Jaren geleden leerde ik over kapitaalsrendement. Als je je eigen kapitaal investeert in een bedrijf, mag je niet vergeten de intrest op dat kapitaal te voorzien in je financieel plan. Immers als je je geld zou beleggen zou het ook intrest opbrengen. Landbouw is enorm kapitaalsintensief en het rendement is al jaren erg laag. Als je geld hebt moet je al gek zijn om het in een landbouwbedrijf te investeren. 

Het bedrag dat nodig is om in de landbouw één arbeidsplaats te creëren ligt zeer hoog en stijgt nog iedere dag. Je kunt meegaan in dit gebeuren of je kunt tegen de stroom proberen in te gaan. Er zijn voortdurend signalen die aangeven dat het huidige systeem zijn grenzen overschrijdt. Enkele voorbeelden…

In de tractorgarage stond ik naast een nieuwe tractor. Ik voelde me heel klein. Toen ik naar de trap om in de cabine van de tractor te komen keek, moest ik denken aan wat we vroeger al lachend zeiden. “De prijs van de tractor kun je zien aan het aantal treden dat er is om tot in de cabine te geraken. Iedere trede is 25000 euro.” Deze tractor had 5 treden en waarschijnlijk kom je met 25000 per trede niet meer toe.

Een van de duurste machines in de landbouw zijn de maaidorsers. De meeste boeren laten dit werk dan ook over aan gespecialiseerde firma’s, loonwerkers. Mijn loonwerker heeft een ultramoderne machine van enkele jaren oud. Bij de aankoop van de machine werd de investering onder andere verdeeld over de oppervlakte die per dag kan worden geoogst. Na 2 jaar oogsten had de loonwerker nog geen enkele dag de vooropgestelde oppervlakte kunnen bereiken. In Vlaanderen zijn de percelen hiervoor te klein.

De voorbije 70 jaar werd maar een klein percentage van de stoppende bedrijven overgenomen. De stoppende boeren wisten meestal al een hele tijd dat hun bedrijf niet over te nemen zou zijn. Machines en gebouwen waren al jaren afgeschreven. Gronden gingen op in andere bedrijven. De laatste 30 jaar konden de stoppende bedrijven nog heel wat kapitaal recupereren met de verkoop van allerhande productierechten. Vandaag  zijn er bedrijven die willen stoppen maar nog helemaal niet zijn afgeschreven. Er zijn bedrijven met een kapitaalsinvestering van meer dan 1 miljoen euro voor een bedrijf met 1 arbeidsplaats. Deze boeren kunnen alleen maar stoppen als ze hun bedrijf verkopen. De marktwaarde van zo’n bedrijf is momenteel gemiddeld maar de helft van de investering. We spreken dan niet meer van kapitaalsrendement, maar van kapitaalsvernietiging.

Los van deze voorbeelden is het zoeken naar een beter kapitaalsrendement gewoon een kwestie van goed bedrijfsmanagement. Het is echter niet vanzelfsprekend om het anders te doen. Je gaat tegen de stroom in. Voortdurend word je meegezogen met de stroom van high budget. Iedereen denkt en ademt high budget. Tegen de stroom ingaan is een onbetreden pad. Niemand kent de weg. Je moet, bij wijze van spreken, voortdurend je kompas gebruiken om bij te sturen naar low budget.