Aanvankelijk was het Japanse budget voor ontwikkelingshulp op 5 miljard euro vastgelegd voor 2011. Maar de Japanse regering besliste om dat budget met bijna 10 procent te verminderen.

Volgens ontwikkelingsorganisaties kunnen belangrijke wereldwijde campagnes die deel uitmaken van de inspanningen om de millenniumdoelstellingen te halen, daardoor tot 138 miljoen euro aan middelen verliezen. In een poging om de kritiek te temperen zei minister van Buitenlandse Zaken Takeaki Matsumoto dat de vermindering maar voor één jaar geldt.

Matsumoto benadrukte ook dat Tokio vooral snijdt in leningen en bijdragen aan multilaterale fondsen om zo de impact te minimaliseren. Volgens Mari Nakamura, econoom aan het Instituut voor Ontwikkelende Economieën, wil het land voortaan ook explicieter de nadruk leggen op samenwerking met Japanse bedrijven.

“Japan zet onder meer in op microfinanciering, onderwijs en milieu, gebieden waar de technologische knowhow van Japanse bedrijven het verschil kan maken”, zegt Nakamura. Zo wil Sony goedkope stroomgeneratoren verkopen in ontwikkelingslanden, terwijl voedingsgigant Ajinomoto onderzoek doet in Ghana naar de productie van babyvoeding.

Koichi Ishimaya, hoogleraar Financiële Journalistiek aan de Waseda Universiteit, ziet de besparingen en hervormingen van de buitenlandse hulp als een noodzakelijk kwaad in het licht van de economische malaise in Japan. “We moeten onze begroting in evenwicht brengen”, benadrukt hij.

Tanende invloed

Zijn collega Takeshi Inoguchi is het daar absoluut niet mee eens. “De ontwikkelingshulp van Japan is een levensbelangrijke peiler van de diplomatie en een motor voor de Aziatische economische groei”, zegt Inoguchi. “De nieuwe besparingen zullen het profiel van Japan op het internationale toneel geen goed doen.”

De hoogleraar betreurt de beslissing van de Japanse regering, die volgens hem op lange termijn ongunstig zal uitdraaien voor Japan. Inoguchi maakt zich zorgen dat Japan zich steeds minder kan laten gelden in Azië, waar China en India steeds meer de dienst uitmaken.

Japan was twintig jaar lang de grootste donor in Azië. Het land speelde een belangrijke rol in de regio bij de aanleg van betere infrastructuur, de transfer van technologie en de strijd tegen armoede.

Maar die positie werd langzaam uitgehold, en vorig jaar stond Japan nog maar op de vijfde plaats. In een paper van het ministerie van Buitenlandse Zaken worden de binnenlandse economische zorgen en een gebrek aan steun in de publieke opinie als belangrijkste oorzaken genoemd voor die terugval.