Een zoektocht op internet leidt tot de ontdekking van een website die nieren te koop aanbiedt. Een jonge vrouw, die zich namens IPS voordoet als een migrant uit de provincie Hebei, belt het telefoonnummer op de website en krijgt iemand te spreken die zich “meneer He” noemt.
“Ik heb geld nodig”, zegt ze. “Wilt u de nier van een vrouw?” De man vraagt naar haar leeftijd. “Vijfentwintig”, antwoordt ze. “Natuurlijk willen we uw nier”, zegt de man.
Meneer He vraagt de vrouw naar Xuzhou in de provincie Jiangsu te reizen. Op het treinstation zal iemand op haar wachten. Ze kan een lichamelijk onderzoek verwachten, en als ze goed gezond blijkt te zijn, zal gezocht worden naar een geschikte transplantatiekandidaat. De 320.000 yuan (ruim 34.000 euro) krijgt ze voor de transplantatie overgemaakt. Een opvallend aanbod, want meestal worden nieren in China verkocht voor ongeveer 100.000 yuan (bijna 11.000 euro).
Minder executies
In China wachten ongeveer 1,5 miljoen mensen op orgaantransplantatie. Jaarlijks kunnen slechts 10.000 van hen geholpen worden. De meeste organen komen in China nog steeds van gedetineerden, maar nieuw overheidsbeleid heeft ertoe geleid dat het aantal organen dat via die weg beschikbaar komt, is verminderd. En maar weinig Chinezen geven toestemming om hun organen af te staan na hun dood.
Illegale orgaanhandelaren slaan intussen hun slag. Vorige maand bracht een krant uit Guangzhou een verhaal over een migrant uit de provincie Hunan die zijn nier wilde verkopen in Linfen, in de provincie Shanxi. Hij wilde met het geld zijn schulden aflossen.
Hu bedacht zich op het laatste moment, maar de handelaren hadden zijn mobiele telefoon, identiteitspapieren en andere bezittingen in beslag genomen. Ze gaven hem te kennen dat hij pas weg mocht na de operatie. Het verhaal legde de werkwijze bloot van een illegaal netwerk.
Tientallen jaren lang gebruikte China, dat jaarlijks meer gevangenen executeert dan welk ander land ook, de organen van veroordeelden voor transplantatie. Die praktijk kwam China op internationale kritiek te staan. In 2007 gaf de overheid opdracht om alle doodvonnissen opnieuw te laten bekijken door de Hoge Raad, waardoor er minder executies waren.
Financiële stimulans
In 2007 verbood China ook transplantaties door levende donoren, behalve door echtgenoten, bloedverwanten, stieffamilie of geadopteerde familieleden. Met minder beschikbare organen en een toenemende vraag, betekende dat dat de illegale handel verder opbloeide.
Orgaantransplantatie wordt gemakkelijker gemaakt door gebrek aan goede regelgeving en controle in ziekenhuizen. De Regulering inzake Menselijke Orgaantransplantatie is sinds mei 2007 van kracht en kent vooral sancties tegen werknemers van medische instituten die zich schuldig maken aan illegale transplantatie. De straffen voor mensen die een orgaan afstaan of kopen, zijn laag. Veel orgaandonoren doen zich met valse papieren voor als een familielid van degene die een orgaan nodig heeft.
In 2008 zette de overheid een registratiesysteem voor levertransplantatie op in Shanghai. Een jaar later volgde een campagne in tien provincies en steden om mensen te stimuleren organen af te staan na hun dood. In 2009 was volgens de krant China Daily echter nog steeds 65 procent van alle organen afkomstig van geëxecuteerde gevangenen.
Aan het einde van dit jaar wil China inwoners de mogelijkheid geven zich als donor te registeren als ze hun rijbewijs aanvragen. De regering overweegt ook financiële stimulansen te gebruiken om vrijwillige donatie aan te moedigen.
