foto: Kris Goubert
Opinie - Kelly Brettar

Is wereldwijde armoede ook uw verantwoordelijkheid?

"Geld is er genoeg. Meer dan de bereidheid te delen is er in principe niet nodig. Maar waarom zou u verantwoordelijkheid dragen voor de armoede van iemand aan de andere kant van de wereld? We zijn geneigd te denken dat we enkel verantwoordelijk zijn voor wat we doen — niet voor wat we nalaten te doen. Maar is het verschil tussen iemand vermoorden en iemand laten sterven, terwijl je diens dood kon verhelpen, zo groot?"

vrijdag 17 oktober 2014 11:17
Spread the love

Volgend jaar eindigt de termijn waarbinnen we de millenniumdoelstellingen moeten bereiken. In 2000 ondertekenden 189 landen immers een verklaring om samen te werken aan onder andere de uitroeiing van extreme armoede en honger, de ontwikkeling van basiseducatie, gelijkheid tussen mannen en vrouwen en het uitbannen van aids. Zo zou tegen 2015 het aantal mensen, die leven van minder dan 1 dollar per dag, wereldwijd gehalveerd moeten zijn ten opzichte van 1990.

Wereldwijd gezien werd die doelstelling in 2010 reeds bijna bereikt, maar de afname van armoede is zeer ongelijk verdeeld. In Zuid-Azië en Sub-Sahara Afrika bijvoorbeeld is de armoedegrens amper gedaald. Maar zelfs al zouden de doelstellingen overal gehaald worden: volstaan ze wel? Er is natuurlijk nog steeds die andere helft. Nu is het makkelijk te denken dat regeringen inderdaad niet genoeg doen. Maar ik vraag u: wat heeft u gedaan? Laten we daar even bij stilstaan.

Confrontatie

U koopt nieuwe schoenen. U gaat naar de cinema. Doneert u ook aan goede doelen? In het artikel ‘What should a Billionaire Give – and What Should You?’’ vraagt filosoof Peter Singer zich af in welke mate we verantwoordelijk zijn voor wereldwijde armoede en in hoeverre we moreel verplicht zijn hier zelf iets aan te doen. Het antwoord is zeer duidelijk: geef wat u kan geven. Een ‘fair share‘ volstaat niet. Singer concludeert ook dat het niet moeilijk is extreme armoede te bestrijden en rijkdom eerlijk te verdelen. Geld is er genoeg. Meer dan de bereidheid te delen is er in principe niet nodig. Maar waarom zou u verantwoordelijkheid dragen voor de armoede van iemand aan de andere kant van de wereld?

We zijn geneigd te denken dat we enkel verantwoordelijk zijn voor wat we doen – niet voor wat we nalaten te doen. Maar is het verschil tussen iemand vermoorden en iemand laten sterven, terwijl je diens dood kon verhelpen, zo groot? Ook al heb je in het tweede geval geen kwaadaardig plan gesmeed, je nalatigheid blijft moreel verwerpelijk. We weten allemaal dat er overal in de wereld mensen sterven van de honger. Toch doen we (bijna) niets. Is dat niet even kwalijk dan voorbijlopen aan een stervende zonder hulp te bieden? De confrontatie is minder direct en dus makkelijker te negeren. Dat maakt de verantwoordelijkheid die we ervoor dragen echter niet kleiner. 

  • Met een bedrag van 40 euro kan Artsen zonder Grenzen twee zwaar ondervoede kinderen gedurende twintig dagen behandelen.
  • Met een bedrag van 33 euro leert Oxfam Vietnamese boeren hoe ze rijst duurzaam en biologisch kunnen telen.
  • Met een bedrag van 70 euro leert Broederlijk Delen een jongere in een workshop drama van drie weken omgaan met zijn angsten. 
  • Met een bedrag van 30 euro per maand kan je via SOS Kinderdorpen meter of peter worden van een SOS kind en dit uit financiële onzekerheid helpen. 

Er is dus niet veel nodig om zelf een verschil te maken. Het argument dat een oplossing van bovenaf moet komen en dat goede doelen slechts kortetermijnoplossingen bieden is slechts een uitvlucht om te ontsnappen aan verantwoordelijkheid. Politieke oplossingen zijn natuurlijk nodig, maar het effect ervan laat vaak lang op zich wachten.

Recht evenredig

Langetermijnoplossingen moeten aangevuld worden met rechtstreekse, concrete hulp. En het is deze hulp die goede doelen kunnen verwezenlijken. Zelfs al zijn ze op lange termijn niet efficiënt zonder politiek-maatschappelijke wijzigingen, dat betekent niet dat ze niet noodzakelijk zijn.

Ook het idee dat je zelf voor je geld gewerkt hebt en dus geen (morele) verplichting hebt om dit met anderen te delen, is ontoereikend. Het is een voorrecht dat je geld kan verdienen. Die mogelijkheid heb je, omdat je in een welvarende samenleving woont en kansen hebt gekregen die elders niet bestaan.

Geef toe: zou je levenskwaliteit werkelijk dalen moest je maandelijks een (behoorlijke) gift doen? En als dat het geval zou zijn: is deze daling recht evenredig aan de hulp die je ermee kan bieden? Ik betwijfel het. Het is makkelijk problemen als deze te negeren. Maar het is ook makkelijk ze aan te pakken. 

Als u volgend jaar in de krant leest dat we de milleniumdoelstellingen niet bereikt hebben, wees dan niet boos op wat regeringen niet gedaan hebben. Vraag jezelf af wat jij wel gedaan hebt. Vraag jezelf af of je niet meer kon doen. Vandaag is het internationale dag ter bestrijding van de armoede. Laten we daar even bij stilstaan. En laten we dit morgen niet vergeten. 

Bronnen

  • http://www.detijdloopt.be/
  • Peter Singer, “What Should a Billionaire Give – and What Should You?”, The New York Times Magazine, 17 december 2006 

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!