Elk nieuw politiek project dat Europa vanaf 2014 zal besturen moet afrekenen met de post-ideologische politiek waarin we ons nu in bevinden of beter gezegd het politieke centrum. Duidelijke politieke keuzes en de grote ideologische verhalen moeten de leidraad worden.

Voorbij ideologie?

Het maakt niet uit welke ideologische voorkeuren je hebt, maar elke politieke kracht schuift uiteindelijk naar het zwarte gat van het midden. Het midden of het centrum houdt zich zogenaamd bezig met het oplossen van problemen en niet met ideologische spelletjes aldus de centristen. Ideologie zal geen rol mogen spelen in de politiek en moet louter een technische aangelegenheid blijven. Dit haalt het essentiële van de politieke onderuit en ook het hart van de democratie, namelijk plaats geven voor oppositionele ideeën.

De afgelopen dertig jaar hebben we overal in Europa mogen observeren dat het woord ideologie en de links-rechts breuklijn is terug gedrongen tot een politiek van het centrum waarbij de kiezers de verschillen tussen politieke partijen niet meer herkennen. In de plaats daarvan hebben we de vrijemarkt ideologie gekregen die zich definieert als centrumideologie en waarbij elk ideologisch verschil wordt herleid tot een technisch meningsverschil.  Het politieke centrum heeft zin maar alleen als er een duidelijke links-rechts breuklijn is waar tegenover ze zich kan positioneren.

De gulden middenweg leidt naar neoliberalisme

Met het begin van de economische crisis in 2008 heeft de vrijemarkt ideologie zich nog sterker gevestigd. Deze vrijemarkt ideologie of beter gezegd het neoliberalisme reduceert elk politiek meningsverschil tot een technische aangelegenheid. Zelfs bij rechts zijn er meer en meer geluiden te horen dat deze manier van denken meer schade berokkent dan dat ze een zege is voor de politiek. De hele discussie in Europa draait vandaag de dag rond de creatie van jobs en het oplossen van de economische crisis.

Zowel bij rechtse als linkse economen is de consensus gegroeid dat de huidige politieke elite de crisis in de EU verkeerd aanpakt. Over de aard van de oplossingen zijn ze natuurlijk zeer verdeeld. Elke economische crisis is een politieke crisis en elke politieke crisis is een ideologische crisis. Het feit dat er in de EU aarzelend wordt opgetreden is onder andere te wijten aan de afwezigheid van een ideologische kader dat hen moet leiden. Klassieke rechtse economen bepleiten besparingen en het failliet laten gaan van banken en financiële instellingen, terwijl linkse economen eerder pleiten voor meer overheidsuitgaven en het nationaliseren van banken. De huidige politiek in de EU (landen) is een mengeling van deze twee ideologische uitersten. Uiteindelijk bestaat er in de politiek niet iets zoals de gulden middenweg maar eerder de bevestiging van het status-quo (neoliberalisme).

Breken met het midden

Door het eroderen of verdwijnen van de links-rechts breuklijn kunnen we niet meer spreken van een politiek. Het is aan nieuwe politieke projecten die zich duidelijk ideologisch definiëren om de democratie te heruitvinden. Deze taak is weggelegd voor zowel links als rechts. Een links project kan alleen tot uiting komen met een sterke rechtse oppositie en vica versa.  Het post-ideologisch verhaal waarbij ideologie als iets van het verleden werd bestempeld heeft de politiek veel schade berokkend.  Politiek draait om ideologische keuzes waarbij de kiezers duidelijke projecten voorgeschoteld krijgen.