Is dat verplicht?

Is dat verplicht?

dinsdag 19 december 2017 13:36
Spread the love



Bron: dorpsraadugchelen.nl

 

 

 

 

 

 

Waarom we ons als gemeenschap geen dienst bewijzen met verplichte gemeenschapsdienst.

Vorige week viel de sneeuw in dit land met bakken uit de lucht. Het inspireerde NVA’er Sander Loones tot een ingenieuze win-win-constructie: laat leefloners verplicht die sneeuw ruimen! Deze week was het dan weer de beurt aan CD&V-kopstuk David Larmuseau om in een uitgebreid krantenartikel in De Tijd zijn visie op ‘voor wat hoort wat’ te illustreren met spitante voorbeelden van hoe zo’n verplichte wederdienst aan de gemeenschap er uit kan zien, genre ‘afval uit de beek halen’.

Geheel analoog met de verwachtingen (en bedoelingen?) barstte de discussie als vanouds los op de sociale media. Slavenhandel volgens de ene, een niet meer dan terechte vraag volgens de andere. Niet alleen de extreme stellingname is in dit soort van debatten de norm geworden, ook het ontbreken van belangrijke gesprekspartners aan de digitale tafel valt op en daardoor mist veel van het hedendaags discours essentiële informatie. Je krijgt zelfs non-discussies, zoals deze. 

In de praktijk is er namelijk niets nieuws onder de zon. Het begrip wederkerigheid is gewoon verankerd in de OCMW-wetgeving. De wet van 26 mei 2002 betreffende het recht op maatschappelijke integratie is duidelijk:

Elke persoon heeft recht op maatschappelijke integratie. Dit recht kan onder de voorwaarden bepaald in deze wet bestaan uit een tewerkstelling en/of een leefloon, die al dan niet gepaard gaan met een geïndividualiseerd project voor maatschappelijke integratie. De openbare centra voor maatschappelijk welzijn hebben tot opdracht dit recht te verzekeren.

Niet enkel rechten maar ook plichten, waaronder:

5° werkbereid zijn, tenzij dit om gezondheids- of billijkheidsredenen niet mogelijk is.

Iedereen die een leefloon aanvraagt krijgt dus enkel geld als hij/zij zich bereid verklaart mee te werken aan een traject dat op termijn moet leiden tot betaalde arbeid en onafhankelijkheid van het OCMW. Voor nieuwe Belgen spreken we bijvoorbeeld over integratieplicht en taallessen, voor jongeren die niet aan het werk raken over sollicitatietraining, beroepsopleiding, intensieve begeleiding naar tewerkstelling,… Mensen met psychologische problemen worden behandeld, opgevolgd en om de zoveel tijd opnieuw geëvalueerd, druggebruikers worden doorverwezen naar afkickcentra,… Het leefloon dat zonder enige tegenprestatie wordt uitgekeerd bestaat niet.

Ik denk dat niemand iets tegen dit mooie principe kan hebben. De overheid verzekert iedereen van een ultiem vangnet in de vorm van een bestaansminimum, zet actief in op de wederopstanding van deze mensen en vraagt hun maximale medewerking aan dit traject. De ambitie om mensen terug onafhankelijk te maken van de uitkering is er maar de realiteit ook en die is dat 2017 een Annus Horribilis was met een stijging van maar liefst 9% tegenover vorig jaar en een totaal van gemiddeld 139 412 maandelijks uitgekeerde leeflonen (cijfers POD maatschappelijke integratie). Het staat in schril contrast met de euforische berichten over de exploderende arbeidsmarkt.

Het is verleidelijk om de bijzonder complexe mismatch tussen de grote groep leefloners en de nog grotere hoeveelheid openstaande vacatures te wijten aan de onwil van de eerste groep. ‘Wie wil werken, kan werken’. Het is vanuit deze geest dat minister Borsus in 2016 het verplichte GPMI invoerde, een ‘Geïndividualiseerd Project voor Maatschappelijke Integratie’ dat dus een aanvulling is op de RMI-wet van 2002 en een nog stringenter karakter geeft aan de arbeidsbereidheid van de hulpvrager. Elke nieuwe leefloner moet voortaan zijn krabbel zetten onder een contract waarin hij/zij zich verbindt tot medewerking aan een traject naar werk, op straffe van het verliezen van de uitkering.

Het is opmerkelijk dat we nog geen enkele evaluatie hebben gezien van deze recente maatregel terwijl het vizier alweer verder afzwaait richting de leefloner als hoofdverdachte in het niet geactiveerd geraken. Een GPMI is een overeenkomst tussen het OCMW en de cliënt dat ter inzage aan de overheid aangeboden wordt evenals de minstens drie verplichte evaluaties per kalenderjaar. Bij niet naleven van de afspraken – en dus het niet bewijzen van de werkbereidheid – moet er geschorst worden. Hoeveel meer ‘stok achter de deur’ heeft de overheid nodig om er zich van te vergewissen dat het leefloon een overgangsmaatregel is en geen hangmat?

Waarover spreken we hier dan eigenlijk?

Een leefloon voor een alleenstaande bedraagt 892,7 euro. Wie in Vlaanderen leeft, woont en werkt kent de prijzen. Huishuur, elektriciteit, verwarming, water. Wat blijft er nog over? Als we spreken over werk zoeken anno 2017, kan je dan nog zonder pc en internet? En er is nog niet echt wetenschappelijk onderzoek rond gevoerd maar veel jobs voor laaggeschoolden blijken geografisch moeilijk bereikbaar vanuit buurten met goedkope huisvesting. Een auto en een rijbewijs zijn niet zelden een must.

Voor mensen met gezinslast bedraagt het leefloon 1190,27 euro. Of je met een of twee volwassenen bent en hoeveel kinderen het gezin telt heeft hier geen invloed op. Uiteraard is de aanwezigheid van het kindergeld een belangrijke aanvulling maar dat ook hier de financiële situatie bijzonder precair is behoeft geen rekenmachine of betoog. Een bijkomende grote drempel die deze mensen ervaren ten opzichte van de arbeidsmarkt is het ontbreken van voldoende beschikbare en betaalbare kinderopvang. Velen weten onderhand wel dat we ons op de wachtlijst van de crèche moeten inschrijven daags na de conceptie maar wie dit niet al doende geleerd heeft schrikt zich een bult (no pun intended) op het kraambed.

Zijn dit bedragen waarvoor iemand bewust zou kiezen? Is dit de ‘win for life’ waar we tegenprestaties voor moeten eisen? Natuurlijk niet, het zijn uitkeringen om te overleven, in afwachting van een job. En of ze willen werken. Dat vragen ze allemaal zonder uitzondering. Ze willen zelfs sneeuw ruimen, maar dan wel als personeel van de strooidienst en niet als gratis op te vorderen lapzwans. Het gebrek aan collectieve verantwoordelijkheidszin is wat hen van de arbeidsmarkt en uit de samenleving duwt, niet omgekeerd. Het schrappen van jobs om winst te maximaliseren, het automatiseren van heel veel functies die vroeger door laaggeschoolden werden vervuld, het privatiseren van sectoren waarin je vroeger als overheid nog hefbomen had voor het tewerkstellen van onderdanen die door aanleg of omstandigheden niet terecht konden op hogeschool of Unief, etc.  

Het lukt vandaag ruim onvoldoende om werkbaar en waardig werk aan te bieden aan een grote groep mensen die niet de competenties, randomstandigheden of netwerk hebben om het zelf te vinden. Dat is de realiteit waar de heren beleidsmakers zich druk over zouden moeten maken. Die groep verplichten ‘iets voor de gemeenschap te doen’ is een zwaktebod, een handig want populistisch rookgordijn om het echte probleem naar de volgende legislaturen te duwen. Het zou hen sieren moesten ze dat ook gewoon toegeven in plaats van uit te pakken met prietpraat zoals ‘nuttige werkervaring’. Zie je het al staan op je LinkedIn, ‘voormalig beekruimer voor de gemeente Geraardsbergen’? 

Alle elementen om het duizend keer beter te doen liggen op tafel. Er is een grote groep mensen die er naar verlangen om deel te mogen nemen aan onze samenleving en er ligt enorm veel werk op de plank. Nu is het momentum daar om echte verbindingen te maken tussen mensen en jobs. De lat van de werkgevers en aandeelhouders zal naar beneden moeten en er zullen investeringen nodig zijn in mensen en beleid om de kloof beetje bij beetje te dichten. Een maximale tewerkstellingsgraad blijven zien als een utopie in plaats van een beleidsdoelstelling is geen fenomeen maar een keuze. 

Ik ben er zeker van dat Loones, Larmuseau et les autres weten wat er in de OCMW-wet staat. Minder dan een jaar verwijderd van de gemeenteraadsverkiezingen uitpakken met stoere verklaringen op de kap van de meest kwetsbare groepen in onze samenleving zal ongetwijfeld een doel dienen anders dan deze mensen een nuttig opstapje naar de reguliere arbeidsmarkt aan te bieden. Of ze daar de gemeenschap een dienst mee bewijzen zal blijken.

take down
the paywall
steun ons nu!