Kan een ecologisch pact ook sociaal zijn? Het voorbeeld van Brussel
Nieuws, Wereld, Politiek, Sociaalecologische economie, Van eiland tot wereld, Brussel, Sociaalecologisch pact -

Kan een ecologisch pact ook sociaal zijn? Het voorbeeld van Brussel

Brussel is een attractieve stad maar ook een gespleten stad waar armoede, werkloosheid, slechte niet-geïsoleerde woningen en volledig falende sociale woningbouw welig tieren. De hoofdstad van Europa toont vandaag hoe het vooral niet moet. Toch kan het anders, Brussel kan resoluut opteren voor een omslag waarbij milieu, welvaartsverdeling én economie elkaar vinden.

dinsdag 27 maart 2007 23:41
Spread the love

Onze samenlevingen hebben nood aan een ecologisch pact waarbij de politieke partijen in overleg met de samenleving kiezen voor de uitbouw van een ecologische economie. Dat was de stelling die we in een vorige bijdrage hebben ontwikkeld. En we eindigden met de vraag of een ecologische economie ook sociaal kan zijn.

Wel, dat kan zeker. Meer zelfs, dat moet ook. Laten we, om dat te illustreren, eens kijken naar de hoofdstad van Europa, naar Brussel. Die stad zou een uithangbord van Europa en een voorbeeld voor de wereld moeten zijn, maar is het allerminst.

Allereerst zijn er de schrijnende armoedecijfers. Naar schatting meer dan een kwart van de Brusselaars – meer dan één op vier – heeft een inkomen beneden de armoederisicogrens. Dat is bijna het dubbele van het Belgische cijfer en twee en een halve maal zoveel als in Vlaanderen.
Aan het inkomen ligt het niet echt. Het gemiddeld inkomen in Brussel is wel een beetje lager dan het gemiddelde in België maar het is hoger dan in alle andere grote Belgische steden.
Deze stad herbergt dus immense tegenstellingen tussen rijk en arm op zijn kleine grondgebied. Zelfs het gemiddeld inkomen in de rijkste gemeente van het gewest Brussel bedraagt al het dubbele van dat in de armste gemeente. Als je naar de bewoners zelf kijkt, hebben de tien procent rijksten één derde van het belastbaar inkomen, de tien procent armsten zijn goed voor slechts 1,3 procent. Ze zijn met andere woorden zowat vijfentwintig maal armer.

De Europese hoofdstad telt vele werklozen. Dat is niet verwonderlijk bij zoveel armoede. De werkloosheidsgraad van de Brusselaars is dubbel zo hoog als de Belgische. Van de jongvolwassenen die willen werken is meer dan één op drie werkloos.
De algemene werkloosheidsgraad bedraagt ruim twintig procent, met alweer grote verschillen tussen rijke en arme delen van de stad. Het aantal werklozen varieert van minder dan tien procent in Sint-Pieters-Woluwe tot meer dan vijfendertig in Sint-Joost-ten-Node.
Een kwart van de kinderen in Brussel leeft in een huishouden zonder werk. Voor geheel België is dit dertien procent, voor Europa in zijn geheel tien procent. Andere cijfers geven aan dat het in Brussel zelfs bijna één op drie kinderen zou zijn. Opnieuw duiken enorme verschillen op tussen de welgestelde en de achtergestelde buurten van de stad. Vergeet niet, we spreken hier over de hoofdstad van Europa.

Dan de kwaliteit van de woningen. Algemeen scoort het Brussels gewest niet zo goed. Wie Brussel wat beter kent dan enkel het centrum, de toeristische plekken of enkele verre buitenkanten, zal niet verrast zijn. Daarenboven zijn er nog maar eens ontzettend grote verschillen tussen vooral rijke en arme buurten. De hele 19de eeuwse gordel alsook grote delen van de binnenstad zijn in slechte tot zeer slechte staat. De woningen zijn er ouder, hebben weinig of zelfs geen comfort en vertonen dikwijls vochtproblemen.
Tot overmaat van ramp zijn deze woningen nog slechter geïsoleerd dan doorsnee Belgische huizen en ligt hun energieverbruik dus veel te hoog.
De woningbouw, en zeker de sociale woningbouw, faalt volkomen in het hart van Europa.

Er valt niet naast te kijken. Brussel is een gespleten stad, een vat vol ongelijkheid. De rijken wonen en leven er goed. Maar er is een onaanvaardbaar hoge werkloosheid die zich vertaalt in een al even onaanvaardbare armoede. De vele werklozen en de vele armen – en dikwijls zijn ze het allebei – wonen in uitgeleefde huizen in achtergestelde buurten. Het zijn meestal echte tochtgaten waar de warmte verdwijnt door deuren, vensters, spleten en kieren. O ironie, in de winter zijn het de armsten die zich blauw betalen aan elektriciteit, olie of gas om zich een beetje te verwarmen.
Het zou de ironie voorbij zijn als we hen nu dringend aanmanen om het Kyoto protocol te respecteren.

Een woningpact voor Brussel, ecologisch en sociaal

Toch ligt de oplossing voor de hand. Laten we nu snel investeren in een massaal woningbouwprogramma, van vernieuwbouw en nieuwbouw. Daarbij moet de sociale woningbouw mee het voortouw nemen, want die is al te lang afwezig gebleven.
Zeker als het om nieuwe woningen gaat, moet het om passiefgebouwen gaan die geen energie nodig hebben voor verwarming. In de andere gevallen moet er altijd minstens stevig geïsoleerd zodat de vernieuwde woningen drastisch minder energie verbruiken.

Hoe ziet het plaatje er dan uit?
Brussel bezit bijna vierhonderdduizend woningen waarvan de meerderheid zwaar moet aangepakt of minstens een stevige opknapbeurt nodig heeft, of zelfs plaats moet ruimen voor betere woningen. Dit schept werk voor tienduizenden Brusselse werklozen gedurende vele jaren, en dan nog wel in hun onmiddellijke buurt.
Dit vaste inkomen duwt de Brusselse armoedecijfers meteen naar beneden. En zo kunnen de weinig gefortuneerde Brusselaars van vandaag de komende jaren stelselmatig terecht in fatsoenlijke woningen met het nodige comfort. Sociale woningbouw, eveneens van passiefhuizen, moet er voor zorgen dat dit ook is weggelegd voor wie toch van een vervangingsinkomen moet blijven rondkomen.
Bovenop is dan de energiekost voor verwarming van al deze (ver)nieuwde woningen uiterst klein of zelfs nul. Bedenk even dat de verwarming van gebouwen verantwoordelijk is voor een kwart van de CO2 uitstoot. De massale ombouw of transitie naar passiefhuizen en lage energiewoningen verlaagt dan snel de CO2 uitstoot van de stad Brussel, en ook dat hebben we nodig.

Ik weet wel, een ecologisch en sociaal pact voor Brussel – of België, of Nederland, of Europa – moet nog meer bevatten. Maar deze grootschalige keuze voor ecologische en sociale woningbouw is er zeker een speerpunt van.

Wie kan daar tegen zijn, tegen investeringen die werk creëren en de werkloosheid doen smelten, die de armen een beter leven bieden en de armoede structureel terugdringen, en die al meteen een stevige pijler bouwt van een ecologische economie die vele malen minder CO2 uitstoot?

take down
the paywall
steun ons nu!