De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

Opinie -

Je ne suis pas un de ces cons de Charlie!

Er is voor Eric Hulsens geen reden om uit verontwaardiging over het moorden de activiteiten van Charlie Hebdo sympathiek te vinden en je met de omgebrachte medewerkers te identificeren. Veel van wat Charlie Hebdo deed, was volgens hem schadelijk, een onwijs gebruik van de vrijheid van meningsuiting. Een voorpublicatie uit Hulsens' binnenkort te verschijnen boek: Bloot of boerka?

woensdag 4 februari 2015 10:45
Spread the love

Nu de emoties na de aanslagen van Parijs een klein beetje zijn bedaard (maar niet de verontwaardiging, hoop ik) en er iets meer afstand kan worden genomen, is het een goed moment om wat klare taal te spreken over de gebeurtenissen en hun achtergrond. Dat
veel mensen meeleven met de slachtoffers van de aanslag is
begrijpelijk en volkomen terecht. Het gebeurde is afschuwelijk, is
onethisch, hoort zich niet te herhalen. Die bewogenheid leidde tot de
veelgehoorde slogan: Je
suis Charlie
.
Maar er is geen reden om uit verontwaardiging over het moorden de
activiteiten van Charlie
Hebdo

sympathiek te vinden en je met de omgebrachte medewerkers te
identificeren. Veel van wat Charlie
Hebdo

deed, was schadelijk, een onwijs gebruik van de vrijheid van
meningsuiting.

Het
fundamentalisme van Charlie Hebdoi

Charlie
Hebdo

vertegenwoordigt een westerse vorm van fundamentalisme, dat van de
ongelimiteerde en ongeremde vrijheid van meningsuiting (wat vooral tot uiting komt in de satirische cartoons van het blad). Eigenlijk bestaat die vrijheid
nergens – overal zijn er spelregels en wetten die er grenzen aan
stellen. Het geven van voorbeelden lijkt op het intrappen van een open deur: racisme, antisemitisme, negationisme, smaad, aanwakkering van haat,
oproepen tot geweld, kinderpornografie… En toch lees je in de
krant: ‘En het recht op vrije meningsuiting is heilig. Ook als de
profeet Mohammed het onderwerp van spot is. Iedereen moet dat snappen en zich
daar naar gedragen.’ Het recht op vrije meningsuiting is helemaal
niet heilig, het is aan alle kanten beknot, en niet zonder reden.
Alleen is die beknotting nogal asymmetrisch: maak geen grapje over de
holocaust of zeg niets onvoorzichtig over Joden, of je wordt voor de
rechter gesleept. Maar in de richting van de islam moet alles kunnen.

Ook
bij Charlie
Hebdo

tref je diezelfde asymmetrie aan. Het blad heeft immers al eens een
medewerker ontslagen omdat hij antisemitisch werd bevonden. (Het werd
daarvoor veroordeeld en moest 90.000 euro boete betalen.ii)
Maar tegenover de islam vindt Charlie
Hebdo
dat
niets te grof of te kwetsend is om het te publiceren. Oud-medewerker
Olivier Cyran, die kort voor 9/11 de redactie verliet omdat hij de
baas niet meer zag zitten, beschreef ooit in een virtuoos polemisch
stuk hoe de redactie een ‘schrijnende verandering’ onderging na
9/11 en evolueerde naar een “islamofobe neurose”. In de
edito’s van chef Philippe Val werd, zo zegt hij, de
Arabisch-islamitische wereld beschouwd als “een oceaan van
barbaarsheid die op elk moment het eilandje van hoge cultuur en
democratisch raffinement dat voor hem Israël was, kon overspoelen”. Geleidelijk aan werd “het en
vrac
beschuldigen
van ‘baardmannen’, van vrouwen met een hoofddoek en van hun
denkbeeldige medeplichtigen tot een obligate centrale as van de
journalistieke en satirische productie”. Caroline Fourest, die tot
de redactie was toegetreden, interviewde met bewondering de
Nederlandse tekenaar Gregorius Nekschot, de man die een imam,
verkleed als Kerstman, een geit liet neuken, met een onderschrift
over de noodzaak om verschillende culturen te integreren. Toelichting
van Nekschot: “de moslims moeten begrijpen dat humor al eeuwenlang
een onderdeel is van onze tradities”.

Blijkbaar
in diezelfde fijnzinnige culturele traditie bracht Charlie
Hebdo

een spotprent met vrouwen die geknield en voorovergebogen bidden voor
een als Ka’aba vermomde “mère mecquerelle“, waarbij uit het
gewaad van de vrouwen een vierkant is weggesneden zodat ze met hun
billen bloot zijn.

“Maar”,
zo zegt Olivier Cyran, “ik schrijf u niet om u over goede smaak te
spreken, maar wel over het land dat u onleefbaar hebt helpen maken.
(…) Het obsessionele bombarderen van de moslims waar uw blad zich
al ruim tien jaar aan overgeeft heeft heel concrete effecten. Het
heeft er krachtig toe bijgedragen om in de publieke opinie van
‘links’ de idee te verspreiden dat de islam een van de grote
problemen is van de Franse samenleving. Dat moslims door het slijk
halen niet langer een privilege is van extreem-rechts, maar een recht
op onbeschoftheid dat geheiligd is door de laïciteit, door de republiek,
door het idee van ‘samenleven’ – en zelfs, laten we niet krenterig zijn
met alibi’s, door de rechten van de vrouw. Het is nu immers toch
ruim aanvaard dat de uitsluiting van een jong meisje met een
hoofddoek niet ingegeven is door stupide discriminatie, maar door een
gedegen feminisme dat erin bestaat in te hakken op wie men wil
bevrijden.”iii

Bête
et méchant

Een
andere kant van de zaak is het effect dat de publicatie van
spotprenten over de Profeet heeft. Als je namelijk met 99,9999 %
waarschijnlijkheid weet dat het publiceren daarvan ertoe leidt dat
westerlingen (christenen, medewerkers van Franse instellingen in het
buitenland…) het leven zullen laten door de woede die de publicatie
opwekt, sta je voor een immense ethische verantwoordelijkheid. Maar
Charlie
Hebdo

karakteriseert zichzelf olijk én pijnlijk correct als een journal
irresponsable
.
Hier heb je te maken met kunst en journalistiek zonder
verantwoordelijkheidsgevoel. Fundamentalisme van de vrijheid, zonder
realiteitszin en zonder pragmatisme, fundamentalisme dat over lijken (van anderen, en nu ook van de eigen redactie) heenstapt.iv
Charlie
Hebdo

kan natuurlijk zeggen: niet wij vermoorden die onschuldige mensen,
het zijn juist de mensen die wij bekritiseren die dat doen! (En was
de kritiek dus niet terecht?) Maar Charlie
Hebdo

heeft wel degelijk de dood van die mensen op haar (afwezige) geweten.
De redacteuren zijn te vergelijken met personen die in een
kruitfabriek het recht opeisen om voetzoekers af te steken.

Nee,
ik koop geen nummer van Charlie
Hebdo
,
geen oud en geen nieuw. Want: Je
ne suis pas un de ses cons de Charlie,
om
het in de intellectuele stijl van het blad te zeggen. Dat is geen
kwestie van natrappen, maar een noodzakelijke rechtzetting en een
tegengif tegen de heiligenverering en het martelaarsaureool waar de
omgebrachte redacteuren mee worden omgeven. Charlie
Hebdo

is geen journal
bête et méchant

zoals zijn voorganger Harakiri,
maar een journal
méchant, et encore plus bête que méchant
.v

Samen,
maar waarvoor?

De
betoging van 11 januari in Parijs had geen duidelijk programma,
waardoor ze zich uitstekend leende tot recuperatie en tot
exploitatie. “Samen voor de vrijheid”, kopte het Spaanse dagblad
El
País
.
Maar kijk wat dat betekent. Om met België te beginnen: premier
Charles Michel stapte mee op. Het was nochtans België dat destijds
de verspreiding van een nummer van Charlie
Hebdo

met grappen over het overlijden van koning Boudewijn tegenhield. Het
was premier Michel samen met minister van Binnenlandse Zaken Jambon
die zopas nog de islamitische prediker Tareq Al-Suwaidan, die een
visum had om in Brussel te komen spreken op de Foire Islamique, de
toegang tot België ontzegde.vi
(En hebt u veel protest gelezen of gehoord? Verdediging van de vrije
meningsuiting?) In België werd eerder al de Franse komiek
Dieudonné het optreden onmogelijk gemaakt, om dubieuze redenen. De
Belgische premier mee op kop in een betoging voor de vrijheid van
meningsuiting – wat een farce! Wat een schaamteloosheid!
Ondertussen lees je in de krant: ‘En het recht op vrije
meningsuiting is heilig. Ook al is de profeet Mohammed het onderwerp.
Iedereen moet dat snappen en zich daar naar gedragen.’vii
Vrijheid van meningsuiting betekent blijkbaar alleen maar de vrijheid
om met de islam te spotten en moslims te kwetsen – die moeten zich
daarbij neerleggen. Verder mag er probleemloos gecensureerd worden.

Ook
staatsterrorisme is terrorisme

Maar
de betoging had natuurlijk ook te maken met het terrorisme. Een erge
zaak, inderdaad. Maar Frankrijk heeft zelf een lugubere traditie van
staatsterrorisme, je moet maar denken aan de aanslag op Greenpeace in
1985 viii,
of de slachting in Parijs in 1961, toen de politie en allerlei
knokploegen geweldloze Arabische betogers in elkaar sloegen of
neerschoten en in de Seine gooiden, al dan niet bewusteloos, al dan
niet gebonden, al dan niet in leven, al dan niet met messteken of
kogelwonden. ix
Frankrijk was ook goede maatjes met bloedige dictators, tot voor
kort nog met Ben Ali in Tunesië en met Gadhafi in Lybië. Net voor
de val van Ben Ali was er nog een Frans plan om de Tunesische politie
te trainen. (Sic!) Als er in Parijs getrompet wordt over de ‘Waarden
van de Republiek’, is het nodig daarbij te bedenken dat die façade
zijn. Daarachter schuilt staatsterrorisme, oorlogszucht en
collaboratie met benauwende dictaturen.

Daarnaast
heeft Frankrijk een treurige reputatie van islamofobie, van het
pesten en lastigvallen en discrimineren van moslims, van
hoofddoekenverbod in scholen tot recepties met alleen maar
varkensworstjes en alcohol. Bovendien onderhoudt het land gênante banden
met Israël. Een staatsterrorist als Netanyahu op één lijn zien
betogen met president Hollande haalt de hele idee van protest tegen
terreur en terrorisme onderuit. En vertegenwoordigers van landen als
Turkije, Jordanië of Egypte zien opstappen voor de vrijheid van
meningsuiting maakt van zo’n betoging nog meer een karikatuur.

Maar
dat is niet alles. Je hebt ook nog VS-president Obama, die zijn
solidariteit betuigde (en in eigen land kritiek oogstte omdat hij er
niet bij was in Parijs). Die Obama die elke week ondertekent welke
moslims in Afghanistan, Pakistan, Jemen of Midden-Afrika mogen worden
geliquideerd met drones – een seriemoordenaar. Obama liep niet mee
in Parijs, maar Angela Merkel wel. Haar geheime dienst BND en haar
Bundeswehr zijn direct betrokken bij de moorden (“extra-judicial
killings
“) die de Amerikanen uitvoeren in Afghanistan. Er is zelfs
één geval bekend waarin de Duitsers een persoon ter liquidatie
voorstelden.x

De
eenheid die in Parijs gedemonstreerd wordt, is de eenheid van een
Amerikaans-Israëlisch-Europees machtsblok met nog wat collaborerende
moslimlanden en Afrikaanse staten, dat ongehinderd vuile oorlogen wil
kunnen voeren in het Midden-Oosten en in Afrika. Een op vrede gericht
beleid is dat allerminst: het pakken van grondstoffen en het
uitbouwen van machtsposities primeert op alles, en mensenrechten en
de soevereiniteit van staten zijn bijkomstig.

Een
witte mars?

Wie
goed kijkt, met wat achtergrond, zag in Parijs dus een pijnlijke
klucht opgevoerd worden. Maar hoe werkt die? Zowel de ULB-academicus
Sosnovski als de minister van Justitie Geens vergeleken op de
televisie de betoging in Parijs met de Witte Mars in Brussel, en met
de pedofiliekwestie. Maar de Witte Mars was een reactie van het volk
tegen de overheid, tegen laksheid, onzorgvuldigheid, desinteresse en
bagatallisering van pedoseksueel geweld door politie en justitie. In
Parijs was het omgekeerd: een grote massa leek één front te maken
met een wonderlijk assortiment politici, van wie sommigen juist
bekendstaan om het nekken van de vrije meningsuiting en anderen zich
bezighouden met “extra-judicial killings“, het simpelweg
vermoorden van tegenstanders. Die massa was er niet over geraadpleegd
of gebrieft aan wie ze zou worden gekoppeld, en haar terechte
verontwaardiging en emotie werden gebruikt voor zaken die zij niet
geformuleerd had.

Want
waarom was er niets wat in de verte gelijkt op de megamanifestatie in
Parijs nadat Breivik in Noorwegen veel meer mensen vermoordde?xi
Waarom was er geen vergelijkbare reactie na de moorden van Merah op
Joden in Zuid-Frankrijk? Omdat de moorden in Parijs door Koubaly en
de gebroeders Kouachi van de juiste aard waren en op het juiste
moment kwamen om ze te gebruiken. In Frankrijk moest worden gestemd
over het al dan niet voortzetten van de bombardementen op IS in Irak.
En de VS waren al volop bezig een lente-offensief voor te bereiden om
IS terug te dringen uit de posities die het veroverd heeft.

“Sinds
juni is het Amerikaanse leger geleidelijk aan grote hoeveelheden
materiaal dat terugkeert uit Afghanistan aan het opslaan in Koeweit
vlakbij een drukke commerciële haven, als voorbereiding om het later
over de grens te brengen naar Irak voor een offensief van de coalitie
tegen de Islamitische Staat.” Luitenant-generaal James Terry,
commandant van de Combined Joint Task Force-Operation “Inherent
Resolve
“, wilde tijdens een persconferentie op het Pentagon niet
veel details kwijt over het nakende offensief, maar vermeldde toch
de stad Mosoel en de provincie Anbar, en ook de steden Ramadi en
Baiji als sleutelgebieden die zijn strijdmacht zal proberen te
heroveren.xii

Inmiddels
probeert Obama een legale basis te creëren voor de oorlog in Irak en
Syrië die al lang bezig is en waarvan de voortzetting en de
uitbreiding al gepland zijn, maar die nog geen omschrijving heeft
waarover een parlementair akkoord bestaat. Een nieuwe
oorlogsresolutie (AUMF, Authorization for the Use of Military Force)
zou moeten vastleggen of er grondtroepen kunnen gestuurd worden,
hoelang de militaire actie mag duren, en op welke landen de
autorisering slaat. Er zijn signalen dat de resolutie zo veel
mogelijk speelruimte moet bieden: een blanco cheque voor een nieuwe,
grote oorlog in het Midden-Oosten. Kritiek en verzet binnen de VS
zijn daarbij ongewenst. De voorbereidingen verlopen vooral achter de
schermen en het beroep op de nationale eenheid tegen de Islamitische
Staat voorspelt dat wie lastige vragen stelt, meteen als landverrader
kan worden weggezet.xiii
Op 13 januari, enkele dagen na de aanslagen in Parijs en de
betogingen die erop volgden, werden leden van het Congres gebrieft
over de resolutie en de oorlog tegen IS die in de maak zijn.

Ook
Duitsland was volop bezig zijn inmenging in Irak uit te breiden en
zo zijn plan voor een nieuw, westers-georiënteerd Syrië vooruit te
helpen. In de laatste maanden van 2014 kregen de Koerdische troepen
in Noord-Irak wapens ter waarde van 70 miljoen euro.xiv
In januari moet de Bundestag beslissen over het sturen van tot honderd
Duitse soldaten die de Koerdische Peshmerga moeten trainen. De
aanslagen in Parijs worden in Duitsland gebruikt om een nationale
eenheid tegen IS te creëren en de oorlog (die op zich niets met de
wreedheden en de schendingen van de mensenrechten en het oorlogsrecht
door de organisatie te maken heeft) te legitimeren. “Hoe langer IS
sterk en attractief blijft, hoe meer de bedreiging voor ons thuis
toeneemt”, zei de Duitse Defensieminister. In werkelijkheid gaat
het daar niet om, maar om geostrategische machtsposities. In
Duitsland ligt al lang een plan klaar voor een nieuw,
westers-georiënteerd Syrië. De woorden van de Duitse minister van
oorlog zijn ook gemakkelijk tegen te spreken: hoe meer en hoe langer
het Westen IS bombardeert, hoe meer de bedreiging thuis toeneemt.

De
moorden in Parijs kwamen dus op het goede moment en hadden het juiste
profiel om gebruikt te worden voor de PR van de oorlog in Irak: er
waren expliciete verwijzingen naar de jihad, ze raakten een zeer
groot publiek doordat ze zowel onschuldige Franse burgers uit de
Joodse gemeenschap viseerden, als een persorgaan dat heel wat
sympathisanten had. De zaak leende zich ertoe om ze op te blazen tot
een aanval op de westerse Cultuur, door islamitische barbaren. Dat is
natuurlijk onzin – het klassieke spelletje van “wij zijn de
goeien, zij zijn de slechten” – en historisch onhoudbaar. De
grootste massamoorden op burgers in de geschiedenis gebeurden immers
door de VS, Duitsland en Groot-Brittannië, landen van de coalitie
tegen IS.

Oorlogspropaganda

Het
is dus duidelijk dat wat we in Parijs zagen, goed gespeelde
misleiding was: waar het om ging was de vreselijke gebeurtenissen van
7 tot 9 januari te benutten voor de ondersteuning en de goedkeuring
van de westerse inmenging en oorlogsvoering, huidige en toekomstige,
in het Midden-Oosten en in Afrika, en voor het onder de duim houden
van de islamitische wereld. Nog wat meer springstof voor de eindeloze
en totaal onverantwoorde “war on terror“, die in wezen toch maar
een strijd is om geostrategische machtsposities en om de controle
over grondstoffen.xv

Ook
op binnenlands gebied werden de aanslagen door Frankrijk meteen
misbruikt. Om te beginnen door ze te overdrijven. Een eenling en een
duo die een aantal mensen doodschieten, dat is afschuwelijk, maar het
is geen oorlogssituatie en geen bedreiging van de staat. Het is geen
militair probleem, maar een politioneel. Het is ernstige
criminaliteit, maar ook niet meer dan dat. Maar de Franse overheid
zette meteen 10.500 soldaten in voor de ‘beveiliging van de
Fransen’. Want, zo zegt minister van Oorlog Le Drian, “vandaag, en
dat is een nieuwe en ernstige bijzonderheid, is er geen breuk meer
tussen dreiging van buitenaf en dreiging van binnenuit.” Leger,
gendarmerie en politie opereren onder een gemeenschappelijk commando,
gevormd door het staatshoofd, de minister van oorlog en de stafchef
van het leger.xvi

Deze
militarisering van het hele land is natuurlijk onzin, maar het is
sluwe onzin. Het is onzin, omdat ook 10.500 soldaten niet kunnen
voorkomen dat er aanslagen gepleegd worden op de bevolking door
mensen die daar zin in hebben. Je hebt daar immers geen oorlogswapens
en geen terroristische cel voor nodig. Een eenling die zijn auto als
wapen gebruikt en een politieagent of wat mensen op de stoep
omverrijdt, dat is moeilijk te voorkomen. (Kijk naar Israël.)
Aanslagen door terroristische cellen worden voorkomen door
inlichtingendiensten, niet door troepen op straat. Maar het rendement
van al dat militaire gedoe op straat is dubbel: er ontstaat een
algemeen gevoel van dreiging, alsof een buitenlandse mogendheid
dadelijk het land gaat overrompelen. Een gevoel dat door
extreem-rechts toch al gecultiveerd werd: Frankrijk is, zo wordt daar
gesteld, een door moslims bezet land, er moeten dringend
verzetscellen gevormd worden zoals in WOII. Dat is het promoten van
een burgeroorlog. Een algemene consequentie van de gecreëerde sfeer
van algemene dreiging is verder dat er meer geïnvesteerd moet worden
in politie en leger en in oorlogsvoering: meer geld voor veiligheid!

Dit
hele manoeuvre is alleen maar geschikt om de islamofobie aan te
wakkeren en de spanning tussen de bevolkingsgroepen te vergroten.
Tussen 7 en 20 januari waren er 128 meldingen van geweld tegen
moslims, tegen 133 in het hele jaar 2014. Daarbij horen bekladding
en beschieting van moskeeën.xvii
Maar ook agressief gedrag tegenover vrouwen met een hoofddoek.xviii
(Tegelijk signaleert een recent rapport dat het aantal gemelde
antisemitische incidenten in 2014 851 bedroeg, een toename met 101%
vergeleken met 2013, en dat er meer geweld bij zat.xix
Hoe dit na de Parijse aanslagen verder evolueert is in het oog te
houden.)

De
wereld achter Frankrijk?

De
blanco cheque die de media en de politieke leiders kregen door een
massabetoging zonder afgelijnd programma bood alle ruimte voor
politieke manipulatie. De
International
New York Times
kopte
op de voorpagina: ‘The
world stands with France
‘.
Dat
staat boven een foto van de betoging in Parijs met voorop een jonge
man met de Franse vlag. De verontwaardiging over de afschuwelijke
moorden wordt dus omgebogen naar steun aan de Franse staat (en zijn
oorlogszuchtig, neokoloniaal en islamofoob beleid), niet alleen van
de betogers, maar zelfs van de hele wereld. (Het Westen ziet zichzelf
graag als de hele wereld.)

De
voorpagina van het Spaanse dagblad El
País

duidt de manifestatie als “verenigd
voor de vrijheid”,
en ziet een confrontatie tussen “de
beschaving en de barbaarsheid.
(Barbaarsheid is: moslims die mensen doodschieten in Parijs.
Beschaving is: moslims aan flarden schieten vanaf drones of
helikopters in Afghanistan en elders.)

In
een spitse beschouwing herinnerde Noam Chomsky aan de beschieting van
de Servische televisieredactie in Belgrado door de NAVO (in concreto:
de VS).xx
Gelijkaardige geweldpleging tegen burgerdoelen als in het geval van
Charlie
Hebdo
,
maar gezien als legitiem geweld, en helemaal geen barbaarsheid (of
oorlogsmisdaad). Die tweedeling tussen de NAVO-moorden op
journalisten en de jihadi-moorden op redacteurs van Charlie
Hebdo

maakt duidelijk dat we volop te maken hebben met ideologische
propaganda, met oorlogspropaganda.xxi

De
twee intro’s van El
País

verduidelijken wat er gebeurd is: volgens de krant betuigden de
betogers hun steun aan Charlie
Hebdo
,
maar maakte de aanwezigheid van de staatshoofden de zaak tot “een
groot front tegen het terrorisme.
De betogers zijn in dienst genomen door de “war on terror“.

“Laat
de moslims met rust!”

Wat
de kranten hier en daar duidelijk maken, is dat de aanslagen een
geval zijn van tegenterreur. Ze zijn een reactie op de Franse
militaire agressie in Mali en in Syrië en Irak tegen moslimmilities.
Tijdens de gijzeling in de supermarkt gaf Amédy Coulibaly, van
Malinese afkomst, uitleg over zijn motieven. Hij
citeert met name de Franse militaire actie in Mali en de westerse
bombardementen in Syrië en hij stelt de apathie van de
[Franse] bevolking aan de kaak, die haar ‘belastingen’ betaalt en
dus akkoord gaat met de regering. “Laat de moslims met rust”,
zegt hij dan tegen één van de gijzelaars en hij voegt eraan toe:
“Bij ons geldt de wet van de vergelding.”xxii

Waarom
waren precies Joden het mikpunt van Coulibalys agressie? Het slechte
imago van Israël en de ergernis over de Palestijnse kwestie in de
Arabische en islamitische wereld straalt natuurlijk af op alle Joden,
ook al zijn niet alle Joden zionisten en stemmen niet alle zionisten
in met het beleid van Netanyahu. Dergelijke noodzakelijke nuances
zijn niet meteen iets waar jihadi’s rekening mee houden, zoals
Coulibaly illustreert. Maar er is meer, en allicht was Coulibaly
daarvan op de hoogte. Van de vier drones waarmee Frankrijk in het
Noorden van Mali en Niger moslimrebellen opspoort om ze vervolgens te
liquideren, zijn er twee van Europees-Israëlische comakelij. Israël
is direct betrokken bij de uitroeiingscampagne van Frankrijk in
Afrika.xxiii
Het land heeft dan ook een uitzonderlijke expertise in
extra-judicial killings” met behulp van drones.

Frankrijk,
een agressieve mogendheid

Het
opbod van anti-terreurmaatregelen, de heisa over de Syriëstrijders,
en de verscherpte controle op alles-en-nog-wat zijn niet gericht op
een leefbaarder samenleving, maar op het onderdrukken van protest en
verzet tegen de westerse inmenging in Syrië, Irak, Pakistan,
Afghanistan, Mali enz. Het officiële Franse jargon van de weer
bovengehaalde war
on terror

(die door Obama eerder was afgeschreven) ruikt naar genocide: de
strijders van IS moeten worden uitgeroeid,
zegt de Franse minister van Oorlog (eufemistisch ‘defensie’
genaamd).xxiv
Het is hate
speech
,
maar als het van bovenaf komt, mag het.

De
Franse oorlogszucht heeft meerdere motieven. De kern is dat Frankrijk
wil meetellen als een grote militaire speler, als wapenproducent en
nucleaire macht. Voor dat laatste heeft het land o.a. het uranium
van landen als Niger nodig, en dat maakt dat het geen onafhankelijke
regimes wil in de regio die de bevoorrading kunnen hinderen, en dat
islamitische opstandelingen in Mali moeten worden weggemitrailleerd
of weggebombardeerd, wat de vergeldingsslag van Coulibaly in Parijs
tot gevolg had.

Maar
daarnaast zijn oorlog voeren en militair machtsvertoon natuurlijk een
bekend middel voor politieke leiders om zich te profileren als sterke
leiders van de natie en zo aan populariteit te winnen. We zagen het
toen Thatcher haar Falklandoorlog doorvoerde, we zagen het toen
Sarkozy een VN-resolutie overschreed om oorlog te voeren tegen Libië
en de NAVO daarin mee te sleuren, we zien het nu weer met de weinig
populaire en totaal oncharismatische Hollande, de man met de lul uit
de broek, zoals Charlie
Hebdo

hem karikaturiseerde, die het nu weer beter doet in de peilingen.xxv
En die nu in SMS’jes wordt geprezen: “On a un boss!xxvi
Een edito van L’Express
stelt
dat de president nu een nieuw mandaat gekregen heeft: “Op 11
januari 2015 is François Hollande tot president van de Republiek
gekozen, door 5 miljoen betogers te voet.”xxvii

Hollande:
van pacifist tot krijgsheer

De
betoging in Parijs viel precies op de verjaardag van de Franse
blitzkrieg in Mali: op 11 januari 2013 startte Frankrijk een groot
offensief tegen de rebellen in dat land. Op 9 januari had
interimpresident Traoré, onder Franse druk, om hulp gevraagd tegen
de rebellen, namelijk om luchtsteun. Maar Frankrijk deed ongevraagd
veel meer dan dat en kwam met grondtroepen tegen de 2000 à 3000
rebellen, die werden teruggedreven, achtervolgd en uitgeroeid. Een
legale basis voor dit optreden was er niet.xxviii

Interessant
is wat er voorafging aan Frankrijks militaire agressie. Kort ervoor,
in december 2012, had president Bozizé van de Centraal-Afrikaanse
Republiek om hulp tegen rebellen in zijn land gevraagd. Hollande
weigerde die, en riep op tot “het beginnen van een dialoog tussen
de Centraal-Afrikaanse autoriteiten en alle betrokken partijen, met
name de rebellie”.xxix
In een progressief moment, dat al gauw weer voorbij was (Frankrijk stuurde uiteindelijk toch troepen), pleitte de Franse
president dus voor het oplossen van conflicten tussen regering en
rebellen via onderhandelingen.

Dit
is een visie die in het algemeen verdedigd wordt door Jonathan Powell
in zijn boek Talking
to Terrorists
.
De auteur heeft een lange ervaring met onderhandelingen over
politieke conflicten en is nu gezant van de Britse premier voor
Libië. Hij vindt “dat we altijd bereid moeten zijn te praten met
terroristen, zelfs als die niet met ons willen praten.”xxx
Dit standpunt zal door veel mensen worden verworpen, omdat ze
onderhandelen met Al-Qaida, IS en soortgelijke organisaties totaal
onmogelijk vinden. Een staaltje, zomaar van het internet geplukt:
“Wat IS betreft, denk ik dat ze volledig moeten worden vernietigd.
Ik ben gewoonlijk een pacifist, maar een gewapende groep die mannen
doodt en hun weduwen en maagdelijke jonge dochters verkoopt voor
seksuele verkrachting en slavernij is uiterst afstotelijk en moet met
geweld worden uitgeroeid. Deze mensen zijn van de meest kwaadaardige
individuen die ooit over de aarde rondgelopen hebben.(…)”xxxi
Volgens dergelijke criteria van seksuele moraal en van mensenrechten
kan je natuurlijk ook tot de conclusie komen dat het Amerikaanse
leger moet worden uitgeroeid, om maar iets te noemen.

Maar
los van de ethische afkeuring speelt natuurlijk de vraag mee of
onderhandelen met IS en dergelijke wel mogelijk is. De kwestie duikt
op in het recente boek van Patrick Cockburn: “… in elk geval moet
je je afvragen of Jabhat al-Nusra en IS de bedoeling hebben te
onderhandelen. Tot voor kort leek het antwoord volkomen negatief.
Maar in mei 2014 werden de laatste 1200 strijders en hun wapens uit
Homs geëvacueerd en de rebellen die hen belegerden stonden toe dat
er voedingswaren werden geleverd in twee sjiïtische steden, Nubl en
Zahraa, in de buurt van Aleppo. Op andere plaatsen werden
pro-Assad-gevangenen vrijgelaten. Dergelijke akkoorden en
wapenstilstanden worden steeds frequenter door de oorlogsmoeheid.”
Volgens Cockburn worden er veel mensenlevens gered door zulke
onderhandelingen.xxxii

La
pensée unique

Meteen
na de betoging van 13 januari moesten de Franse Kamer en de Franse
Senaat, samen goed voor 925 afgevaardigden, stemmen over de
voortzetting van de Franse bombardementen in Irak, op IS. Die
voortzetting werd vrijwel unaniem goedgekeurd – er was maar één
tegenstem, naast dertien onthoudingen in de Kamer en negentien in de Senaat. Die
eensgezindheid bij een hachelijke zaak als een oorlog in een land dat
op geen enkele wijze een bedreiging vormt voor Frankrijk is hoogst
zorgwekkend. Frankrijk is in de greep van een pensée
unique

die het tegenovergestelde is van democratie. Die greep is zo sterk,
dat politici moeten vrezen voor het einde van hun carrière als ze
tegen de heersende trend ingaan. De enige tegenstem, van de
UMP-afgevaardigde en burgemeester van Chartres Jean-Pierre Gorges,
verdient het hier geciteerd te worden: “In een land dat in
permanente crisis is en met beperkte financiële middelen, gebiedt
het gezond verstand dat we onze energie en onze middelen allereerst
besteden aan het oplossen van onze eigen problemen, voordat we
anderen gaan bombarderen in de naam van waarden die we zelfs in eigen
land niet kunnen doen respecteren.”xxxiii

Het
rendement van die bombardementen is overigens laag en vermoedelijk
contraproductief. Ik citeer nog even Cockburn: “Zelfs de
luchtaanvallen zijn van een dubieuze efficiëntie omdat IS opereert
als een guerillaleger: zonder het verplaatsen van troepen of materieel
die makkelijk te detecteren en als doelwit te nemen zijn. De leiders
zijn vertrouwd met het clandestien werken. Het offensief van IS is
gelukt omdat het samenging met een grote opstand van vroegere
officieren van het Iraakse leger die tegen de Amerikanen gestreden
hadden en van jongeren uit de soennitische dorpen en steden uit het
hele land. Dergelijke strijdkrachten aanvallen met vliegtuigen en
drones zal alleen maar de woede van de soennitische gemeenschap
vergroten. En zodra strijders van IS het slachtoffer worden van de
luchtaanvallen zal het niet lang duren of zo’n organisatie, die
bekend staat om haar gewelddadige tegenacties, zal menselijke bommen
lanceren en Amerikaanse doelwitten vernietigen.”xxxiv
En Franse, moeten we daar inmiddels aan toevoegen.

De
vrijheid om de meningsuiting te onderdrukken

De
ware aard van de campagne voor de vrijheid van meningsuiting die de
betoging van 13 januari heette te zijn, werd snel duidelijk, toen
allerlei mensen werden ondervraagd, opgepakt of met snelrecht
veroordeeld voor uitlatingen die werden gezien als “apologie van
het terrorisme”. De kittelorigheid en de iniatieven van de overheid
laten zien dat het er om ging een pensée
unique

op te leggen. De komiek Dieudonné (met wie ik geen
politieke affiniteit heb) had de meerderheidsslogan Je
suis Charlie

geparodieerd met Je
suis Charlie Coulibaly
.
Hij werd meteen opgesloten. Al is niet duidelijk wat er mis is met
die uitlating, want ze betekent alles en niets. Je moet er al een
betekenis aan geven via een kwaadwillige exegese om er een “apologie
van het terrorisme” in te zien. Maar Dieudonné verklaarde virtuoos
wat het betekent: dat je van elkaar moet houden, het gaat om een
afkeuring van het geweld, “un refus de la guerre“.xxxv

Dat
vooral satire en ironie het moeten ontgelden, die op 13 januari
zogezegd verdedigd werden, maakt de zaak extra bespottelijk. Zo werd
een jongen van 16 opgepakt omdat hij een cartoon op Facebook
geplaatst had, met een ‘ironisch’ commentaar. De cartoon is
een parodie op een gelijkaardige cover van Charlie
Hebdo
waarin de Koran gebruikt wordtxxxvi.

Er
is veel kwaadwilligheid nodig om van de satire op Charlie
Hebdo

een apologie van het terrorisme te maken. De verdediging van de vrije
lach blijkt zo in werkelijkheid de terreur van de pensée
unique
,
die geen grapje verdraagt. Zowel Amnesty International als Human
Rights Watch betoonden zich na 13 januari gealarmeerd over het gedrag
van de Franse overheid.xxxvii

Zand
in het ideologisch staatsapparaat

Toch
is er nog hoop voor Frankrijk. De overheid – die het onderwijs
precies ziet zoals de communist Louis Althusser het lang geleden
beschreef, namelijk als een ideologisch
staatsapparaat

– probeerde haar pensée
unique

aan de jeugd op te dringen via het onderwijs, onder meer door een
minuut stilte voor de slachtoffers van de aanslagen op te leggen.
Maar sommige jongeren vroegen niet te moeten meedoen, anderen
weigerden mee te doen, nog anderen werkten tegen, bijvoorbeeld door
te brommen. Er werden meer dan tweehonderd incidenten in het onderwijs rond
de overheidsindoctrinatie gemeld – het reële aantal zal veel hoger
liggen – en bij een veertigtal werd de politie, de gendarmerie of
het parket ingeschakeld. De leerlingen die niets moesten hebben van
de overheidsindoctrinatie, worden daarover lastiggevallen met
maatregelen die gaan van ‘pedagogische gesprekken’ tot
‘disciplinaire sancties’ en het aanpakken van hun ouders.xxxviii
“Nationale Opvoeding zal geen enkel gedrag laten gedijen dat
strijdig is met de waarden van de Republiek”, zegt de minister van
Nationale Opvoeding strijdvaardig. Is een minuut stilte een Waarde van
de Republiek? Mogen leerlingen zelf beslissen over wat ze zinvol
vinden?

De
UMP-parlementariër Eric Ciotti schreef een brief aan de minister van
Nationale Opvoeding om te eisen dat ‘weerspannige’ leerlingen
onder toezicht geplaatst zouden worden, evenals hun ouders. Hij
bedoelt alle leerlingen die de minuut stilte niet gerespecteerd
hebben. Want, zo betoogt hij, dergelijk gedrag is de vertaling van
‘islamistische radicalisering’, en hij bestempelt de reactie van
de recalcitrante leerlingen als “schokkend”, “alarmerend” en
“onverdraaglijk”.xxxix
De megamanifestatie voor vrije meningsuiting draait uit op wat
precies het tegenovergestelde is: een aansporing tot heksenjacht! En
vermoedelijk één die, als ze wordt doorgevoerd, de vervreemding van
jongeren van de Franse staat en ook hun zogeheten radicalisering fors
in de hand zal werken.

Ben
je voor de terroristen of voor de Fransen?

Frankrijk
is volop aan het evolueren naar een hernieuwde situatie van “les
deux Frances
“, zoals het die rond 1900 gekend heeft. Toen was de
staat in twee gespleten door een breuklijn tussen katholieken en
laïcisten, nu door een blok van hardcore pseudo-republikeinen die
het recht opeisen de Waarden van de Republiek te definiëren en op te
leggen via media en het recht: moslims moeten ermee leren leven dat
er met hun godsdienst gespot wordt en dat ze gepest worden, en leren
dat ze geen vragen horen te stellen bij de militaire agressie van
Frankrijk tegen moslims in het buitenland, want dat zijn vijandige
terroristen, punt uit.

Het
andere blok leeft in een totaal andere wereld. In de Parijse voorstad
Grigny, waar Coulibaly vandaan komt, ging een reporter rondkijken.
Een politieman bij een busje waarschuwt hem: “Het is hier
gevaarlijk, wij worden hier een paar keer per jaar beschoten.” Een
veiligheidsman vertelt: “Niemand gelooft wat de Franse media
beweren. Want die zijn tegen ons, ze hebben alleen maar kritiek.”
En: “We zijn geparkeerd in deze flats, er is geen werk, ze kijken
niet naar ons om.”

De
aanslagen? Gemanipuleerde beelden, ongeloofwaardig. Zeker het werk
van Netanyahu, om nog meer Joden te doen emigreren naar Israël! Een
meisje van 15 wordt naar haar mening gevraagd: “Ik ben in ieder
geval niet Charlie”.xl

Het
blok van de uitgestotenen voelt zich in de steek gelaten door de
staat, heeft geen vertrouwen in de overheid of de media, zit vol
agressie en heeft geen begrip voor de officiële visie op de
aanslagen. “T’es pour les terroristes ou pour les Français?“,
vroegen jongeren elkaar op een college in Gentilly.xli
Kennelijk voelen zij zich geen Fransen, en heeft het sociale
uitsluitingsmechanisme dat in Frankrijk aan het werk is, goed
gefunctioneerd. Maar de terroristen vinden zij niet afschuwelijk, wat
overeenkomt met uitlatingen uit andere scholen in de trant van “die
karikaturisten hebben het zelf gezocht” en “de Profeet beledig je
niet”. xlii

De
indoctrinatiemachine van de staat moet nu op volle toeren gaan
draaien, maar ze zal het niet gemakkelijk hebben. De dissidente
ideeën zijn immers gekoppeld aan een precaire economische situatie
en aan sociale achterstelling en pesterij. Als daar niets aan
gebeurt, is het niet makkelijk om mensen op andere ideeën te
brengen. De autoritaire en repressieve aanpak van de overheid zal
flink helpen om nog meer afschuw op te roepen en wat alles nog erger
maakt is dat de Franse staat niet wil ingaan op de oorzaken van de
aanslagen: de islamofobie in eigen land, de oorlog tegen moslims in
Afrika en in Irak, het in bescherming nemen van en samenwerken met
Israël. Hoe kan het staatshoofd manifesteren tegen de moord op
journalisten en Joodse burgers samen met een Netanyahu, onder wiens
bewind onlangs nog 17 Palestijnse journalisten werden omgebracht en
talloze Palestijnse burgers, inclusief kinderen.xliii
De Franse staat mist elke geloofwaardigheid.

Deradicaliseren!
Maar wie?

Het
is het recht en de plicht van elke staat erover te waken dat zijn
burgers elkaar niet vermoorden, niet om politieke redenen en niet om
andere. Maar die strijd tegen het geweld kan nooit goed lukken als
niet tegelijkertijd het geweld tussen staten onderling en van staten
tegen hun vijanden wordt bedwongen. De deradicalisering waarover
zoveel te doen is, moet in de eerste plaats gelden voor de
mogendheden zelf die met wapengeweld hun belangen willen doordrukken.
Als die in plaats van aan militair opbod te doen en zich te mengen in
de interne aangelegenheden van Syrië, Irak, Mali enz. zich zouden
houden aan de VN-regel dat staten zich niet mengen in de
aangelegenheden van andere staten, zou de wereld een stuk veiliger en
vreedzamer worden. Want er moet nog maar eens aan herinnerd worden
dat de agressieve vormen van de islam die nu zoveel weerzin oproepen,
gestimuleerd en gekoesterd werden door de landen die hen nu willen
bestrijden, of door hun bondgenoten. Nog maar eens een oorlog zal de
zaken niet verbeteren, alleen de ellende voor miljoenen mensen
vergroten en velen van hen doen omkomen. Het grote probleem is dus
niet de deradicalisering van teruggekeerde IS-strijders of van
IS-sympathisanten, maar wel van Obama, Merkel, Hollande en
consoorten.xliv

(Dit
is een voorpublicatie uit: Eric Hulsens, Bloot
of boerka?

Verschijnt binnenkort.)

Voetnoten:

i
Fundamentalisme
betekent: het vasthouden aan principes zonder oog te hebben voor de
context of de consequenties.

ii
Zie
over de affaire-Siné bv. Kamel Meziti, Dictionnaire
de l’islamophobie
,
Montrouge, Bayard, 2013, p. 122.

iii
Olivier Cyran, ‘ “Charlie Hebdo”, pas raciste? Si vous le
dites…’ in Article
11
,
5 december 2013,
http://www.article11.info/?Charlie-Hebdo-pas-raciste-Si-vous

iv
Deze verabsolutering van de vrijheid van meningsuiting wordt nu
gelukkig door meer mensen bekritiseerd, zie bv.

  • Willem
    Schinkel, ‘Woorden zijn maar woorden’, in De
    Groene Amsterdammer
    , 22 januari 2015

v
Ik merk dat ik in onverwacht gezelschap kom met dit standpunt. Hervé
Hasquin, gewezen minister (MR) en secretaris van de Koninklijke
Academie van België, zegt: ‘Die lui van Charlie Hebdo deden me
denken aan die communistische atheïsten die alle religie wilden
uitroeien. Blijkbaar hebben ze nog altijd niets bijgeleerd. Hun
dwaasheid irriteert me. (…)
Nee, je ne suis plus Charlie.’ (Hervé Hasquin, “Non, je ne suis
plus Charlie!”, interview door Pierre Havaux, in: Le
Vif
,
nr. 3316, 23 januari 2015, p. 52-53, p. 52.)

vi
Zie daarover het commentaar van Montasser AlDe’emeh, ‘Jambon
werkt radicalisering in hand door Al-Suwaidan te bannen
’,
http://www.knack.be/nieuws/auteurs/montasser-alde-emeh-529.html
, 06.11.2014

vii
Paul Geudens, commentaarstuk in Gazet van Antwerpen van 16.01.2015: ‘Momentum
van Parijs niet verloren laten gaan’.

viii
Zie http://fr.wikipedia.org/wiki/Affaire_du_Rainbow_Warrior
.

ix
Zie Jim House & Neil Macmaster, Paris
1961, Algerians, State Terror, and Memory
,
Oxford, Oxford University Press, 2006 en Jean-Luc Einaudi, Octobre
1961, Un massacre à Paris
,
Paris, Fayard, 2001, en beknopt:
http://en.wikipedia.org/wiki/Paris_massacre_of_1961
.

x
‘Zur Tötung vorgeschlagen‘, German
Foreign Policy,

06.01.2015, http://www.german-foreign-policy.com/de/fulltext/59025
. Kritiek kreeg Obama in de VS
vooral omdat in zijn visie ook Amerikaanse staatsburgers preventief
geliquideerd kunnen worden. Daarnaast zijn de slachtoffers die
vallen buiten de ‘targets’ een belangrijk punt van kritiek. Zie
bv. de reacties van de American Civil Liberties Union:
https://www.aclu.org/blog/national-security/death-without-due-process-0

xi
Zie
Luk Vervaet:
‘Van
Anders B. Breivik tot Charlie Hebdo’, 12 januari 2015,
https://www.dewereldmorgen.be/artikel/2015/01/12/van-anders-b-breivik-tot-charlie-hebdo

xii
Paul D. Shinkman, ‘U.S. Stockpiling Fighting Vehicles Near Iraq Ahead
of Anti-ISIS Offensive’,
http://www.usnews.com/news/articles/2014/12/22/us-stockpiling-fighting-vehicles-gear-in-kuwait-ahead-of-anti-isis-offensive

xiii
Patrick Martin, ‘Krieg gegen Irak und Syrien: Weißes Haus
bereitet neue Resolution vor‘, Der
Spiegel,
20
januari 2015,
http://politik-im-spiegel.de/krieg-gegen-irak-und-syrien-weies-haus-bereitet-neue-resolution-vor/

xiv
Je kan je
voorstellen hoe blij Turkije is met zo’n opgedreven militaire
capaciteit van de Koerden in Irak. Je kan niet anders dan verwachten
dat Turkije nog meer dan nu al het geval is soennitische rebellen
vrij spel geeft en ondersteunt. Dan is die militaire steun aan de
Koerden meteen ook weer contraproductief.

xv
Over de achtergronden van de
aanslagen:
Saïd
Bouamama, L’attentat
contre Charlie Hebdo: L’occultation politique et mediatique des
causes, des consequences et des enjeux
,
11 januari 2015,
https://bouamamas.wordpress.com/2015/01/11/lattentat-contre-charlie-hebdo-loccultation-politique-et-mediatique-des-causes-des-consequences-et-des-enjeux/#more-139.
Bouamama
is overigens zelf een case inzake de vrijheid van meningsuiting in
Frankrijk: ‘Anti-racist
on trial for book and song criticising France speaks out. Is
freedom of expression an absolute value in France? Not for
sociologist Said Bouamama and rapper Saidou. They are set to stand
trial in France next week over a book and song they produced in 2010
called “Fuck France: the duty to be insolent”. Said told
Socialist
Worker

why they needed to speak out.’ Socialist
Worker

13.01.2015

http://www.socialistworker.co.uk/art/39742/Anti-racist+on+trial+for+book+and+song+criticising+France+speaks+out

xviInterview
de M. Jean-Yves Le Drian, ministre de la défense, avec Europe 1 le
13 janvier 2015, sur la lutte contre le terrorisme
,
http://discours.vie-publique.fr/notices/153000085.html

xvii
Robin de Wever, ‘Veel anti-moslimgeweld in Frankrijk sinds
aanslagen’, in: Trouw,
26 januari 2015,
http://www.trouw.nl/tr/nl/4728/Islam/article/detail/3837734/2015/01/26/Veel-anti-moslimgeweld-in-Frankrijk-sinds-aanslagen.dhtml?utm_source=dailynewsletter&utm_medium=email&utm_campaign=20150126

xviii
Zie Saïd Bouamama, Les
premiers fruits amers de l’unité nationale : Guerres, peurs,
humiliations, mises sous surveillance
,
http://oumma.com/219701/premiers-fruits-amers-de-lunite-nationale-guerres-peu
, onder peur.

xixRapport
sur l’antisémitisme en France
,
http://www.crif.org/fr/communiquedepresse/rapport-sur-l%E2%80%99antis%C3%A9mitisme-en-france-en-2014/54105

xx https://www.dewereldmorgen.be/artikel/2015/01/14/noam-chomsky-jesuis-vul-zelf-in

xxi
Een lijstje van Westerse moordpartijen op redacties of journalisten
geeft: ‘Charlie Hebdo and the War for Civilisation’, Media
Lens

van 15.01.2015:
http://medialens.org/index.php/alerts/alert-archive/2015/783-charlie-hebdo-and-the-war-for-civilisation.html

xxiihttp://www.letemps.ch/Page/Uuid/0c688eb6-989a-11e4-a324-342caa6c994c/Am%C3%A9dy_Coulibaly_a_justifi%C3%A9_son_action_devant_les_otages

xxiii
Het gaat om twee drones van het type Harfang, die naast twee (en
binnenkort meer) Amerikaanse Reapers worden ingezet. Zie
‘Sahel: le drone, arme fatale utilisée par les Français contre
les jihadistes’, in: La
Croix
,
2 januari 2015,
http://www.la-croix.com/Actualite/France/Paris-va-commander-des-2015-trois-drones-americains-Reaper-supplementaires-2015-01-02-1287435
De
drones worden aangestuurd vanuit een centrale in Lyon. Een
recentelijk dankzij dit systeem uitgevoerde ‘neutralisatie’ was
het ombrengen van de jihadleider Ahmed el Tilemsi in Mali.

xxiv http://www.dnaindia.com/world/report-islamic-state-must-be-wiped-out-french-defence-minister-jean-yves-le-drian-2052149

xxv
‘Popularité:
Hollande remonte de 12 points à 29%, Valls de 18 points à 53%’,
in:
http://www.20minutes.fr/france/1524822-popularite-hollande-remonte-12-points-a-29-valls-18-points-a-53
(25
januari 2015)

xxvi
Geciteerd in Corinne Lhaïk en Benjamin Sportouch, ‘Gravité
présidentielle’, in: L’Express
nr. 3316, 21 januari 2015, p. 25.

xxvii
Christophe Barbier, ‘Recompositions françaises’, in:
L’Express
nr. 3316, 21 januari 2015, p. 9.

xxviii
Michel Galy, ‘Pourquoi la France est-elle intervenue au Mali?’
In: Michel Galy, La
guerre au Mali, Comprendre la crise au Sahel et au Sahara:
enjeux et zones d’ombre
,
Paris, La Découverte, 2013, p.76-90.

xxix
A.w. p. 77.

xxx
Jonathan Powell, Talking
to Terrorists, How to end armed conflicts
,
London, Bodley Head, 2014; het citaat uit de recensie door Johan
Bew, ‘Difficult conversations’, in Times
Literary Supplement
,
23 januari 2015, p. 24

xxxi
Een commentaar bij de recensie van het boek van Powell:
http://www.telegraph.co.uk/culture/books/bookreviews/11166598/talking-to-terrorists-by-jonathan-powell.html

xxxii
Patrick Cockburn, Le
retour des jihadistes, Aux racines de l’état islamique
,
Paris, Equateur, 2014, p. 102, vgl. ook p. 170-171.

xxxiii
Jean-Pierre Gorges, L’émotion
ne fait pas une politique
,
19 januari 2015,
http://blanrue.blogspot.fr/2015/01/excellente-chronique-de-jean-pierre.html

xxxiv
Patrick Cockburn, a.w. p. 166.

xxxv
“Je
me sens Charlie Coulibaly”, Dieudonné s’explique, 22 januari
2015, https://www.youtube.com/watch?v=_BhzhD8b1b0

xxxvi
Zie: Ali Abuminah, France
begins jailing people for ironic comments
,
19 januari 2015,
http://electronicintifada.net/blogs/ali-abunimah/france-begins-jailing-people-ironic-comments

xxxvii
Zie bv. Izza Leghtas, France,
a Country of Freedom of Expression – For Some
,
16 januari 2015,
http://www.hrw.org/news/2015/01/16/dispatches-france-country-freedom-expression-some: ‘Terrorism legislation allowing for summary trials and long
prison sentences should not be used to prosecute speech acts that do
not incite violence or for threats against police officers that
should be dealt with as ordinary criminal offences. Its use is
likely to have a chilling effect on freedom of expression in France,
weakens its credibility as a country that stands up for freedom of
expression and sets a dangerous example for governments that are
quick to use counterterrorism laws to silence their critics.’ Zie
ook “Apologie du terrorisme”: Amnesty International interpelle
la France sur ses arrestations,
http://www.francetvinfo.fr/faits-divers/attaque-au-siege-de-charlie-hebdo/apologie-du-terrorisme-amnesty-international-interpelle-la-france-sur-ses-arrestations_799495.html

xxxviii
‘Charlie Hebdo : 200 incidents dans les écoles, 40 signalés
à la police’, in Le
Parisien
,
14 januari 2015,
http://www.leparisien.fr/societe/charlie-hebdo-200-incidents-dans-les-ecoles-40-signales-a-la-police-14-01-2015-4445479.php

xxxix
ibidem.

xl
Kleis Jager, ‘In Grigny is niemand Charlie’, in: Trouw,
16 januari 2015,
http://www.trouw.nl/tr/nl/33627/Aanslag-Charlie-Hebdo/article/detail/3831078/2015/01/16/In-Grigny-is-niemand-Charlie.dhtml

xli
Christel Brigaudau, ‘Education nationale: « T’es pour les
terroristes ou pour les Français »’, in: Le
Parisien
,
13 januari 2015,
http://www.leparisien.fr/societe/education-nationale-t-es-pour-les-terroristes-ou-pour-les-francais-13-01-2015-4442823.php

xlii
Zie hierover bv. de beschouwingen van de socioloog Didier Fassin,
‘Notre société a produit ce qu’elle rejette aujourd’hui
comme une monstruosité infâme, Le
monde.fr

15 januari 2015,
http://www.lemonde.fr/idees/article/2015/01/15/notre-societe-a-produit-ce-qu-elle-rejette-aujourd-hui-comme-une-monstruosite-infame_4557235_3232.html#VOvjhzOw4D57hBSB.99

xliii
M. B. David,
These
17 journalists were killed by Israel in Gaza
,
24 augustus 2014,
http://countercurrentnews.com/2014/08/these-17-journalists-were-killed-by-israel-in-gaza/

xliv
Zie bv. Patrick Cockburn, ‘L’interventionnisme coupable’, Le
Monde
,
13 januari 2015,
http://www.lemonde.fr/idees/article/2015/01/13/l-interventionnisme-coupable_4555036_3232.html#5p6sCUm7Hp0KqLg3.99:

‘De
fouten die de aanslagen in Parijs mogelijk gemaakt hebben zijn niet
gemaakt door de veiligheidsdiensten, maar door de Amerikaanse en
West-Europese leiders. Zij zijn het die gefaald hebben in het nemen
van maatregelen die in staat zouden zijn om vier wilde
burgeroorlogen te beëindigen of in te dijken die sinds 2011 in het
Midden-Oosten uitgebarsten of verergerd zijn. (…) De enige manier
om Europa te beschermen tegen terroristische gewelddaden van het
type van die in Parijs bestaat erin een middel te vinden om een
einde te maken aan die oorlogen die een vruchtbare voedingsbodem
creëren voor bewegingen van het type Al-Qaida. (…) Een van de
lessen uit de aanslagen van Parijs is dat Europa niet mag hopen te
ontsnappen aan de gevolgen van de conflicten die vandaag het
Midden-Oosten overspoelen.’

take down
the paywall
steun ons nu!