China heeft de corona-epidemie beteugeld. In het land van de vermoedelijke patiënt zero, geraken bijna een jaar na de uitbraak amper nog mensen met het SARS-COV2-virus besmet. Een gelijkaardige tendens zien we ook in de omringende landen, zoals Zuid-Korea en Japan, terwijl de wereldkaart ter westerzijde almaar roder kleurt en de infectiecurves door het dak gaan.

Bestuursvorm als verklaring voor verschillende viruscirculatie?

Het autoritaire regime in China hoeft in eigen land geen verantwoording af te leggen voor de militaire precisie waarmee ze ziektehaarden de kop in drukt. Quasi iedereen is het er ook over eens dat China geen democratie is. Zuid-Korea en Japan zijn dat wel, of toch in meerdere mate. Meer zelfs: beide landen staan respectievelijk één en twee plekken hoger op de werelddemocratie-index dan de Verenigde Staten, toch hét toonbeeld van de liberale democratie. De verschillende bestuursvormen alleen verklaart dus niet waarom de epidemie in beide werelddelen anders evolueert.

Burgerlijk plichtsbesef uit maatschappelijke solidariteit

Oost-Aziaten lijken op een meer gedisciplineerde wijze met de beschermende maatregelen om te gaan. In China is dat mogelijk uit angst voor loodzware repressie tegen inbreuken, maar in Zuid-Korea en Japan lijkt het weldegelijk te zijn ingegeven door een doorgedreven burgerlijk plichtsbesef dat voortvloeit uit een sterke maatschappelijke solidariteit. Die sociale samenhorigheid speelt in onze contreien veel minder, als er al enige verbondenheid bestaat. De plotse collectieve nood aan allerlei niet-essentiële producten en de stormloop op winkels die helaas voor lange tijd de deuren moeten sluiten, maakte dat afgelopen weekend – haast letterlijk – pijnlijk duidelijk.

Westerse economische voorsprong langs links ingehaald

Een tweede lockdown was in België onafwendbaar en ook in andere Europese landen gaat de deur op slot. De Verenigde Staten worden zelfs al overspoeld door een derde coronagolf. The land of the free heeft altijd al voorgelopen op de rest van de Westerse wereld. Ten opzichte van andere protagonisten op het internationale toneel, beginnen ze dat voordeel evenwel te verliezen. Ten tijde van COVID-19 worden de kaarten van het globale machtsspel in de coulissen grondig dooreengeschud.

De geschiedenis is nog niet ten einde

De inzet van dat spel is de hegemonie over de wereld, een positie die de Verenigde Staten en bij uitbreiding de hele Westerse wereld sinds de beëindiging van de Koude Oorlog toekomt. Waar dit voor Francis Fukuyama het einde van de geschiedenis markeerde, weten we nu dat de hegemoniestrijd voortduurt. Zo verscheen China intussen als rijzende grootmacht op de scène. De rol van het land is er onder meer op gericht om de globale westerse overheersing naar de kroon te steken. Vandaag, in een tijd waarin een longvirus de wereld in een wurggreep houdt, lijkt dat ook niet meer zo irreëel.

Economische groei heeft de kracht van een kernraket

Op het moment waarop de Westerse economie in de uitputtingsslag tegen corona almaar dieper in het moeras wegzakt, tekent China positieve cijfers op. In een tijdperk waarin de machtsconflicten technologisch uitgevochten worden – op de fronten van artificiële intelligentie, augmented reality en mobiele netwerken – heeft zulke economische groei de kracht van een kernraket. China lijkt, net zoals de landen errond, bovendien met betere wapens te vechten. Sociale gehoorzaamheid kan de besmettingscurves blijvend drukken, waardoor de economie er ook structureel herop leeft. In het Westen zijn we tegen beter weten in helaas niet in staat om onze individuele driften te bedwingen, met als gevolg dat onze economische motor steeds harder gaat sputteren.

To be continued …

Terwijl we onze hoop blindelings op een onbeproefd vaccin vestigen, wordt het Westen op internationaal politiek-economisch vlak almaar verder in het defensief gedrongen. De vraag is tot op welk punt we onze achterstand nog kunnen inlopen. De geschiedenis is zeker niet ten einde en dat is de pandemie evenmin. Uit die geschiedenis hebben we alleszins wel geleerd dat een globale tweedeling met wisselende snelheden niet zonder gevolgen blijft. Is corona de mondiale crisis die de hegemoniebalans in een andere richting doet overhellen? Vormt het virus de deus ex machina die zorgt voor een plotwijziging op het internationale machtstoneel? Speelt onze kostbare individuele vrijheid plots in ons nadeel? Of kan een onverwachte uiting van collectieve solidariteit en burgerlijke gehoorzaamheid alsnog tot een andere ontknoping leiden? To continued…

David Feytons

David Feytons (° 17/03/1991) is communicatieprofessional. Hij studeerde  communicatiewetenschappen en politicologie.