Nieuws, Samenleving, België -

Jeugdzorg onder vuur: de vergeten kinderen

Opvoeder klaagt toestand in overbelaste opvangtehuizen voor jongeren aan. De toestand in de Vlaamse opvangtehuizen voor jongeren is zorgwekkend. Dat zegt Sammy Roelant, zelf opvoeder in opvangtehuis De Vloedlijn. Hij trekt aan de alarmbel.

maandag 1 oktober 2012 12:51
Spread the love

“De Vlaamse overheid verwaarloost de kinderen over wie ze de zorg heeft. Dit naar buiten brengen kan me mijn job kosten. Maar ik moet mezelf ook nog in de spiegel kunnen bekijken.”

De Vloedlijn in De Haan is geen gewoon internaat. Het is een medisch pedagogisch instituut voor kinderen met een lichte tot zware beperking.

Tijdens weekends en vakanties vangt De Vloedlijn ook gerechtskinderen van andere internaten op. Kinderen wiens ouders overleden zijn of met de noorderzon verdwenen. Maar ook kinderen die zelf criminele feiten hebben gepleegd of wiens ouders niet in staat zijn om voor hen te zorgen.

Zwaar ziek en kerngezond. Peuter, puber en jongvolwassenen. Het loopt er door elkaar.

Het resultaat is dat de populatie stijgt van 80 kinderen doordeweeks tot 120 kinderen tijdens vakanties.

Een zware overbelasting van een reeds overbelaste school. “Als de Vlaamse overheid een moeder was, zou ze ontvoogd worden wegens verwaarlozing”, zegt Sammy Roelant, naast opvoeder ook Groen-lijsttrekker in Brugge. “Dit is the end of the line. Dit is waar kinderen die weggehaald worden bij hun ouders, terechtkomen.”

Een bezoek aan De Vloedlijn is inderdaad geen ervaring waar je vrolijk van wordt. Groezelige gangen zonder daglicht. Kamers van dertig vierkante meter waar tot vier bedjes staan, kapotte ramen en zeer primitief sanitair. “De leidingen zijn door en door rot”, zegt Sammy Roelant.

“Herstellingswerken zijn vrijwilligerswerk of moeten uit het budget van de werkingsmiddelen komen. Als er bespaard moet worden, beginnen ze hier. Bij de kinderen die geen stem hebben en geen ouders die hun stem in plaats van de kinderen kunnen verheffen.”

Nieuwbouw uitgesteld

Er is een investering goedgekeurd voor een nieuwbouw in De Vloedlijn voor 20 tot 25 extra bedden. De bouw moest beginnen in 2011, maar werd meermaals uitgesteld. Bovendien lijkt het druppel op een hete plaat, die de toevloed aan jongeren amper kan verzachten. “Bijzondere Jeugdzorg en de jeugdrechtbanken plaatsen steeds meer kinderen die niet of nooit meer naar huis kunnen, in internaten. Tijdens weekends en vakanties komen die terecht in opvangplaatsen als De Vloedlijn”, legt Roelant uit.

” De druk wordt te groot. Officieel hebben wij plaats voor 120 kinderen. Maar dan stockeren we ze meer dan dat we ze onderdak bieden. Het plaatsgebrek zorgt ook voor vreemde beslissingen. Sommige kinderen worden tegen de beschermingsmaatregelen in toch naar huis gestuurd. Of ze gaan naar een familielid, zonder deftig sociaal onderzoek.”

“Vorig jaar kwamen hier de avond voor de zomervakantie twee kinderen aan met een bus uit Aalst. Zij waren niet ingeschreven, maar het internaat had hen meegegeven ‘in de hoop dat.’ Zo gaan we dus met kinderen om. Wij hebben ze noodgedwongen moeten weigeren en terug op de bus gezet. Je kan alleen maar hopen dat daar een oplossing is gevonden.”

“Soms is de druk zo groot dat we wel meer kinderen moeten toelaten.

Dan zijn we creatief. We maken hen bijvoorbeeld wijs dat we gaan kamperen en slaan tenten op de koer op. Net zoals we geïmproviseerde wc-hokjes buitenzetten als het sanitair het begeeft en we gaan picknicken als door de besparingen het keukenpersoneel vroeger naar huis vertrekt. En douchen: dat kan je natuurlijk ook in het openbaar zwembad, als het moet. Klusjes en herstellingen kan je door de kinderen zelf laten uitvoeren. Je komt ver met een beetje creativiteit.”

“Maar zijn we die kinderen niet meer verplicht dan dat? Hebben ze niet gewoon recht op een asbestvrije kelder? Op een wc waar niet iedereen kan binnenkijken? Ik heb een leefruimte voor mijn kinderen waar geen zonlicht binnenkomt. Enig idee hoe deprimerend dat is?”

“Het is ook een vicieuze cirkel. Hoe creatiever wij zijn met oplossingen, hoe meer ze besparen. We hadden drie klusjesmannen, nu is er nog eentje. Terwijl het werk zich blijft opstapelen. Verscheidene opvoeders kunnen zich niet met hun kerntaak bezighouden omdat ze voortdurend bezig zijn met het in stand houden van de infrastructuur.”

Elk jaar minder geld

De Vloedlijn moet het elk jaar met minder geld stellen. “Zonder de vele gulle giften uit de privé zou er niets voor de kinderen zijn. Geen televisie, geen computer, geen speelgoed, geen uitstapjes, geen fiets. Niks. De Vlaamse overheid voedt deze kinderen en zet ze een verouderd dak boven het hoofd waar ze worden samengepropt. Daar stopt het. Voor al de rest moeten we bedelen.”

“Nochtans gaat het hier om kinderrechten, erkend door de Vlaamse overheid. In de praktijk blijft het dode letter. Er wordt met de kinderen gesold op grote schaal. Ze hebben meestal geen idee waar ze gaan terechtkomen. Ze hebben ook nooit een eigen kamer. Privacy bestaat niet. Een poster, als ze er één hebben, is de enige manier om hun slaapplaats een beetje te personaliseren.”

“Ik schat dat ze met zo’n zestien opvoeders per jaar worden geconfronteerd op verschillende locaties. Dat zijn zestien verschillende ouder- figuren per jaar. Hoe goed die het ook bedoelen, het zijn mensen met verschillende karakters en een verschillende aanpak. Er zit geen lijn in de opvoeding die ze krijgen.”

“Vergeet ook niet dat dit heel vaak kinderen zijn die al zware hechtingsproblemen hebben door hun verleden.

Dat is rampzalig. Ik heb kinderen van twee jaar zien binnenkomen die perfect normaal begaafd zijn, maar door hechtings- en andere psychologische problemen ernstige leerachterstand ontwikkelen. Naar mijn gevoel zou zestig procent van de kinderen met een lichte achterstand geen enkele beperking meer hebben indien ze als een normaal kind zouden kunnen opgroeien. En die achterstand kunnen ze nooit meer inhalen.

Heel veel kinderen slikken wel pillen, maar er is geen medische staf onder leiding van een arts die de kinderen opvolgt. Dat is toch gewoon een basisbehoefte.”

Vermijdbare ‘ongelukken’

“Ik schat dat één op de drie van de kinderen die we hier na hun achtiende verjaardag loslaten in de wereld, ooit in de gevangenis belandt.

En dan ben ik heel optimistisch. Het zijn er waarschijnlijk meer. Er is ook een belangrijke groep jongeren die hier zeer snel terugstaat nadat ze De Vloedlijn hebben verlaten. Om hun kroost af te geven. Het systeem houdt zichzelf in stand.”

Of er dan geen statistieken worden bijgehouden van de kinderen die wél succesvol worden nadat ze de schoolbanken hebben verlaten?

“Dat is een luxe die wij ons niet kunnen permitteren. Ik hoop dat ooit een student sociologie zich hierover wil buigen voor zijn thesis. De uitnodiging is bij deze gelanceerd. De resultaten zullen vernietigend zijn.

We zien regelmatig een kind opduiken in de krant. En niet omdat hij een marathon gewonnen heeft. Die opvolging van onze kinderen zou niet alleen de hoge criminaliteitscijfers of de lage slaagkansen op de arbeidsmarkt blootleggen. Ik vermoed dat het aantal drugsverslaafden en zelfmoorden ook zwaar oververtegenwoordigd is bij deze groepen.”

Afgelopen zomer werd er brand gesticht in De Vloedlijn. Door een geplaatste jongere, zoals gefluisterd wordt? “Ik wil het niet hebben over concrete gevallen. Maar het is wel zo dat wij heel vaak niet weten welk vlees we in de kuip hebben als er kinderen binnenkomen. Wij mogen hun achtergronden niet kennen. Dat zou een schending van de privacy zijn.”

“Het kan dus best zijn dat er een kind met pyromane neigingen bij ons terechtkomt en dat we het niet weten. Het kan ook zijn dat we kinderen die seksueel grensoverschrijdend gedrag vertonen, samen in de kamer leggen met incestslachtoffers. Er gebeuren hierdoor perfect vermijdbare ongelukken.”

“Hier zitten geen dokterskinderen hé”

Roelant heeft het gevoel dat hij in het ijle roept. “We hebben ministers op bezoek gehad, maar de beste delen van het gebouw worden dan opgefleurd met tekeningen en de slechte delen worden verborgen gehouden. Ach, kinderen stemmen niet. En de ouders die op bezoek komen, zijn niet bij machte om zich te laten horen. Hier zitten geen dokterskinderen, hé.”

Johnny Borny, directeur van internaat en opvangcentrum De Vloedlijn, wenste gisteren geen commentaar te geven. Of toch dit: “De situatie is volgens mij alleszins niet problematisch te noemen.”
 

Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met de Gazet van Antwerpen

take down
the paywall
steun ons nu!