Voor één keer kunnen we begrijpen dat De Wever alle aandacht van de media in dit land opzuigt. Het gebeurt niet elke dag dat de Antwerpse burgervader in zijn politieke kaarten laat kijken,én ook nog iets over moslimterrorisme laat vallen waar de gemiddelde journalist en het programma ‘Tegen de Sterren op’ wel pap van lusten. Maar laat ons het daar vooral niet over hebben, morgen staan de kranten er immers vol van.
Ik zou integendeel willen inzoomen op een ietwat onderbelicht nieuwsfeit. Of toch iets wat volgens mijn bescheiden mening ‘nieuws’ is: Geert Noels die aankondigde blanco te zullen stemmen bij de volgende verkiezingen. De Morgen had een uitgebreid interview met ‘m net voor Nieuwjaar en La Libre publiceerde dit weekend ook een interview met de man waarin hij het waarom van zijn blanco-stem toelichtte.
Voor de rest lijken de doorgewinterde Wetstraat-watchers, die anders van elke scheet van Weyts, Homans & Jambon een olifant maken, er voorlopig het zwijgen toe te doen (ik schrijf dit op zondagavond). Waar blijven de analyses van Brinckman en co, zeker nu kompaan Johan Van Overtveldt (N-VA) net de tegenovergestelde conclusie maakte, en de politiek vervoegde?
Beiden zijn ze bekommerd om de economie van dit land, van Europa, ja zelfs, om het voortbestaan van de planeet (zij het bij Johan Van Overtveldt heel wat minder), en om de toekomstige generaties, zo verklaren ze in interviews. Maar bij de ene leidt dit dus tot een blanco stem, terwijl de andere vindt dat hij niet langer vanaf de zijlijn kan toekijken.
Als daar geen mooi tweegesprek in zit! Of als ze weigeren, moeten er toch minstens een paar fijne analyses uit te puren vallen, zeker nu naar het schijnt de moeder aller verkiezingen er aankomt. Wat Johnny Thijs betreft zitten we ondertussen al aan analyse elvendertig na de volstrekt overbodige bijdrage van Rik Torfs dit weekend in DS en Fientje Moerman werd ook al grondig doorgelicht door Pauli en co.
Het relatieve stilzwijgen over Noels’ beslissing is des te opvallender, gezien in het verleden de ‘cri de coeur’ van Stijn Meuris en recent nog Russell Brand in de Guardian wel op uitgebreide aandacht konden rekenen in bijvoorbeeld de Standaard. Maar misschien is die krant niet langer onverantwoord relevant?
We hebben het hier nochtans niet over een wat balorige muzikant of stand-up comedian – waarmee we geen waarde-oordeel uitspreken over hun beslissing, wel te verstaan – nee dit is een alom gerespecteerd en verstandig man die bijna op zijn eentje een denktank vormt, door zowat alle partijen al gesolliciteerd werd om op hun lijst op te komen, en naar het schijnt zelfs goeie banden heeft met het koningshuis. En deze Noels geeft nu dus verstek. Van een politieke shock gesproken.
En nochtans zit voor één keer Geert Noels, in tegenstelling tot Johan Van Overtveldt, met wie ik over zowat alles van mening verschil, fout. Noels heeft ongetwijfeld gelijk als hij stelt dat de huidige partijen te weinig visie tonen, dat zowel links als rechts soms met goeie voorstellen komen aandraven maar dat ze dan door het steriele politieke spel elkaars goeie idee nog liever doen bakzeil halen dan toe te geven dat er wel wat inzit.
En hij heeft zonder meer gelijk als hij de huidige centrumpartijen verwijt te komen aandraven met een vage consensusbrij, die geen enkel antwoord biedt op de langetermijn-uitdagingen van de economie, maatschappij & planeet. Hij heeft het ook bij het rechte eind als hij stelt dat je als partijpoliticus – behalve misschien een éminence grise zoals De Gucht, die het allemaal niet veel meer kan schelen – niet echt onafhankelijk meer kunt spreken en analyseren. Ik vrees dat trouwens voor nogal wat journalisten, in de commerciële structuur waarin ze werken, een beetje het zelfde geldt, maar dit terzijde.
Wat er ook van zij, ik had er dus perfect kunnen inkomen dat Noels aan de zijlijn wil blijven staan, om zijn autonomie als analist te vrijwaren. Maar een blanco stem promoten (want dat is stellen dat je blanco gaat stemmen toch een beetje, in zijn geval – de man is immers een BV, whether he likes it or not), dat is er over – ook al had hij het in een recente tweet over ‘wit’ als de kleur van hoop.
En wel om een paar redenen: dit is een man die in het verleden al pleitte voor een technocratische regering of zakenkabinet om ‘orde op zaken te stellen’. Qua wantrouwen in het functioneren van de democratie heeft hij dus een voorgeschiedenis. Zoals ik al zei: geen enkel probleem dat hij in boeiende en goedverkopende boeken zijn visie wil geven over waarheen het met de maatschappij en economie heen moet, en voor de rest aan de zijlijn wil blijven staan, maar een blanco stem is wat mij betreft een fout signaal, zeker voor iemand in zijn positie. Ik vraag me trouwens af hoe hij dit aan zijn kinderen, als hij die heeft, verkoopt: “Papa stemt blanco, want de politici hebben geen langetermijnvisie.”
Nee, als je (inderdaad gegronde) kritiek hebt op de democratie, probeer ze dan beter te maken, via analyses, of van binnenuit zoals Johan Van Overtveldt die zijn handen vuilmaakt, of via politieke voorstellen zoals David Van Reybrouck die de werking van onze democratie op die manier probeert te verbeteren. Als je vindt dat sommige partijen goeie standpunten hebben, maar het onderling oneens zijn, spreid dan bv. je stem.
Met een blanco stem ben je echter even kortzichtig bezig als de linkse Occupy-jongelui in Spanje die ook niet wilden meedoen aan het democratische proces, met als gevolg dat ze een nog rechtsere regering in de maag gespietst kregen. En in tegenstelling tot hen – waar je die reactie nog enigszins kunt begrijpen – is Noels toch geen geänomiseerd of politiek machteloos individu, bij mijn weten.
Nee, dit is een man die in menig debatprogramma op tv zijn mening mag geven, zelfs net na de verkiezingen, herinner ik me. Ik maak één voorbehoud: misschien wil Noels een signaal geven aan de politici, ze wakker schudden. Dan zou ik het nog enigszins kunnen begrijpen. Misschien was dat tussen de lijnen te lezen.
Ik wil eindigen met deze bedenking. Toen ik onlangs jonge Afrikaanse researchers op een conferentie over HIV in Kaapstad hoorde zeggen dat de oude politieke dinosaurussen geen plaats wilden ruimen in hun landen, kregen ze een gevat antwoord van een wat oudere politicus in het panel. Hij zei: jullie jongeren zouden, gezien de demografische factor, een enorme politieke factor van betekenis kunnen vormen, àls jullie tenminste zouden komen opdagen bij verkiezingen. Maar vaak laten net die jongeren het afweten.
Ik heb veel respect voor de analyses van Noels, die inderdaad vaak meer oog heeft voor de langetermijn dan de gemiddelde politieke spring-in-‘t-veld of hoofdeconoom van een bank, en ik deel de mening van Noels dat veel van onze politici weinig langetermijnvisie vertonen. Ik erger me daar ook over. Maar zelf zou ik nooit blanco stemmen.
Nee, we moeten proberen met zijn allen invloed uit te oefenen om die politici, op alle niveaus, in een andere richting uit te duwen, o.m. via het stemhokje. En voor wie het echt niet kan laten, tja, die moet maar gewoon de ‘mêléé’ vervoegen, zoals Johan Van Overtveldt. Al geef ik toe dat uiteindelijk iedereen voor zichzelf moet uitmaken hoe hij of zij stemt. Inclusief blanco.
Maar ik heb nog liever dat de samenleving en planeet op democratische wijze tenonder gaan, omdat we er niet uit geraken, dan dat we door een zogenaamd “technocratische regering” gered zouden moeten worden. Dus voor één keer moet ik Johan Van Overtveldt gelijk geven.
Laat ons hopen dat het bij die ene keer blijft.
