. Er is ook nog een onopgelost conflict met machtige buur Nigeria over de precieze afbakening van de gemeenschappelijke olievelden in de Golf van Guinee.

ADI wint met campagne voor verandering

Voorzitter José Carlos Barreiros van de nationale verkiezingscommissie (CEN) maakte maandag al de – voorlopige – uitslag van de zondag gehouden parlementsverkiezingen bekend.

Oppositiepartij ADI (Acção Democrática Independente – Onafhankelijke Democratische Actie) van Patrice Trovoada behaalde 26 van de 55 zetels in het éénkamerparlement en werd daarmee de grootste politieke formatie. ADI had totnogtoe slechts 11 zetels.

De partij ontstond in 1992 en voerde campagne met een heel jong en dynamisch team onder de centrale slogan ‘mudança e renovação‘ (verandering en vernieuwing). Partijleider Trovoada beloofde de bevolking dat hij een einde zou maken aan de economische stagnatie en de achterkamertjespolitiek van de traditionele politieke partijen.

De regeringscoalitie van uittredend premier Rafael Branco deed het niet goed. Zijn eigen partij, de sociaaldemocratische MLSTP-PSD, de opvolger van de historische ‘bevrijdingspartij’ die het land in 1975 naar de onafhankelijkheid van Portugal leidde, hield goed stand en kon zelfs nog één zetel winst boeken (totaal 21 zetels), maar de kleine coalitiepartner PCD (Partido da Convergência Democrática – Democratische Convergentiepartij) verloor vier van haar 11 zetels in het parlement.

Partij van president van de kaart geveegd

De grootste opdoffer moest de partij van president Fradique de Menezes incasseren. Zijn Movimento Democrático Força da Mudança-Partido Liberal (MDFM-PL – Democratische Beweging voor Verandering / Liberale Partij) hield nog net één zetel over van de 13 die ze had.

De president gaf zelf al snel toe dat zijn partij van de politieke kaart is geveegd door de kiezer. Politieke analisten hadden die bui al langer zien hangen, maar de grote doorbraak van ADI verraste toch de lokale krantencommentatoren.

De vraag die zich nu stelt, is hoe het verder moet. De ontslagnemende coalitie onder leiding van premier Branco zou in theorie kunnen voortregeren met de uiterst krappe meerderheid van 28 zetels, maar het is weinig waarschijnlijk dat dit ook gebeurt.

“Alleen blinde ziet niet dat verandering nodig is”

Américo Barros, voorzitter van de jongerenafdeling van de MLSTP/PSD, maakte donderdag in een vrije tribune op de uitstekende nieuwswebsite Téla Nón brandhout van het beleid van zijn partij in de regering.

Hij vond dat de bevolking duidelijke taal had gesproken en dat het meer dan tijd was voor verjonging en verandering. “Alleen een blinde ziet niet dat onze partij nood heeft aan verandering”, besloot hij zijn stuk. Meteen feliciteerde hij oppositieleider Trovoada met zijn overwinning.

Algemeen wordt aangenomen dat president De Menezes in de loop van augustus Patrice Trovoada zal belasten met een formatie-opdracht. Hij moet dan wel op zoek naar een coalitiepartner.

Ideologisch zou daarvoor de partij van De Menezes het meest in beeld komen, maar die is nu volledig uitgeteld en onderling zwaar verdeeld. Bovendien snoepte ADI de meeste kiezers af van De Menezes, in de eerste plaats uit onvrede met het beleid van premier Branco.

Oproep om vooral hard te werken

In zijn overwinningstoespraak stak de oppositieleider alvast de hand uit naar alle partijen “die willen werk maken van échte veranderingen om het land uit het slop te halen”. Hij riep de bevolking op om vooral hard te werken de komende vier jaar.

Niet alleen België en Nederland kennen moeilijke en langdurige regeringsvormingen, ook in São Tomé heeft de kiezer het de politici niet gemakkelijk gemaakt.

Zoals gebruikelijk verliepen de verkiezingen in alle rust en kalmte. Ruim 88 procent van de kiezers deed zondag de moeite om naar de stemlokalen te gaan. Over het algemeen was het enthousiasme bij de bevolking zeer groot.

Vooraf had de rooms-katholieke bisschop Dom Manuel António van São Tomé de politici opgeroepen om het democratische spel eerlijk te spelen en geen kiezers geld aan te bieden in ruil voor een stem op een bepaalde kandidaat.

Dit systeem, dat bekend staat onder de naam ‘banho‘ (letterlijk ‘bad’), had vroeger al vaker kritiek gekregen van internationale waarnemers. Echte corruptie of grove onregelmatigheden in de stembusgang werden evenwel nergens gemeld.

Valse noot wegens geen water

Toch was er een valse noot die zorgde dat de uitslag nog maar ‘voorlopig’ is. In het dorp Belém, in het centrale kiesdistrict Mé-Zochi, hebben de inwoners de verkiezingen geboycot uit woede omdat ze het al maanden zonder drinkbaar water moeten stellen.

Met slogans geschilderd op de huizen, spandoeken en barricaden maakten ze zondagmorgen duidelijk dat “zonder water = geen stemmen” zou betekenen.

De bijna 500 ingeschreven kiezers van het dorp verhinderden dat het lokale kiesbureau de deuren kon openen. De politie probeerde de barricaden te verwijderen, maar dat lukte niet. Belém ligt nochtans in een zeer waterrijke streek. Onlangs werd er nog een nieuw waterreservoir gebouwd om onder meer de hoofdstad van drinkbaar water te voorzien, maar de inwoners van het dorp blijven tot op vandaag verstoken van dit basisrecht.

In Montalvão, een dorp in hetzelfde district, ging een dief – waarschijnlijk een psychisch gestoorde man – aan de haal met de stembus. Volgens de verkiezingswetgeving moet in dergelijke gevallen de uitslag worden geannuleerd.

De voorzitter van de verkiezingscommissie kondigde woensdag aan dat beide dorpen op zondag 8 augustus opnieuw naar de stembus moeten. Dat zou de definitieve uitslag nog licht kunnen veranderen, maar de machtsverhoudingen zeker niet.

Ook nieuwe gemeenteraden

Op zondag 25 juli hield São Tomé al verkiezingen voor de gemeenteraden en voor het autonome eilandbestuur van het kleine Príncipe. Hierbij deed regeringspartij MLSTP/PSD het nog vrij goed in de landelijke gebieden, maar ADI kon de gemeenteraden van de belangrijkste steden veroveren. In Príncipe haalde de lokale partij UMPP, die meer autonomie nastreeft, de absolute meerderheid.
 

take down
the paywall
steun ons nu!