Sinds
eind mei 2015 komen elke vrijdag duizenden Hondurezen op straat in de
hoofdstad Tegucigalpa en vijftig andere steden. Velen dragen fakkels.
De betogers eisen de oprichting van een internationale commissie die
een einde maakt aan de corruptie in het Centraal-Amerikaanse land,
naar het voorbeeld van Guatemala, waar in 2007 een gelijkaardige
commissie van start ging.

Grootste
corruptiezaak in 50 jaar

Een
nieuwe burgerbeweging, die zich de Oposición Indignada
(verontwaardigde oppositie)
 noemt, wordt aangevoerd door jonge indignados en brengt mensen van
alle leeftijden samen, vooral uit de middenklasse.

De
rechtstreekse aanleiding voor het protest is de ontdekte fraude van
200 tot 300 miljoen euro in het Instituto Hondureño de Seguridad
Social (IHSS – Hondurese Instituut voor Sociale Zekerheid).

Volgens
het onderzoek liet het IHSS patiënten betalen voor vervallen
medicijnen, zijn er apparaten voor te hoge prijzen aangekocht en werd
geld afgeleid naar de laatste presidentscampagne van de rechtse
Partido Nacional (PN), die sinds 2010 aan de macht is. Het gaat om de
grootste corruptiezaak van de laatste vijftig jaar in Honduras.

Gestorven
familieleden

De
Hondurezen zijn vooral boos omdat het hier over de openbare
gezondheidszorg gaat en de openbare ziekenhuizen al jaren met een
tekort aan medicijnen kampen. “We hebben allemaal vrienden van wie
familieleden gestorven zijn omdat er een tekort aan medicijnen is.
Dat verenigt ons,” zegt de 27-jarige Gabriela Blen, een van de
oprichters van Oposición Indignada. “Via de sociale media
vertelden we elkaar dat we hier niet onverschillig konden bij
blijven. Zo ontstond het idee om fakkeltochten te organiseren.”

Aanvankelijk
was hun aanhang beperkt. “We betoogden met nauwelijks vijftig tot
honderd mensen voor het kantoor van de IHSS. “”Zie ze daar lopen,
die gekke jongeren, zeiden ze. Maar nu, als bij wonder, is alles
veranderd. Elke vrijdag zijn we met duizenden. We manifesteren met
fakkels, vreedzaam, om te eisen dat er gerechtigheid komt, dat er een
einde komt aan de straffeloosheid.”

Aanvankelijk
zwegen de Hondurese media over het protest maar door de groeiende
opkomst berichten zij nu ook over het protest, al doen ze vooral hun
best om het te marginaliseren en in diskrediet te brengen.

Internationale bemiddeling

De
regering stelde ondertussen een strijdplan voor tegen straffeloosheid
en corruptie, maar daarin is geen sprake van een internationale
commissie. De indignado’s wijzen het voorstel daarom af. Ze willen
pas praten met de regering als er een internationale commissie komt.
Ze vroegen al de steun van de VN en de VS voor de oprichting van zo’n
commissie.

De
president heeft nu de bemiddeling van de VN en de Organisatie van
Amerikaanse Staten (OAS) gevraagd. De VN stuurden al een verkennende
missie. Over enkele weken volgt een rapport. Ook de OAS gaat in op de
vraag.

Geld
voor eigen verkiezingscampagne

Het
is president Juan Orlando Hernández, die in 2014 zijn ambtstermijn
begon, die aanvankelijk opdracht gaf tot het onderzoek naar de
fraude. Hij had wellicht niet ingeschat dat de druppel die de emmer
zou doen overlopen, net het geld was dat voor zijn eigen
verkiezingscampagne had gediend. Hij ontkent zelf elke persoonlijke
betrokkenheid bij het schandaal.

In
het schandaal is momenteel sprake van tien cheques van elk 135.000
euro voor de PN-campagne. Experten zeggen echter dat dit bedrag nog
kan oplopen naarmate het onderzoek vordert. Hernández verzekert dat
zijn partij het geld zal teruggeven.

Een
tiental mensen wordt momenteel verdacht, onder wie voormalige
ministers van Volksgezondheid, een voormalig IHSS-bestuurder en een
invloedrijk zakenman. De lijst zal nog langer worden en naar alle
verwachting worden ook machtige figuren van de regerende partij in
verdenking gesteld.

Een
van de meest corrupte landen

Honduras
telt 8 miljoen inwoners. 60 procent van de gezinnen leeft in armoede,
40 procent in extreme armoede. Meer dan 60 procent van het bevolking
bestaat uit jongeren. Volgens Transparency International is Honduras
een van de meest corrupte landen van Latijns-Amerika.

Een
ander fundamenteel probleem vormen de hoge misdaadcijfers en de
daarmee gepaard gaande straffeloosheid. In 2014 werden 68 moorden per
100.000 inwoners gepleegd. Daarmee is Honduras een van de meest
gewelddadige landen ter wereld.

Staatsgreep,
doodseskaders (toevoeging redactie)

Op
28 juni 2009 werd president Manuel Zelaya afgezet door
het leger. De door het nieuwe regime gegeven reden was dat hij een
ongrondwettelijk referendum wilde houden voor een nieuw mandaat. In
werkelijkheid werd hij afgezet omdat hij meer en meer maatregelen nam
om de sociale uitbuiting aan te pakken en de grotendeels nog
semi-feodale machtsverhoudingen in het land te veranderen.

Sinds
de staatsgreep van 2009 is het land terug afgegleden naar het aloude klassieke
patroon van rechtse militaire dictaturen in Latijns-Amerika, met
verkiezingen die volledig worden gecontroleerd door de
machthebbers. Journalisten, vakbondsleiders, strijders voor de
mensenrechten en eender wie zich politiek uitspreekt worden zwaar
aangepakt.

Doodseskaders
zijn sinds 2009 terug actief en hebben meerdere opposanten van
het regime vermoord. Omdat het regime uitgesproken pro-VS is,
verschijnt over de schendingen van de mensenrechten in Honduras in de westerse media nauwelijks enig kritisch
nieuws.

Bron: Young
Hondurans Lead Unprecedented Anti-Corruption Movement