Interculturaliteit in het onderwijs verbergen?

Interculturaliteit in het onderwijs verbergen?

woensdag 25 april 2012 12:26
Spread the love

“Opvallend genoeg is het desastreus voor scholen om zich te presenteren als multicultureel”, zegt Jelle Mampaey aan het eind van een doctoraatsonderzoek aan de universiteit van Hasselt, “autochtone ouders associëren dit met een lage kwaliteit”. Althans dat zou de nieuwe Doctor gezegd hebben – en ik neem aan dat dit het geval is, als ik De Morgen mag geloven d.d. 21 april 2012.

Moet ik dit advies nu direct doorgeven aan de Europese scholen en aan al die “international schools” te Brussel? Of zelfs gewoon aan het KA Etterbeek, waar ze tot voor kort fier waren Italiaans te kunnen aanbieden, of St-Jan Berchmans in Brussel waar men tot voor kort fier was om Spaans te kunnen aanbieden? Sommige lezers zullen me nu opwerpen dat mijn reactie niet ernstig is… want dat Dr. Mampaey iets anders bedoelt… en dat zal wel waar zijn, maar ondertussen staat het er toch maar met die woordkeuze (en het gaat toch niet om een artikeltje , maar om PhD onderzoek)… en Vlaanderen is dus weer een nieuwe wijsheid rijker. Mijn tegenvoorbeelden zijn gemakkelijk? Inderdaad. Maar ze bewijzen in alle geval dat zulke absolute beweringen gemakkelijk falsifieerbaar en dus onjuist zijn.

Mag ik hier een verzuchting kwijt, komende van een stilaan op emeritaat gaande prof die een ontwikkeling aan de gang ziet met het doctoraatsonderzoek in Vlaanderen zoals het de laatste jaren loopt: de druk op jongere doctorandi en op universiteiten en onderzoeksgroepen om veel en snel te publiceren en om met onderzoeksgegevens in de media te komen (waarbij media hun eigen logika hebben die niet die van een wetenschapper is), is de laatste jaren zo aan het toenemen dat veel doctoraatsproductie niet de nodige tijd meer krijgt om eerst de basisliteratuur (ook naast de eigen discipline) eens grondig door te nemen en om het eigen bestudeerde terrein wat beter te contextualiseren.

Bedoel ik hiermee dat het onderzoek van Dr. Mampaey niet correct verlopen is? Ik heb geen enkele reden om dit te stellen (en ik moet trouwens – o zware zelfrelativering – bekennen dat ik het onderzoek voorlopig enkel ken vanuit het artikel in De Morgen), maar zoals het er staat… is de doctorandus duidelijk niet op zoek gegaan om situaties te vinden die zijn bevindingen hadden kunnen relativeren, of preciezer te kaderen… en dus ook niet om de juiste conclusies te trekken.

Het enigste duidelijke voorbeeld waarnaar hij verwijst en dat ik in het artikel lees en dat de thesis uit het proefschrift ondersteunt, kan ik perfect begrijpen, en zal m.i. honderd percent kloppen met de realiteit. Hij verwijst naar een school, het Leonardo Lyceum, een ASO school te Antwerpen, waar strenge discipline heerst en traditionele normen en waarden centraal staan. Ik citeer: “Zo zijn hoofddoekjes verboden en mogen anderstalige leerlingen hun thuistaal niet spreken. Dat staat in het schoolreglement.” Thuiscultuur krijgt bij gelegenheden de kans zich op onzichtbare wijze te uiten in klasverband. En nu iets heel belangrijks – mijns inziens althans: “Dat het profiel van de leerling nu verbeterd is, komt doordat de leerkrachten en ouders pal achter onze sterke schoolcultuur staan,” zo stelt de directrice.

Kijk, als ik nu lid zou zijn van zulke doctoraatscommissie zou mijn vraag aan Dr. Mampaey zijn: heb je naar scholen gezocht die een andere sterke schoolcultuur hebben, bv. een multiculturele (of noem het liever: een interculturele), en waar “de leerkrachten en ouders pal achter hun sterke schoolcultuur staan?” Ik zou namelijk niet uitsluiten dat het niet het verbieden van de hoofddoekjes of het toelaten van de thuistaal is, wat tot sterke prestaties leidt, maar het feit dat alle leerkrachten en ouders en leerlingen pal achter hun sterke schoolcultuur staan!

Is dit niet belangrijk? Toch wel! Immers, uit al wat ik tot op heden via het artikel in De Morgen uit dit onderzoek als bewijsbaar kan afleiden, leer ik het volgende:

1. dat in Vlaanderen de meeste Vlamingen waar het om arbeidsmigranten gaat, multiculturalisme met achteruitgang associëren in de beeldvorming en dat dit remmend werkt op de goede prestaties op school; (eerlijk gezegd, ik heb daar geen onderzoek voor nodig… dat ondervindt je anno 2012 op veel plaatsen).

2. dat het uitdragen van een model dat zowel door directie, leerkrachten, leerlingen als ouders gedragen wordt (welk ook dat model moge zijn, op voorwaarde uiteraard dat het steekhoudend is), een positief effect ressorteert op de schoolse prestaties…
Waar ik vraagtekens bij plaats, is de conclusie die nu gesuggereerd wordt door de nieuwe doctor, namelijk dat je dit probleem oplost door bij multiculturele scholen, of het nu beroeps-, technisch enzovoort is, door hoofddoekjes te verbieden, thuistaal te verbieden, en… hou u vast: de mensen te doen geloven dat je diversiteit op langere termijn kan verborgen houden voor de buitenstaanders, de zaak tot een goed einde zal brengen.

Ik kijk gewoon even rondom mij: een gemeenschapsschool in Laken… waar hooguit nog een 5-tal Vlaamse ouders hun kind op school plaatsen en waar de meeste andere ouders voortaan van Marokkaanse herkomst zijn. Ik wens de directeur veel geluk toe als hij denkt dat hij nieuwe Vlaamse ouders zal aantrekken door te zeggen dat zijn school puur Vlaams is. (Zal hij de Marokkaanse kinderen misschien via een andere ingang binnen leiden?). En ondertussen ben je al die andere kinderen goed aan het inlepelen dat ze eigenlijk een probleem zijn…

Nogmaals… het enigste dat zulk onderzoek m.i. aantoont, is dat je als school een duidelijk project moet hebben, gedragen door directie, leerkrachten, ouders en leerlingen zelf… Door echter als universiteit of onderzoeksgroep overhaaste conclusies de wereld in te sturen, bevorder je m.i. niet de opbouw van een ernstig tegensprekelijk wetenschappelijk debat. En ik zeg dit niet als grote voorstander van meertalig onderwijs en van interculturalisme, wat ik inderdaad ben. Geloof me: ik verdedig vanuit dezelfde idee van een duidelijk project en een sterke schoolcultuur ook scholen die wat meertaligheid betreft mijn visie niet delen, bijvoorbeeld de Lucerna scholen. Immers, ook zij hebben het voordeel van gedragen te zijn door directie, leerkrachten, ouders en leerlingen en hun project is steekhoudend. Dus.. het kan en zal werken.

take down
the paywall
steun ons nu!