Waarom Israël? Het is een vraag die elke pro-Palestijnse activist waarschijnlijk al gekregen heeft.

Gewoonlijk wordt de vraag gesteld bij wijze van afleidingsmanoeuvre. Waarom kritiek uiten op Israël, terwijl er in Syrië meer mensen vermoord worden dan in de Gaza-strook?

In hun boek Why Israel? sommen Suraya Dadoo en Firoz Osman talrijke redenen op waarom dieper moet ingegaan worden op misdaden die gepleegd worden in naam van het zionisme. Elke zionist gelooft dat Palestijnen onderdrukt dienen te worden, stellen de auteurs. Iemand die Israëls daden goedpraat, beschikt bijgevolg niet over de morele autoriteit om waar dan ook te vechten voor vrijheid.

Zionisten klagen graag dat hun tegenstanders proberen Israël tegen hogere normen af te wegen dan andere staten. Het is echter Israël zelf dat doet alsof het hogere normen hanteert dan zijn buren.

Israël doet zich voor als een verlichte democratie. Een democratie die onlangs een aantal vooraanstaande Hollywood-sterren verwelkomde op het verjaardagsfeest van de Israëlische president Shimon Peres, die 90 jaar werd. Onder de dunne laag glamour bevindt zich echter een venijnige vorm van apartheid.

Dadoo en Osman zijn de geschikte personen om in een staat de kenmerken van apartheid te herkennen. De auteurs zijn namelijk afkomstig uit Zuid-Afrika. In hun boek, dat meer dan 630 pagina’s telt, trekken ze een groot aantal parallellen tussen de behandeling van Palestijnen door Israël en die van zwarten in Zuid-Afrika, toen het land onder blank bewind stond.

Vele van de zaken die de auteurs onder de aandacht brengen zijn van cruciaal belang. Toch zijn ze amper bekend bij het grote publiek.

Een ‘aparte’ interpretatie van het internationaal recht

Hoe vaak herinnert de massamedia ons eraan dat de Israëlische aanpak van politieke gevangenen een weerspiegeling is van de apartheid in Zuid-Afrika? Beide staten houden zich enkel en alleen aan de internationale wetgeving wanneer hen dat goed uitkomt. Beide staten weigerden een bepaling te tekenen van het Verdrag van Genève die stelt dat vrijheidsstrijders niet behandeld mogen worden als criminelen wanneer ze in de gevangenis belanden.

Hoe vaak worden we aangemoedigd tot verontwaardiging over het feit dat Israëls onmenselijke wetten families uit elkaar drijft. Palestijnen van de bezette Westelijke Jordaanoever en Gaza wordt het recht ontzegd in Israël te wonen, ook al zijn ze gehuwd met Israëlische burgers. Ook het Zuid-Afrikaanse apartheidsregime bepaalde wie inwoners van het land mochten trouwen: interraciale relaties waren er immers verboden.

Hoe vaak wordt ons erop gewezen dat Israël in zijn land ‘de noodtoestand’ heeft uitgeroepen, en dit al elk jaar sinds de oprichting van de staat in 1948. Israël gebruikt deze als excuus om vrijheid van meningsuiting en vergadering te verhinderen en Palestijnen de toegang te ontzeggen tot ‘gesloten militaire zones’. Ook het apartheidsregime in Zuid-Afrika was dol op het uitvaardigen van diktats, die gerechtvaardigd werden door de ‘noodtoestand’.

En hoe vaak wordt ons verteld dat de Israëlische propagandamachine bijna identieke technieken gebruikt als deze die gehanteerd werden door het Zuid-Afrikaanse apartheidsregime? Tijdens de jaren tachtig kregen Israëlische journalisten all-inreisjes aangeboden naar Zuid-Afrika, op voorwaarde dat ze de apartheid hielpen witwassen. Vandaag krijgen reporters soortgelijke tripjes cadeau van Israël en zijn lobbyisten, tegen dezelfde voorwaarden.

Leugens aanvechten

Een van de voornaamste redenen waarom je dit boek zou moeten lezen, is omdat het activisten wapent met argumenten om zionistische leugens onderuit te halen. Wanneer de term ‘apartheid’ wordt gebruikt in verband met Israël, wordt vaak opschepperig tegengeworpen dat de staat zo aardig is voor zijn Palestijnse inwoners (‘Israëlische Arabieren’, zoals zionisten hen noemen) dat het hen zelfs toestaat te stemmen en zich verkiesbaar te stellen. Dat contrasteert met de situatie tijdens de apartheid in Zuid-Afrika, waar de zwarte meerderheid volledig uit haar burgerrechten was ontzet.

Dadoo en Osman tonen aan dat deze argumenten misschien plausibel lijken, maar het helemaal niet zijn. Iemand het recht ontzeggen te stemmen, zo wijzen ze erop, wordt volgens het Apartheid-Verdrag van de VN uit 1973 niet expliciet beschouwd als een uiting van rassendiscriminatie. Het Verdrag stelt bovendien duidelijk dat een staat ook schuldig kan zijn aan apartheid zonder dat het daarom het blanke bewind in Zuid-Afrika nabootst in al zijn aspecten.

In een bijzonder opmerkzaam fragment schrijven de auteurs: “Israëls versie van apartheid is gesofisticeerder dan die van Zuid-Afrika. De Zuid-Afrikaanse apartheid was rudimentair, primitief: letterlijk zwart-wit, een duidelijke scheiding, geen rechten. De Israëlische versie ligt dieper verscholen achter een misleidende ‘democratische’ façade. Palestijnse inwoners van Israël hebben stemrecht. Op elk ander gebied worden ze echter juridisch en politiek gediscrimineerd.

Uitgebreid

Hoewel de auteurs grondig onderzoek verricht hebben en uitvoerige voetnoten gebruiken, baseren ze zich naar mijn mening net iets te veel op secundaire bronnen. In plaats van de talrijke schrijvers en journalisten wier werk ze bestudeerd hebben rechtstreeks te parafraseren, hebben Dadoo en Osman de neiging stukken over te nemen uit andere, secundaire, publicaties.

Met uitzondering van enkele referenties naar Media Review Network, dat de auteurs vertegenwoordigen, wordt ons geen rechtstreekse blik gegund in hun eigen ervaringen. Daardoor is het boek minder meeslepend als het had kunnen zijn.

Als je nog maar pas actief bent in de pro-Palestijnse beweging en geïntroduceerd wilt worden in de parallellen tussen Israël en de apartheid in Zuid-Afrika, zou ik je dit boek niet aanraden als eerste bron van informatie. Israeli Apartheid: A Beginner’s Guide van Ben White en de documentaire Roadmap to Apartheid van Ana Nogeuira en Eron Davidson zijn allebei beknopter en beter verteerbaar.

Ben je daarentegen op zoek naar een uitgebreid overzicht van alle belangrijke kwesties in verband met Palestina, dan is Why Israel? een aanrader.

Weinig, al dan niet geen, van de relevante feiten zijn aan de aandacht van de auteurs ontsnapt.

David Cronin

1/7/2013

(vertaald door Karen Van Crombrugge)