Een leeg stembureau in het Lycée Sainte-Marie in Abidjan tijdens de Ivoriaanse parlementsverkiezingen op zondag 11 december 2011 (foto: Ghislaine Atta)
Nieuws, Afrika, Politiek, Internationaal Strafhof, ICC, Verkiezingswaarnemers, Ivoorkust, Alassane Ouattara, Laurent Gbagbo, Verkiezingscommissie, Afrikaanse Unie, Abidjan, ONUCI, VN-blauwhelmen, Opération Licorne, Parlementsverkiezingen, Stembureaus, Forces Nouvelles, Analyse, Front populaire ivoirien (FPI), Rassemblement des républicains (RDR) -

Ivoriaanse kiezers blijven massaal thuis, oppositie boycot verkiezingen

Zondag 11 december hield Ivoorkust parlementsverkiezingen. Tijdens de woelige campagne vielen minstens vijf doden, maar de stembusgang zelf is rustig verlopen, meldden alle waarnemers. De opkomst bij de eerste parlementsverkiezingen sinds 2000 was laag. De oppositie had tot een boycot opgeroepen. De uitlevering van ex-president Laurent Gbagbo aan het Internationaal Strafhof verhit de gemoederen.

maandag 12 december 2011 19:30
Spread the love

De Ivoriaanse samenleving is nog altijd diep verscheurd door de jarenlange burgeroorlog tussen noord en zuid en de bijzonder gewelddadige periode die volgde op de presidentsverkiezingen van 28 november vorig jaar. Die verkiezingen waren al vaak uitgesteld en leverden een bitsige tweestrijd op tussen de uittredende president Laurent Gbagbo en zijn noordelijke uitdager Alassane Ouattara.

Gbagbo wilde zijn nederlaag niet aanvaarden en werd uiteindelijk met geweld van de macht verdreven op 11 april 2011 door een gezamenlijke militaire actie van de troepen van Ouattara, de VN-blauwhelmen en Franse para’s van de Opération Licorne. Ruim 3.000 Ivorianen hebben het leven verloren in het politieke geweld tussen december 2010 en april 2011. Beide kampen maakten zich op grote schaal schuldig aan misdaden tegen de burgerbevolking.

Op 30 november is Gbagbo uitgeleverd aan het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag. Hij is daarmee het eerste oud-staatshoofd dat er zich zal moeten verantwoorden voor misdaden tegen de mensheid. Eerder was een Ivoriaanse rechter al begonnen met de voorbereiding van een proces tegen de oud-president die in Korhogo in het noorden van Ivoorkust sinds zijn arrestatie in april onder huisarrest stond. Velen zagen in zijn plotselinge uitlevering aan het ICC een poging van Ouattara en zijn aanhangers om nog voor de verkiezingen ‘verlost’ te geraken van een lastig tegenstander.

Verkiezingen in teken van ‘nationale verzoening’

President Ouattara had zijn landgenoten opgeroepen om de verkiezingen van zondag in het teken van de ‘nationale verzoening’ te stellen. Maar de oppositie, vooral de aanhangers van Gbagbo’s nationalistische partij Front populaire ivoirien (FPI), had opgeroepen tot een boycot omdat ze ervan overtuigd was dat die toch niet eerlijk zouden verlopen. En blijkbaar hebben niet alleen de aanhangers van Gbagbo aan die oproep gehoor gegeven, want de opkomst was volgens diverse bronnen bijzonder laag, ook in het noorden van het land waar traditioneel Ouattara op de sterkste aanhang kan rekenen.

Zelfs de voorzitter van de nationale verkiezingscommissie, Youssouf Bakayoko, gaf tegenover het Franse persbureau AFP toe dat de verkiezingen maar weinig Ivorianen konden enthousiasmeren. “Gewoonlijk zijn parlementsverkiezingen veel minder populair dan presidentsverkiezingen en vele mensen hebben een kater overgehouden aan het geweld dat losbarstte na de verkiezingen van vorig jaar. Toen was de opkomst wel historisch hoog”, verklaarde Bakayoko. Van de 21 miljoen inwoners waren er 5,7 miljoen geregistreerd als kiezer.

Woelige campagne, rustige verkiezingsdag

Omdat de campagne erg woelig was verlopen – volgens officiële cijfers zijn er ten minste vijf doden gevallen, waarschijnlijk ligt het werkelijke aantal nog hoger, waren de veiligheidsdiensten in de hoogste staat van paraatheid gebracht. Meer dan 25.000 leden van de Ivoriaanse politie en het leger waren op de been samen met 7.000 blauwhelmen van de VN-missie ONUCI. Maar in het hele land was het zondag erg rustig, op enkele kleinere incidenten na.

Sommige wijken van de economische hoofdstad Abidjan, gewoonlijk een bruisende metropool van vijf miljoen inwoners, waren zo goed als uitgestorven. Ook 150 internationale en 3.000 Ivoriaanse waarnemers keken toe op het goede verloop van de stembusgang. Seini Oumarou, het hoofd van de verkiezingswaarnemers van de Afrikaanse Unie, noemde de organisatie van de verkiezingen ‘smetteloos’ en dankte vooral de ONUCI-leden voor het gepresteerde werk.

Bert Koenders, het nieuwe hoofd van de VN-missie in Ivoorkust en oud-minister van Ontwikkelingssamenwerking van Nederland (PvdA), betreurde de lage opkomst, maar was gelukkig dat zware incidenten of confrontaties waren vermeden. “Alleen vanuit Bonon in het centrum van het land, was er een melding van een gewapende overval op een stembureau waarbij alle stembussen werden meegenomen, maar globaal verliep alles rustig”.

Ouattara-aanhangers domineren nieuw parlement

Voor uitslagen is het nog te vroeg. Die worden pas tegen het einde van de week verwacht. Veel verrassingen zullen die niet opleveren, want de 255 zitjes in de nieuwe Assemblée nationale worden voor het grootste deel ingenomen door leden van de presidentiële meerderheid. Zowel kandidaten van de ex-rebellen van de noordelijke Forces Nouvelles (FN), onder meer huidig premier Guillaume Soro, als kandidaten van Rassemblement des républicains (RDR), de partij van Ouattara, zullen de zitjes onder elkaar verdelen bij gebrek aan echte oppositie.

Er waren ongeveer 1.000 kandidaten voor 255 zetels. Waar traditioneel zuiderlingen de Ivoriaanse politiek domineerden sinds de onafhankelijkheid van Frankrijk in 1960, zal hun rol nu grotendeels worden overgenomen door noorderlingen.  

Volgens woordvoerder Laurent Akoun van de FPI is “verzoening zonder Laurent Gbagbo gewoon onmogelijk en daarom kunnen we aan deze verkiezingen niet deelnemen. Alleen de overwinnaars van de recente politieke strijd stellen de voorwaarden. Voor ons kan er op die manier van verzoening geen sprake zijn.” Vooral de recente en totaal onverwachte uitlevering van Gbagbo aan het ICC in Den Haag is voor zijn patriottische aanhangers een bittere pil om te slikken.

“Paard van Troje”

De vroegere parlementsvoorzitter onder Gbagbo, Mamadou Koulibaly, was tegenover Jeune Afrique bijzonder scherp. Hij noemde Ouattara “het paard van Troje dat Frankrijk en de VS moeten toelaten om hun neokoloniale belangen in Ivoorkust veilig te stellen”. Hij schuwde zelfs niet om de geschiedenis geweld aan te doen door “Gbagbo de Patrice Lumumba van de 21ste eeuw” te noemen. “Beiden betaalden een zware prijs omdat ze weerstand boden tegen de blanken die proberen het continent onder de knoet te houden.” Meer nog, hij noemde “Gbagbo, Khaddafi en Mugabe de echte helden van Afrika die daarom als martelaren zullen sterven”.

Zondag betoogden aanhangers van Gbagbo voor het gebouw van het Internationaal Strafhof in Den Haag. Volgens de Nederlandse politie waren er 600 betogers komen opdagen, de organisatoren spreken zelfs van 2.000. De meesten kwamen uit Frankrijk, maar er waren ook delegaties uit België en Zwitserland. Ze riepen “Vrijheid voor Gbagbo”. Woordvoerder Seri Zokou, een Ivoriaanse advocaat uit Brussel, eiste dat het ICC “de echte verantwoordelijken voor het bloedbad in Ivoorkust zou berechten: de huidige machthebbers”.

Hij zei ervan overtuigd te zijn dat “Gbagbo als een vrij man het ICC zou verlaten”. “Heel Afrika staat achter u”, riepen de Gbagbo-supporters. Vorige week maandag is Gbagbo een eerste keer voor zijn rechters verschenen. Hij wordt beschuldigd van vier aanklachten: misdaden tegen de mensheid, moord, verkrachting en andere onmenselijke daden die zijn aanhangers begingen tussen 16 december 2010 en 12 april 2011.

take down
the paywall
steun ons nu!