De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

Kapitalisme voor beginners: een eerste stap naar links?

maandag 6 januari 2020 21:01
Spread the love

Zwarte zondag, zo ging 26 mei 2019 de geschiedenisboeken in. Het was een verkiezingsoverwinning voor de twee uitersten: bij Vlaams Belang knalden de kurken, maar ook de extreemlinkse PVDA ging een flinke sprong vooruit. Wie zijn nu eigenlijk die linkse rakkers, en waar halen ze hun inspiratie vandaan? Voor het geval u geen tijd of zin heeft om Karl Marx’ “Das Kapital” door te nemen, is er nu ook “Kapitalisme voor beginners”, een bondig boek dat de belangrijkste marxistische visies op het kapitalisme op een heldere manier weet te bundelen.

Dat de Amerikaanse socioloog (en auteur van dit boek) Vivek Chibber nauwe banden heeft met het marxisme, is natuurlijk geen geheim. Hij is kind aan huis bij het linkse blad Jacobin, alsook bij het dochterblad Catalyst. Een geschikter persoon om Marx’ levenswerk in begrijpbare taal te gieten, kunnen we ons dus niet echt voorstellen. Het kleine boekje “Kapitalisme voor beginners” doet de naam alvast eer aan: op een succesvolle manier worden de belangrijkste marxistische visies op het kapitalistische systeem gebundeld en netjes voorgeschoteld aan elke lezer die ook maar een beetje geïnteresseerd is in deze visie.

Dat gebeurt in drie delen. In het eerste verkent de auteur de tegengestelde belangen van kapitalisten en werkers. Gedreven door hebzucht en macht, zo stelt hij, weten eerstgenoemden zich naar de top te manoeuvreren en zich als machthebbers te profileren, terwijl de gewone arbeiders, vechtend voor loon, volledig afhankelijk worden van het kapitaal. Het tweede luik legt in die relatie ook nog eens de rol van de overheid bloot: hoewel zij in principe de belangen van de werkers moet verdedigen (ze is tenslotte democratisch verkozen), blijkt ook zij afhankelijk van de geldstromen van de kapitalisten en wordt ze zo evenzeer op de knieën gedwongen. De oplossing, zo meent Chibber in het derde en laatste deel, is collectieve actie via de arbeiderspartij. Enkel collectief verzet kan de kapitaalbezitters omverwerpen.

Dat alles weet de auteur in een heldere taal over te brengen, en dan nog eens op een manier die niet verveelt. Desalniettemin rijzen wel heel wat vragen, waarvan de grootste wellicht is: “wat dan na de omverwerping van het kapitalisme?” Het socialisme, maar hoe werkt dat dan precies? En zijn er goed werkende voorbeelden? Daarnaast lijkt hij ook nog eens voorbij te gaan aan de huidige tijdsgeest. Het boek klinkt in eerste instantie zeer plausibel, bijna perfect, maar gaat voorbij aan de hedendaagse ontwikkelingen (zoals minder loontrekkers en meer werktevredenheid). Om echt te overtuigen, ontbreken er dus toch nog wat sterke redeneringen.

Al bij al heeft Chibber een krachtig en boeiend boekje neergezet dat een duidelijke introductie blijkt tot de basisprincipes van het marxisme. Om dat te vertalen naar de huidige samenleving, is verder lees- en denkwerk echter nodig. De aanzet is alvast gegeven.

Creative Commons

take down
the paywall
steun ons nu!