Volgens de Iraaks-Amerikaans politiek analyst Raed
Jarrar in Washington, DC werden de vernietiging van de centrale regering en de feitelijke opdeling van het land in drie etnisch-religieus afgebakende gebieden door de Brits-Amerikaanse bezetters aan het land opgelegd: “Tijdens de bezetting zijn miljoenen Irakezen
op de vlucht geslagen. Soennieten werden verdreven uit
overwegend sjiïtische gebieden en vice versa, idem dito met Koerden
en christelijke Irakezen. De huidige chaos is zonder meer een
rechtstreeks gevolg van de Amerikaans-Britse invasie.”

“Het klopt ook niet dat de Iraakse
regering nu alleen de touwtjes in handen zou hebben. De VS is nog
altijd rechtstreeks betrokken bij alle beslissingen in Bagdad. De regering in Bagdad kreeg voor miljoenen
dollars gesofisticeerd wapentuig, waaronder gevechtsvliegtuigen. Dat
diezelfde troepen door talloze mensenrechtenorganisaties werden
beschuldigd van systematische grove folterpraktijken, kon de VS niet
deren. De VS heeft één zijde in dit conflict systematisch bewapend
en ondersteund. “

Meer dan alleen maar ISIS

“ISIS/ISIL is inderdaad één van de
spelers in dit conflict, de meest fanatieke en gewelddadige, maar verre van de enige. De rol van ISIS wordt in de westerse media zo
ruim in de verf gezet, omdat het een goed excuus is voor nieuwe
interventies. Het is gewoon extreem naïef om te denken dat één
terroristische groepering 50 procent van Irak kan innemen in één
week tijd.”

“De echte spelers zijn de tribale leiders en hun milities
en gewezen officieren van het leger van Saddam Hoessein. In totaal
zijn er zeker twaalf groeperingen bij betrokken, waaronder ook moedjaheddin en
andere organisaties en belangengroepen. ISIS is daar slechts een klein onderdeel van.”

“Daar tegenover
staat het huidige Iraakse leger onder leiding van de centrale
regering in Bagdad. Die is nu volledig sjiïtisch en heeft enkel
steun van buitenlandse krachten. Er zijn waarschijnlijk al enkele
duizenden leden van de Iraanse Revolutionaire Garde in Irak. Voor
2003 had Irak nog een overheid die in staat was al die buitenlandse
krachten af te houden. Die kracht is door de invasie volledig
vernietigd.”

“De huidige centrale regering onder eerste minister al-Maliki heeft
systematisch elke dialoog geweigerd. Voor al-Maliki zijn al zijn
tegenstanders Al-Qaida-terroristen. Dat zegt hij uitsluitend voor buitenlands gebruik. Zelf gelooft hij daar niets van. Ondertussen is het net zijn bloedige repressie
van burgerprotest (onder meer in Fallujah), die de huidige gewelddadige tegenreacties heeft
uitgelokt.”

“Een echte oplossing kan alleen door dialoog. Al-Maliki zal
dat echter nooit doen zolang hij Amerikaanse en Britse militaire steun
krijgt. Die inmenging moet dus stoppen voor er kan onderhandeld worden. De VS
en Groot-Brittannië zouden beter humanitaire hulp bieden, voor al het
leed dat ze hebben veroorzaakt.”

Te wreed voor Al-Qaeda

Juan Cole, professor Geschiedenis aan
de University of Michigan, acht het ook onmogelijk dat ISIS alleen zo snel zoveel terrein heeft ingenomen. “ISIS heeft slechts enkele duizenden
soldaten. Het heeft niet eens formele brigades en afdelingen. Ze hebben
cellen die in de stedelijke centra actief zijn. Al hun acties worden gecoördineerd met de andere onderdelen van het verzet, waaronder
de seculiere organisaties van voormalige Baath-militairen van
Saddam Hoessein. ISIS of ISIL is dezelfde groepering, de afkorting die je gebruikt hangt af van de vertaling die je verkiest.”

“Deze organisatie is zo wreedaardig
dat zelf Al-Qaeda er afstand heeft van genomen. ISIS blaast kinderen
op bij een ijskraam of gasten op een huwelijksreceptie, waarna ze dezelfde
dag ook de begrafenis opblazen. Dit zijn gemarginaliseerde Soennieten uit Irak en andere landen die geen enkel perspectief meer zien in de normale maatschappij.”

“De VS wisten perfect welk vlees ze
in de kuip hadden met al-Maliki. Deze man ijvert al meer dan twintig jaar
voor een fundamentalistische sjiïtische heerschappij over Irak. Toen
hij eerste minister werd met de steun van de VS en groot-Brittannië, bleef hij consequent die lijn verder
volgen. Hij heeft de soennieten onmiddellijk van elke machtsdeling
uitgesloten. Ze kregen niets meer van de opbrengsten van de olie-export.
In de soennitische steden is er bijna geen elektriciteit meer. Zowat
iedere soenniet in het overheidsapparaat, in de departementen, de
scholen, de hospitalen werd ontslagen. Hij heeft niets meer
geïnvesteerd in de infrastructuur in hun gebieden.”

“De regering van George W. Bush heeft
doelbewust aan deze religieuze zuivering van de macht in Irak
meegewerkt. Bush is met andere woorden rechtstreeks verantwoordelijk
voor de huidige chaos. De huidige regering van Obama doet niet veel
beter, maar houdt tenminste toch rekening met de complexiteit van het
conflict. Zij weten ten minste dat dit een zaak is van burgerlijk verzet
tegen jarenlange discriminatie en marginalisatie door de centrale regering in
Bagdad. De vorige regering van Bush deed enorm domme dingen.
Onmiddellijk na 9/11 werden in Teheran massale herdenkingen gehouden
uit sympathie met de slachtoffers in de VS. De soennitische extremisten van 9/11 waren immers ook hun vijanden. Een paar weken later
plaatste de VS Iran in een ‘axis of evil’. Nu samenwerken met Iran zou
tenminste deze onzin kunnen rechtzetten.”

“Luchtaanvallen op ISIS-posities zijn
zinloos. Daar zullen onvermijdelijk talloze burgerslachtoffers bij
vallen. Vijftien procent van alle Iraakse slachtoffers sinds 2003 zijn
gevallen door luchtaanvallen. ISIS moet inderdaad bestreden worden.
Deze fanatici beschouwen sjiïeten niet als moslims maar als ketters.
Dat verklaart onder meer de talloze afslachtingen in Afghanistan door
de Taliban.”

Verzoening

Ook Sami Rasouli deelt deze analyse. HIj is een Irakees die dertig jaar in ballingschap leefde in de VS, maar in 2004 terugkeerde en nu in Najaf woont. Rasouli is oprichter van de Muslim Peacemaker Teams in Iraq, een organisatie die streeft naar verzoening tussen alle Irakezen en die ontwikkelingsprojecten steunt in samenwerking met Amerikaanse ngo’s. Hij schat ISIS op slechts vijftienhonderd man.

“ISIS kan dit gewoon niet alleen gedaan hebben. Al wat hier wordt beslist door de regering van al-Maliki, wordt beslist door de Amerikaanse ambassade in Bagdad. Daar werken vijfduizend ambtenaren. Wat die doen is de regering (van al-Maliki) ‘advies’ geven en de situatie monitoren. Het enige waardevolle dat de VS kan doen is hier weggaan, ook uit de omringende landen. Laat de Arabieren zelf hun problemen oplossen.”

Report from Iraq: U.S. Invasion in 2003 Helped Set Path for Crisis Pulling Nation Apart

Juan Cole: Mass Sunni Uprising Forces Iraq to Confront Sectarian Blowback of 2003 U.S. Invasion

As Obama Considers Drone Strikes in Iraq, Could U.S. Military Action Worsen Sectarian Conflict?