Afkomstig uit de Vlaamse Rand, werk ik ondertussen bijna 3 jaar in Brussel. Vrijwillig wel te verstaan. Ik hou van onze hoofdstad en durf daar eerlijk voor uit te komen. Al zeg ik er in één adem bij: Brussel is … complex. Menig stagiair heeft mijn bureau totaal verward verlaten na het obligate gesprek over het Brusselse beleid.

De puzzel van de verschillende regeringen, besturen en bevoegdheden laat zich niet makkelijk leggen. Zeker niet vanuit een Brussels buurthuis (op grondgebied Etterbeek) dat zich bezig houdt met jeugd, sport, cultuur én welzijn én onderwijs, opleiding en werkgelegenheid én dat alles vanuit het kader van kansarmoedebestrijding.

Ook voor de Brusselse politici blijkt dit zeer moeilijk. Of zeer makkelijk. Want verantwoordelijkheden worden vlotjes naar elkaar doorgeschoven. De gevolgen op de financiering van de wijkwerkingen laten zich raden. De afgelopen jaren werden ze al eens van rubriekje in de begroting verwisseld en in maart 2011 kregen we het antwoord dat er geen subsidie voor 2011 meer in zat (De jaarlijkse begrotingswijziging rond maart, opent de deuren voor flauwe politieke beloftemakers).

Gelukkig toonden alle collegeleden van de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC) de bereidheid om na te denken over de toekomst van de wijkwerkingen, en het zoeken van perspectief voor 2012. De twee kleinere wijkwerkingen (van de vier) kregen zelf nog wat kruimels om 2011 mee te overbruggen. Ze zaten niet stil: rondetafels met de verschillende kabinetten, voorbereiden van nota’s rond het werkingsmodel ‘wijkwerkingen’, bezoeken van politici aan de werkingen en natuurlijk zoeken naar middelen om 2011 te overbruggen. En tot slot: wachten op het beloofde antwoord vóór de begrotingsopmaak.

Aan het begin van het nieuwe schooljaar kwamen de VGC-bolleboosjes trots aanzetten met een nieuwe beleidsverklaring.  “’Samen stad maken’ dat is het uitgangspunt van het stedelijk beleid dat het VGC-college in Brussel voert.” Zo zegt de allereerste zin. Geweldig toch?! Als echte Brusselliefhebber las ik enthousiast verder.

Volgende alinea: “De torenhoge maatschappelijke uitdagingen in Brussel versterken de noodzaak van een transversale beleidsbenadering. Blablabla… geïntegreerde visie op de stad…”. Transversaal en geïntegreerd in de inleiding?! Het hart van de wijkwerkingen maakt een sprongetje.

De strijd die de afgelopen maanden werd gevoerd, loont dan toch. De Brusselse politici hebben ingezien dat het hokjesdenken niet meer thuishoort in een metropool van de 21ste eeuw. De hele inleiding op de beleidsverklaring lijkt wel op een goednieuwsshow gericht aan de wijkwerkingen. Er worden meerdere verwijzingen gemaakt naar werken over de beleidsdomeinen heen. En dan heb ik het enkel en alleen over de anderhalve pagina inleiding. Brussel kan er in 2012 weer tegenaan!

Of toch niet? Want begin december komt dan toch de ware aard van onze beleidsmakers naar voren. De begroting (die een afspiegeling moet zijn van het te voeren beleid – zo heb ik flink op de sociale hogeschool geleerd) zet een ander beeld neer.

De mooie woorden worden niet in cijfertjes omgezet. Integendeel. Een duidelijke boodschap bereikt de betrokken quartiers: de wijkwerkingen krijgen geen middelen voor 2012 en moeten ook in de toekomst op niks rekenen. Een slag in het gezicht van heel wat Brusselaars.

“Het is crisis dus besparing voor iedereen”, hoor ik u al denken. Zeker. Daar kunnen we niet onderuit. Maar enige nuance is wel op z’n plaats. Of op z’n minst enkele bedenkingen van een verontwaardigde naïeveling. Eentje die deze week voor het eerst een commissie van de VGC bijwoonde en daar met open mond van 14u15 tot 21u45 bleef zitten.

(Deze vergaderingen zijn openbaar nota bene en een echte aanrader voor de liefhebbers van de slapstickhumor. Geen typetjes worden daar over het hoofd gezien: arrogante kabinetsmedewerkers die meewarig de oppositie uitlachen, ongeïnteresseerde politici die met hun iPad foto’s maken van zichzelf en een bataljon aan yuppies die rond hun minister hangen om de antwoorden in te fluisteren.) 

Onder het beleidsdomein ‘welzijn’ worden in 2012 nog enkel potjes geschaard inzake armoedebestrijding en zelfs voor wijkwerkingen. Minister Brigitte Grouwels (CD&V) verantwoordt zelfzeker dat ze zeer zeker nog wil investeren in wijkwerkingen. Ook verward? Ze wil de bestaande wijkcentra niet financieren, wel bekijken welke nieuwe initiatieven er kunnen worden genomen. Duidelijk toch?

Alleen niet echt wat we lezen in de beleidsverklaring: “Samen met al haar institutionele partners, organisaties en diensten ‘op het terrein’, schrijft de VGC aan een duurzaam stadsproject” en “ Andere cruciale factoren zijn een stevige wetenschappelijke onderbouw van het beleid en de noodzakelijke terreinkennis”.

U moet weten, waarde lezer, dat ten eerste de wijkwerkingen al jarenlange expertise hebben opgebouwd; ten tweede hier ook informeel voor geloofd worden, maar nog nooit een formele evaluatie kregen en ten derde de wijkwerkingen zelf de suggestie deden om de weet-en-meetcel van de VGC in te schakelen om het organisatiemodel grondiger te bestuderen.

Maar hier wordt duidelijk de keuze gemaakt: de bestaande kennis laten vergaan en nieuwe dingen opstarten. Dan kunnen er natuurlijk weer lintjes geknipt worden … 

Eerlijk is eerlijk, als we afgaan op de beleidsverklaring zou er meer over de beleidsdomeinen heen moeten worden gewerkt. De andere collegeleden moeten dus ook hun deel van het werk doen. Bij het begin van de besprekingen zijn we verheugd.

Minister Bruno De Lille (Groen!) verklaart dat hij zeer zeker wil meewerken om de wijkwerkingen een plaats te geven. Tot de oppositie steun bij hem zoekt in het debat met Grouwels wel te verstaan. Als een politieke hond trekt hij zijn staart weer in. Hij heeft het dan ineens over “het engagement tonen om na te denken over een mogelijke piste inzake werken in de buurten die niet meteen gelinkt is aan de bestaande wijkwerkingen”. Hoewel ik perfect Nederlandstalig ben, mis ik hier klare taal.

Dan blijft er nog één collegelid over: minister Jean-Luc Vanraes (Open VLD). Tijdens de vergadering ontvangen de rijk aanwezige iPhones en Blackberry’s het bericht dat hij zijn zitje terug mag geven aan Guy Vanhengel (Open VLD). (Die was sinds 2009 eventjes naar de federale regering verhuist, maar komt nu dus terug.) We zullen het daaraan wijten dat de desinteresse in de hele vergadering groot was. Vreemd dat iemand die als grootste beleidspunt ‘Brede school’ voorop stelt, zich toch braaf binnen de lijnen van zijn eigen hokje houdt.

Brussel: Belgische hoofdstad, centrum van Europa, spil in vele mensenlevens, is arm. Arm aan coherente en doordacht beleid.

Ik nodig met veel plezier de VGC-collegeleden uit om in een willekeurige Brusselse quartier met de hangjongeren te gaan praten. Zij zullen vertellen wat een langetermijnvisie is. Of misschien gaan ze beter te raden bij de senioren die je in sociale restaurants treft. Zij kunnen uitleggen wat het betekent om verantwoordelijkheid op te nemen.

En in diezelfde sociale werkgelegenheidsprojecten kunnen ze misschien ook praten met de doelgroepmedewerkers. Zij kunnen misschien duidelijk maken wat het is om moeilijke keuzes te maken voor een betere toekomst. Want ik snap niet wat er momenteel aan het gebeuren is. Om het met de woorden van mijn ketten te zeggen: La honte voor Bxl!

Al denk ik in diezelfde beleidsverklaring het antwoord op mijn vraag te vinden. Onder het transversale, beleidsoverschrijdende thema ‘Ambassadeur van de stad en haar inwoners’.

“De VGC mag dan wel fier zijn op het aanbod dat met haar steun vorm krijgt, de herkenbaarheid daarvan in het straat- en stadsbeeld kan nog stukken beter. Het college wil dit jaar een grotere zichtbaarheid geven aan de dienstverlening die met de steun van de VGC vorm krijgt en de VGC als ‘kwaliteitslabel’ sterker positioneren.” (Vrij vertaald: ze willen lintjes knippen en op de foto).

Bij deze: spiekmedaille. Kus van de juf en een bank vooruit, VGC-college. Flink. Jullie zijn écht de beste. Ideetje voor volgend jaar: op elke kansarme het VGC-logo tatoeëren?

Lies Verhoeven

Lies Verhoeven is medewerker bij VZW Buurtwerk Chambéry in Etterbeek.