Interview: Louis Tobback ziet het einde van zijn politieke carrière naderen

Interview: Louis Tobback ziet het einde van zijn politieke carrière naderen

donderdag 2 juli 2015 13:21
Spread the love

“Als jongen van zes wilde ik al invloed hebben op de dingen.” 

De overvloedige regen laat een plas achter in de inkomhal van het stadhuis van Leuven. In de ontvangstkamer van de burgemeester regent het enkel oneliners. Al 20 jaar zwaait Tobback senior (77) de plak in Louisville, maar in 2018 stopt de machtspoliticus er definitief mee. “Ik ken geen grotere straf voor mijn zonden dan het eeuwige leven.”



Louis Tobback, foto: Filip Naudts, http://www.filipnaudts.be

Het is nog te vroeg voor een afscheidsinterview. “Je weet maar nooit”, lacht hij, “als ik morgen doodval, zijn dit de laatste vragen die ik beantwoord heb.” In oktober kiest de Leuvense sp.a een nieuwe lijsttrekker voor de gemeenteraadsverkiezingen in 2018. Mohamed Ridouani, schepen van Onderwijs en Leefmilieu en het brein achter Leuven Klimaatneutraal 2030, is de gedoodverfde favoriet. Tobback lost geen namen, maar geeft toe dat hij een voorkeurskandidaat heeft. Zijn zoon Bruno, sp.a-voorzitter af na “een smerige campagne” (het enige wat vader Tobback erover kwijt wil), heeft al verklaard dat hij niet beschikbaar is. “Hij zou het nochtans goed doen.”

Alma mater 

Als hij terugblikt op zijn burgemeesterschap, constateert hij dat zijn stad zich de afgelopen decennia enorm ontwikkeld heeft. Geen plek ziet er nog hetzelfde uit. Ook op immaterieel vlak is er veel water door de Dijle gevloeid. Tobback gaat vooral prat op zijn prima verstandhouding met de universiteit en de vijf rectoren die hij heeft gekend. De KU Leuven is essentieel voor de stad. “Van rector tot schoonmaker is de universiteit goed voor 18.000 arbeidsplaatsen.” En dan zijn er nog de succesvolle spin-offs zoals het onderzoekscentrum Imec, gespecialiseerd in nanotechnologie, en Materialise, dat behoort tot de wereldtop in 3D-printen.

“Het nadeel van een universiteitsstad is dat professoren je haarfijn kunnen uitleggen hoe je aan het verslijten bent.”

Als burgemeester probeerde hij een gunstige omgeving te creëren voor wie woont en werkt in de stad, op vlak van onderwijs, cultuur, veiligheid en ontspanning. De keerzijde van de medaille: “Er leeft nu waarschijnlijk te veel volk op te weinig km².”

Luie en slonzige fietsers 

De mobiliteit komt onder druk te staan. Tobback klaagt over het gebrek aan discipline van de fietsers. “Voetgangers kunnen bijna niet meer de straat oversteken zonder aangereden te worden door fietsers.” De Fietsersbond stapte onlangs naar de rechtbank omdat de stad verkeersborden plaatst om het parkeren van fietsen te verbieden. “Ik ben benieuwd naar de uitspraak van de rechter. Het bord hebben we afgekeken van Freiburg, het mekka van al wat groen is. Het reglement is legaal. Als het bord weg moet, maken we gewoon een ander bord. Ik stel vast dat fietsers vaak te lui zijn om een fietsenstalling binnen te rijden. Ze laten hun fiets van 500 euro liever onbewaakt achter in de stad. De slonzigheid schokt mij meer dan de overtreding.”

“Je verandert de samenleving niet met zatlappen en gedrogeerden.”

Spreekt hier de flinkse burgemeester die law and order hoog in het vaandel draagt? Hij is, zoals zijn politieke vriend Jean-Luc Dehaene zichzelf graag bestempelde, een politicus van de vorige eeuw en citeert Rosa Luxemburg en Edward Anseele in plaats van Thomas Piketty. “Vrijheid is verantwoordelijkheid.” Zo stond het in de hoofding van het briefpapier van de Jongsocialisten destijds, herinnert de socialist zich. Of een andere uitspraak die hem bijgebleven is: “De vrijheid verknecht, de wet bevrijdt.”

Overtuiging en opportunisme 

Zijn afkeer van drugs is bekend. Hij vertelt over de wet-Vandervelde uit 1919, die de verkoop van sterkedrank aan banden legde om arbeiders te bevrijden van het alcoholisme. “Je verandert de samenleving niet met zatlappen en gedrogeerden.” Zelf beperkt hij zich tot een occasioneel glas wijn of een Poire Williams tijdens de maaltijd. En marihuana? “Ik heb het nooit gerookt, maar de fletse, weeë geur ken ik. U mag het thuis gerust gebruiken, maar ik verbied iedereen om het aan u te verkopen. De nederwiet die nu op de markt is, werkt wel degelijk verslavend. Onze bompa’s gebruikten vroeger ‘kempzaad’ om kanaries te laten zingen. Ze werden daar liederlijk van.”  

“Patrick Janssens handelde als burgemeester van Antwerpen uit opportunisme, om het Vlaams Belang de wind uit de zeilen te nemen.”

Rechten en plichten staan centraal in zijn betoog. Ook Patrick Janssens propageerde als burgemeester van Antwerpen ‘voor wat, hoort wat.’ Tobback reageert op de vergelijking als door een wesp gestoken. “Ik zou het nooit gezegd hebben als hij nog politiek actief was, maar er is een verschil: ik handel uit overtuiging, hij uit opportunisme. Hij wilde ermee het Vlaams Belang de wind uit de zeilen nemen.” Ook over het kartel dat Janssens voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2012 sloot met de CD&V heeft hij geen goed woord over. “Ik kies al 20 jaar voor een coalitie met CD&V omdat we samen een werkbare meerderheid hebben, inhoudelijk overeenkomen en gemakkelijk beslissingen kunnen nemen. We hebben bovendien beurtelings toegang tot Vlaamse en federale kanalen. Een kartel zou dom zijn, want daarin verliest elke partij zijn zelfrespect.”

De mechanismen van de macht 

De oud-minister en -partijvoorzitter heeft een uitgesproken mening over de Zweedse coalitie die sinds vorig jaar het land bestuurt. “De weeffout in de regering is dat aan Franstalige kant enkel MR vertegenwoordigd is, zodat de coalitie maar 25% van de Walen vertegenwoordigt. Hoe kunnen de inwoners in Luik of Houte-si-Plout de wetten van die meerderheid accepteren? Het is een totaal kunstmatige situatie.” Toch sluit hij niet uit dat de regeringspartijen de verkiezingen winnen als de economie weer optrekt. Mogelijk kan MR de stemmen van de rechterzijde in Wallonië mobiliseren en slokt ze CDH op. En rekent Bart De Wever er niet op dat de PS zich geen tweede keer wil laten passeren en meegaat in een verregaande staatshervorming die het land doet springen? “Dat zou de historische verantwoordelijkheid zijn van Charles Michel.” 

“Ik ben niet uit op een BMW met gouden klinken.”

De politieke carrière van Louis Tobback begon in 1965 bij de OCMW-raad van Leuven. Maar de microbe dateert van veel vroeger. “Iedereen heeft zo zijn afwijkingen. Ik wist als jongen van zes al dat ik politicus wilde worden.” Zijn drijfveer: “Ik wilde invloed hebben op de dingen. Noem het drang naar macht. Voor het geld doe ik het niet. Ik ben niet uit op een BMW met gouden klinken.” Hij leest nog altijd graag geschiedkundig werk dat hem inzicht verschaft in de mechanismen van machtsuitoefening. De slag bij Azincourt in 1415 houdt hem momenteel in de ban.

Het eeuwige leven  

De moderne communicatiemiddelen zijn minder aan hem besteed. Zijn gsm gebruikt hij zelden en een pc heeft hij zelfs niet. Zijn medewerkers printen zijn e-mails uit. “Ik kan het mij permitteren. Als ik een week oefen, zou ik het werken met de computer onder de knie kunnen krijgen. Op kantoor maak ik er echter geen tijd voor en mijn twee weken vakantie per jaar wil ik er niet voor opofferen. Daar komt nog bij dat computers onbetrouwbaar zijn en voortdurend fouten maken. De consument wordt opgescheept met onvoldragen nieuwigheden. Bij een auto zou niemand dat aanvaarden.”

“Computers zijn onbetrouwbaar en maken voortdurend fouten. Bij een auto zou niemand dat aanvaarden.”

Het einde van zijn burgemeesterschap is in zicht. Hij geeft toe dat hij 2012 al aan stoppen dacht, maar toen stond er nog geen sterke opvolger klaar. “Een andere lijsttrekker had ons vier à vijf zetels kunnen kosten.” Hij verheugt zich nog altijd in een uitstekende fysieke conditie en mentaal is hij even fit als 20 à 30 jaar geleden. Maar het kan op zijn leeftijd elke dag misgaan, beseft hij. “Het nadeel van een universiteitsstad is dat professoren je haarfijn kunnen uitleggen hoe je aan het verslijten bent. Het is stilaan tijd voor een jongere generatie. Ik heb niet het eeuwige leven. Dat zou trouwens een te grote straf voor mijn zonden zijn.” 

take down
the paywall
steun ons nu!