Joeri is kutbeleid. Burgemeesters ‘hold your horses’
Opinie, Nieuws, Samenleving, België, Jongeren, Werk, Mechelen, Politie, Justitie, Criminaliteit, Jeugdrechtbank, JOERI -

Joeri is kutbeleid. Burgemeesters ‘hold your horses’

Nog een jaar voor er gemeenteraadsverkiezingen zijn - enfin, de stilstand op federaal niveau rekenen we even niet mee - maar de campagnestrijd is duidelijk al gestart. Niet die pensenkermissen afschuimen voor we het potlood scherpen, maar voorstellen lanceren die media zeker oppikken. En zo is er vandaag het project JOERI. Dat staat voor 'Jongvolwassenen Observeren en Regelmatig Interpelleren'.

maandag 5 september 2011 16:10
Spread the love

Geef de macht terug aan de straathoekwerkers

Het JOERI-initiatief komt van de Mechelse politie en parket. “Vanaf 1 oktober zullen in Mechelen een tiental jongeren tot de maximumleeftijd van 25 jaar die regelmatig met politie in aanraking komen een JOERI toegewezen krijgen.”

“Dat is een daartoe opgeleide politieman die hen bijstuurt”, aldus Bart Somers (Open VLD), burgemeester van Mechelen. “We gaan proberen die jongeren op het rechte pad te houden door de problemen die hij heeft aan te pakken. Bijvoorbeeld: voor een jongere die veel spijbelt en van school werd gegooid zoeken we een nieuwe school; of heeft hij geen job dan zoeken we samen met de VDAB naar werk.”

“Burgemeesters, stop de nu al ondraaglijke verkiezingskoorts 2012”

1. Transparantie van bevoegdheden wordt hier wel erg vaag. Dat zet de deur open voor wel erg gevaarlijke toestanden. Een school zoeken of samenwerken met VDAB is géén politietaak.

2. Jongere X komt uit een kansarm gezin met veel problemen. Hij valt even onder de vrijwillige hulpverlening van Bijzondere Jeugdzorg. Pleegt geen feiten, is wel zorgbehoevend. Op 18 jaar valt dit vangnet weg. Hij moet nog zijn studie afmaken en ook werk zoeken. Een leeftijdgenoot in dezelfde situatie, maar die door zijn problemen thuis enkele diefstallen pleegde, komt in aanmerking voor een JOERI. Hij vindt dus makkelijker een school, werk en wordt begeleid.

3. Jeugdrecht is een apart onderdeel van het strafrecht. Daar bestaat empirisch materiaal over. Dat veeg je dus niet zomaar van tafel. Er dient op een andere manier te worden omgegaan met minderjarigen.

Ook daar kunnen huisarrest of een werkstraf worden uitgesproken als maatregel. Dit na een duidelijk sociaal onderzoek, dit weldoordacht beslist door een jeugdrechter die de jongere hoort en zijn toestand, drijfveer, eventueel psychiatrisch verslag en dossier kent.

Dat blijft vallen onder de privacywetgeving. Dit om latere kansen op een toekomst, arbeidsmarkt, enz niet in het gedrang te brengen. Ik zie dus niet in hoe deze groep een JOERI kan krijgen.

Al helemaal niet na hun 18 jaar, want dan mogen die eerdere als misdrijf omschreven feiten niet meer worden gebruikt. (Uitzondering wanneer een jeugdrechter die maatregel verlengt, maar alweer: daar bestaan voldoende controlesystemen voor of nog mogelijke sancties in de wet).

Of schuift het parket deze feiten eventjes door naar de politie en worden deze jongeren ook geselecteerd voor een JOERI? Dat lijkt mij echt onmogelijk en een zware privacyschending.

Of wordt er – terecht – geen rekening mee gehouden en dient de jongere na zijn 18 jaar eerst verschillende keren opnieuw in aanraking te komen met de politie voor hij een JOERI kan krijgen? Waar zijn we dan mee bezig? “Politie uw vriend wanneer u zaken mispeutert” en anders “trek uw plan”?

4. En dan is er nog het woord ‘observeren’. Observatie is een specifieke politietaak die duidelijk omschreven staat in de wet. Logisch, we zijn een rechtsstaat. Geen politiestaat waar de politie te pas en te onpas observeert. Het is dus in het belang van ieder van ons dat observatie enkel in specifieke gevallen kan worden toegepast.

Zo werd een goed jaar geleden een groot drugsdossier – het grootste dat Gent ooit heeft gekend – nietig verklaard én terecht omdat de politie meer dan vijf dagen had geobserveerd zonder de toestemming van een bom-magistraat.

Observeren kan bijvoorbeeld wanneer er ernstige vermoedens zijn van georganiseerde misdaad, maar dan wordt er een bom-dossier geopend. Dat geeft de politie extra bevoegdheden waaronder langere tijd observeren.

Dit kan zeer nuttig zijn om netwerken in kaart te brengen of een bende op te rollen. Geenszins kan dat eventjes zonder duidelijk juridisch kader worden gelanceerd op niveau van de lokale politie en een burgemeester.

Moet dat project van JOERI dan verticaal worden geklasseerd?

Wat politie in dit verhaal betreft wel. Wat het idee betreft helemaal niet. Het zou net goed zijn dat de overheid en ook lokale besturen meer investeren in het begeleiden van jongeren.

Dat ze hulp krijgen bij het vinden van een school wanneer dat fout is gelopen. Dat ze worden begeleid en er iemand hen vergezelt naar de VDAB. Dat iemand helpt om actief naar werk te zoeken.

Dat er kan worden ingespeeld op de noden, de thuissituatie, de eventuele verslaving of behandeling kan worden gezocht indien nodig. Ja, er lopen ook veel jongeren rond met psychiatrische problemen.

Maar al die zaken zijn er, moeten niet in nieuwe projecten worden gestoken. Moeten niet door politie worden overgenomen. Wachtlijsten dienen te worden opgelost, burn out en dus caseload verminderen dient prioriteit te worden bij consulenten.

Daarin investeren is een must. Straathoekwerkers hebben bijvoorbeeld een laagdrempelig en goed contact. Consulenten bij jeugdrechtbanken kunnen die taken zeker doen. Justitie-assistenten ook.

Waarom wordt het idee niet gelanceerd bij een arrestatie, na een feit waar de onderzoeksrechter (bijvoorbeeld) de feiten niet voldoende acht om aan te houden, maar bijvoorbeeld wel een sociaal assistente aan te duiden die zes maanden kijkt wat de oorzaken waren, die mee zoekt naar werk, enz.

Zo ook in Gent waar op een andere manier wordt gewerkt met drugsverslaafden die feiten plegen. Of blijven we besparen en besparen op de zorg en begeleiding. Blijven we de verzuchtingen en zwakheden van wijken in een stad negeren, zonder aan het onderliggende probleem niets of amper iets te doen?

Blijven we de macht leggen bij de politie en gaan we nog enkel budget vrijmaken voor veiligheid en repressie én dan ook nog eens taken bij de politie leggen die daar helemaal niet thuishoren?

Geef de macht en budget aan straathoekwerkers en investeer in de samenleving door wijken leefbaar te maken. Door er JOERI’s op af te sturen, zal dat niet lukken. Integendeel, het creëert ondraaglijke willekeur, want ‘kansarme’ jongeren die geen feiten plegen, hebben geen JOERI.

Saskia Van Nieuwenhove

Saskia Van Nieuwenhove is freelance onderzoeksjournalist.

take down
the paywall
steun ons nu!