Somalië heeft een haast volledig onbeschermde kustlijn van 3.300 kilometer. Vissersschepen uit Europa en Azië komen in groten getale naar het gebied en plunderen de Somalische kustwateren waar nog veel vis zit.

“In hun eigen regio hebben ze de wateren leeggevist. Deze geavanceerde schepen zoeken nieuwe vangst in een van de rijkste visgebieden ter wereld”, staat in het rapport. “De buitenlandse schepen werken illegaal en zonder regels. Ze zijn onderdeel van een groeiend probleem van internationale criminele visserij.”

Het rapport, geschreven door Suzanne Dershowitz en James Paul, komt vlak voor een internationale conferentie over Somalië die donderdag in Londen begint. Ondanks pogingen van de Afrikaanse Unie (AU), de Verenigde Naties en de internationale gemeenschap, werpt het internationale Somalië-beleid geen vruchten af, zegt de Britse regering, die de conferentie heeft bijeengeroepen.

Koude Oorlog

“Na twintig jaar achteruitgang moet er een andere weg worden ingeslagen, door zowel de internationale gemeenschap als de Somalische politieke leiders”, staat in het GPF-rapport.

De organisatoren van de conferentie verwachten vertegenwoordigers van ongeveer veertig regeringen in Londen, naast afgevaardigden van de Verenigde Naties, de AU, de Europese Unie (EU), de Wereldbank, de Intergouvernementele Autoriteit voor Ontwikkeling (IGAD), de Organisatie van de Islamitische Conferentie en de Arabische Liga.

Groot-Brittannië heeft ook vertegenwoordigers uitgenodigd van de Federale Somalische Overgangsregering (TFG) en de presidenten van Somaliland, Puntland, Galmudung en Ahlu Sunnah wal Jamaah (ASWJ).

Volgens het GPF-rapport is de strijd voor de kust van Somalië nauw verbonden met de crisis op het vasteland, “waar we opnieuw stevig buitenlands gebruik van militaire macht zien.”

Tijdens de Koude Oorlog was Somalië vooral belangrijk wegens zijn geostrategische locatie. Tegenwoordig spelen er andere belangen, inclusief de reserves aan ijzererts, tin, uranium, koper en andere metalen die het land bezit.

Olie en gas

“Het belangrijkste is dat het land waarschijnlijk gas- en olievoorraden bezit die tegen de huidige prijzen zo’n 500 miljoen dollar waard zijn”, meldt het rapport. Amerikaanse, Australische, Canadese, Chinese en andere bedrijven zijn al bezig deze voorraden aan te boren.

Somalië blijft het prototypische voorbeeld van een ‘mislukte staat’ – een regering die niet regeert over zijn nationaal territorium. Door de Koude Oorlog raakte het land verwikkeld in regionale rivaliteit en conflicten, inclusief een oorlog met Ethiopië over de grensstreek Ogaden.

Het Somalische leger werd een van de grootste van Afrika en het land werd bestuurd door een militaire dictatuur. Uiteindelijk ging het land failliet en stortte in. Er volgde een reeks mislukte buitenlandse interventies om de orde te herstellen.

Een VN-vredesmissie (Unisom I – 1992) werd gevolgd door een Amerikaanse interventie (Unitaf – 1992-1993) en vervolgens opnieuw een VN-vredesmissie (Unosom II, 1993-1995).

Holistische benadering

Na drie jaren waarin buitenlandse marineschepen, uitgerust met de modernste elektronica,  werden ingezet om piraterij door Somaliërs voor de kust te bestrijden, blijkt het probleem alleen maar te zijn toegenomen, zegt het GPF-rapport.

De marineschepen bemoeiden zich echter niet met de andere ‘piraten’, de schepen die illegaal vissen of afval dumpen.

James Paul, directeur van het GPF en medeauteur van het rapport, is sceptisch over de conferentie in Londen. “In plaats van de oorzaken aan te pakken en voor een holistische benadering te kiezen, zoals de Britse regering zegt te willen, wil de conferentie vooral de publieke opinie ervan overtuigen dat er meer geweld, meer interventie en meer terrorismebestrijding nodig is. Strategieën die in het verleden niet werkten en die vandaag ook niet zullen werken”, zegt hij.

“We moeten niet vergeten dat de conferentie impliciet zijn zegen zal geven aan de recente invasies door Ethiopië en Kenia. Ze zal ook stilzwijgend de aanvallen met drones en geheime operaties van Groot-Brittannië, de Verenigde Staten, Frankrijk en misschien wel anderen goedkeuren”, voegt Paul daaraan toe.

De geheime gevangenissen, moordaanslagen, schimmige militaire aannemers en het extreem gewelddadige gedrag van troepen van de Afrikaanse Unie, die onder verantwoordelijkheid van de VN functioneren, zullen door de vingers worden gezien, zegt hij.

Uitlokking

Sommige mensenrechtenorganisaties en NGO’s staan achter deze benadering, maar de meest constructieve strategie is het verwerpen van een beleid dat op geweld is gebaseerd, zegt Paul. “Zoals het VN-Bureau voor de Coördinatie van Humanitaire Zaken (OCHA) dat vorig jaar december deed in een belangrijke en moedige verklaring.”

De agressieve benadering door de marine werkt volgens hem niet omdat illegale buitenlandse vissers genegeerd worden en er nog steeds giftig afval wordt gedumpt voor de Somalische kust.

Die illegale visserij en dumppraktijken lokken piraterij uit. Gewone Somaliërs zien de piraterij als een legitieme manier van verdediging. Enkele machtige leden van de VN-Veiligheidsraad, in het bijzonder de Verenigde Staten en Groot-Brittannië, blokkeren echter elke actie tegen visserij en dumping.

“Ze doen alsof er geen informatie is over die zaken, terwijl hun marineschepen elke beweging van schepen in de Somalische wateren volgen”, zegt Paul. “Geweld is kennelijk de enige optie die in Londen op tafel ligt.”