Giorgio Napolitano (centrum-links) president, Laura Boldrini (centrum-links), voorzitter van de Kamer en Pietro Grasso (centrum-links), voorzitter van de Senaat, die waren er al. Nieuw zijn Enrico Letta (centrum-links), eerste minister en Angelino Alfano (centrum-rechts), vice-eerste minister en minister van binnenlandse zaken. Wie de Italiaanse politiek de laatste weken gevolgd heeft, staat verbaasd dat er al bij al zulk een knap eindproduct afgeleverd werd.
Men mag de context niet onderschatten: het functioneren van de media is er niet positief. Elk politiek debat lijkt er meer en meer op een ‘Ballaro’, een soort programma’s waarbij elk ernstig moment zo snel mogelijk afgebroken wordt om wat komiek in te lassen. De media lijken er maar niet te willen begrijpen dat politiek nu eenmaal ook het spel van het constructieve compromis is, zéker als geen enkele politieke partij ook maar een derde van de kiezers kan overtuigen. Elk compromis wordt in deze media voortdurend gekraakt als een slechte oplossing, op een moment dat de economie al enkele jaren achteruit dendert.
Typisch voor de nieuwe regering is de complete generatiewissel, de aanwezigheid van het aantal vrouwen en van relatief jonge mensen. Typisch ook – en precies ditgene wat zo moeilijk lag: een grote coalitie met PD (centrum-links), PDL (centrum-rechts) en Lista civica (de centrumlijst van Monti).
De regering zelf zit politiek en technisch zeer evenwichtig in mekaar. Letta, een duidelijk centrum-links denkende politicus, wordt aangevuld met Alfano, die niet echt de hardliner is in centrum-rechts. Op het belangrijke departement van Justitie heeft Letta voet bij stuk gehouden en bekomen dat Cancellieri (Lista Civica) benoemd werd. Zij staat bekend als integer en consequent in haar strijd tegen de maffia en de corruptie.
Op economie komt Saccomanni, algemeen directeur van Bankitalia, bevriend met Draghi. Saccomanni heeft geen duidelijk partijpolitiek etiket, maar dient duidelijk om de verhouding met de Europese Centrale Bank gaaf te houden en de Italiaanse banken in beweging te krijgen zodat ze de kleine ondernemingen opnieuw vlotter gaan ondersteunen.
Aangezien er een akkoord gekomen was tussen Berlusconi, Bersani en Monti, de politieke leiders van de drie betrokken partijen, om zelf geen ministerschap te claimen, verviel de mogelijkheid om Monti minister van Buitenlandse zaken te maken en werd het dus mevrouw Bonino (van de partij van de Radicalen), eertijds Commissaris bij de Europese Commissie. Ook hier speelt Letta op veilig.
Verder worden ook enkele belangrijke symbolische stappen gezet: Josefa Idem, veelvoudige Olympische medaillewinnares (kano) komt op Sport en tegelijk op Gelijke Kansen. Een toffe dame. Cécile Kyenge, een oogarts van Congolese herkomst, ook een toffe dame, krijgt het departement Integratie. Op universiteiten en wetenschappelijk onderzoek, een ander pijnpunt in Italië, komt iemand uit die onderwijswereld zelf: Mariachiara Carrozza. ’t Was tijd, want het onderwijs in Italië had het erg te verduren de laatste jaren.
Grote verliezer wordt Beppe Grillo (M5S), die de kans aan zijn beweging heeft laten voorbijgaan om een belangrijke factor van politieke verandering te kunnen worden in Italië. De eerste pijnlijke discussies in zijn beweging komen op gang: tussen wie een percent van zijn inkomen wil afstaan aan de beweging en wie niet. Als Letta erin slaagt om een goed jaar stand te houden en de economie weer op gang te krijgen, zal M5S achteruit boeren… anders wellicht niet.
Maar dit keer zullen ook andere partijen (zoals Vendola met SEL en Maroni met de Lega Nord) erover waken dat ze zich duidelijker als oppositie zullen profileren. Ik denk oprecht dat Grillo hier de flater van zijn leven begaan heeft door tot in het belachelijke in de anti-politiek volhard te hebben. Ook het feit dat vandaag zondag, tijdens de eedaflegging van de ministers, een “onevenwichtige” op de politie geschoten heeft, zal zijn beweging geen deugd doen.
Grote winnaars?
Berlusconi heeft zeker niet verloren. Ik heb het absoluut niet voor Berlusconi, integendeel, hij is desastreus geweest voor Italië, maar… je moet er maar in slagen om vanuit een totaal verloren positie de verkiezingscampagne aan te vangen, de verkiezingen niet echt te verliezen, en dan nadien nog door te gaan als de politicus dankzij wie Napolitano benoemd is kunnen worden en dankzij wie ook de regering Letta mede mogelijk is gemaakt. Een staatsman is hij niet, maar een uitzonderlijk politiek tacticus duidelijk wèl.
Andere winnaars? De democratie, met dank aan Napolitano.
