Journalisten staan vaak onder druk om adverteerders ter wille te zijn

Journalisten staan vaak onder druk om adverteerders ter wille te zijn

zaterdag 22 oktober 2011 00:51
Spread the love

13 procent van de Vlaamse krantenjournalisten wordt naar eigen zeggen dikwijls (=wekelijks) benaderd door hetzij de uitgever, de hoofdredacteur, het marketingdepartement van zijn krant of adverteerders om een stuk te schrijven over een bedrijf of andere instantie dat in de krant adverteert. Volgens 36 procent gebeurt dit tenminste soms (=maandelijks), volgens 60 procent tenminste zelden (=jaarlijks). Ook de vraag om een artikel te herschrijven om de adverteerder in een gunstiger daglicht te plaatsen komt voor, zij het veel minder. 5,2 procent krijgt deze vraag wekelijks, 17,5 procent maandelijks en 34 procent jaarlijks. Dat blijkt uit de doctoraatsscriptie die de Leuvense economen Dries De Smet en Stijn Vanormelingen in augustus verdedigden. In het kader van hun onderzoek stuurden zij een enquêteformulier naar de 755 Vlaamse krantenjournalisten wat 101 bruikbare antwoorden opleverde.

Uit literatuuronderzoek blijk volgens beide economen dat het rendabel kan zijn voor uitgevers om adverteerders te beloven dat ze vermeld zullen worden in een artikel. “Dit is het geval als de effectiviteit van dit extraatje relatief hoog is voor adverteerders en lezers zich relatief weinig storen aan deze vertekening. Als lezers minder trouw zijn aan hun krant is de kans echter groot dat er niet méér geschreven wordt over adverteerders”, aldus Dries De Smet. Beiden namen de proef op de som en gingen in Mediargus na hoeveel artikelen er in 2001-2005 in de Vlaamse kranten gepubliceerd werden van 57 grote adverteerders. Na enkele correcties (bv. voor bedrijven die toevallig in de picture staan) troffen ze een klein, maar significant effect aan. “Grosso modo kan men stellen dat maandelijks 200.000 euro investeren in advertentieruimte de adverteerder die maand een extra-artikel in die krant oplevert”, aldus De Smet. De onderzoekers ramen het aantal krantenartikels louter op basis van het feit dat er advertentie geplaatst werden op 1000 tot 5000 per jaar.

Wie oefent er druk uit op journalisten? In de eerste plaats wordt met de vinger gewezen naar het marketingdepartement en adverteerders. 20 procent van de journalisten meldt gemiddeld 1 keer per maand door hen gecontacteerd te worden. Ook vanwege uitgever of hoofdredacteur is er soms druk, zij het veel minder. Respectievelijk 69,3 en 76 procent van de ondervraagde journalisten zeggen van hen nooit dergelijke vraag gekregen te hebben. Druk om een artikel te herschrijven is er veel minder. 79,4 procent heeft nooit een dergelijke vraag gekregen van adverteerders. Voor het marketingdepartment is dat 77,3 procent, uitgever 75,5 procent en hoofdredacteur 76,5 procent. De minst ervaren journalisten blijken het meest bestookt te worden met vragen om adverteerders ter wille te zijn (zie tabel). 54 procent van wie 0-5 jaar aan het werk is signaleert dat dit soms gebeurt. Bij 6-10 jaar anciënniteit vermindert dit tot 36 procent en +10 jaar tot 24 procent. Economische journalisten worden minder onder druk gezet dan politieke. Respectievelijk 18 en 35 procent krijgen soms een vraag in die zin. Uitgesplitst naar mediagroup komt Concentra (33 procent signaleert ”soms” druk) het slechtst uit het onderzoek, gevolgd door Corelio (33 procent) en de Persgroep (27 procent).

Hoe reageren de journalisten in de praktijk? “In de meeste gevallen wijzen de journalisten de vraag om de adverteerder terwille te zijn resoluut af”, aldus De Smet. Het resultaat van de gestelde vraag verschilt echter enorm. Terwijl 60 procent van de journalisten zegt nooit de suggestie van adverteerders te volgen, daalt dit percentage tot 35 procent als het gaat om het marketingdepartement. Journalisten zijn ook meer geneigd op de vraag in te gaan als deze komt van de uitgever of hoofdredacteur, maar in de praktijk worden ze vanuit die hoek veel minder onder druk gezet. 18 procent van de ondervraagde journalisten heeft de indruk dat kranten meer schrijven over hun adverteerders. Opvallend is echter dat 61,4 procent hierover geen mening heeft en slechts 20,8 procent het oneens is met deze mening.

(dit artikel werd ook gepubliceerd in De Journalist)

Luc Vanheerentals
 

take down
the paywall
steun ons nu!