Schieten op de kanaries in de koolmijn, dat is wat volgens mij commentatoren doen die stakers en betogers rustig/lustig neersabelen in hun columns. Mark Van de Voorde en Rik Torfs hebben zich recent negatief uitgelaten in die zin. Ik geloof wél in de adequaatheid van het Alarm dat spreekt uit het buikgevoel van die kleine luiden die plots Activisten worden, mensen die doorgaans niet mee sturen aan de denderende Trein van deze tijd. Toen ik op zijn pagina op het bekende sociale medium uithaalde naar de wereldvreemdheid van standpunten van intellectuelen, begreep Mark, het was laat in de avond, “niets” van mijn redeneringen. Bij deze gelegenheid schrijf ik graag, met een frisse kop, mijn persoonlijke Boodschap aan de Wereld nog eens uit in een paar duizend woorden.

Ik reageer ook juist vanuit wat tegenwoordig Barmhartigheid en Empathie moet heten. Wij mogen niet onderschatten hoe hard het bestaan is voor de burger-bediende die vaak niet de tijd heeft om stil te staan in zijn bestaan én niet de woorden vindt om zijn levenslast uit te drukken. Noch de nodige luie momenten van wat in het Frans heet ‘connivence’ samen, om Inspiratie op te doen in zijn/haar dagelijkse strijd en wedstrijd.

Mark is een man die jarenlang inspirator en tekstschrijver van ministers en premiers van ons kleine kapitalistische land is geweest. Hij schiet, wellicht elke dag wat minder, zoals nog wel een paar commentatoren in de Wetstraat of aan de cafétogen, nu vlot en goed geargumenteerd met woorden op de stakers die de regering Charles Michel willen laten vallen. Misschien zou ik als antwoord best een boek schrijven, mensen die mij in levende lijve tegenkomen en meemaken, vragen daar steevast naar. Maar elke vogel zingt zoals hij gebekt is. Ik houd in elk geval het meest van de guerilla met de pen. Toeslaan en verdwijnen. Dat doe ik al meer dan vijfendertig jaar. Vandaag, terwijl de hete hangijzers sneller en sneller uit de lucht donderen, hoef ik niet veel meer te doen dan verwijzen naar het al geschreven oeuvre van stukjes, gepubliceerde artikels en lezersbrieven, die ik scheef tussen 1989 en vandaag. En naar schrijvers uit binnen- en buitenland die mij als heldere bron en betrouwbaar kompas dienen.

Schrijver, denker en politiek leider Mark Eyskens, die al meer dan dertig jaar mijn werk volgt en mij stimuleert, schreef mij vorig jaar, zoals altijd eenvoudig en trefzeker:

“Stefaan, uw ideeën beginnen door te dringen in de maatschappij”

Wat is die buitengewone duiding van Hublou Solfrian?

De persoonlijke lichtstraal die ik al jaren wens te laten vallen op mens en maatschappij gaat er van uit dat de samenleving zoals zij nu is georganiseerd, mensen bijna meer kansen op leven ontneemt, (op geluk, tevredenheid, voldoening, gezond en goed leven, vrolijkheid en vreugde)… dan zij er aanreikt. De glans is er af, van het moderne leven. Ik verwijs meteen naar een must read: “De glans van het echte.” Een uiterst waardevolle bezinning en persoonlijk reisverslag van dertig jaar omzwervingen op zoek naar sterke persoonlijkheden in alle hoeken van Siberië. Door de Nederlander met Indonesische wortels, Chris Van Orden, Maitreya, [1995]). Heerlijk voorzien van eigen foto’s ook.

Niet alleen is voor veel gezinshoofden het vet van de soep, de crisis gaat nu, als betrof ons landje een aangeschoten Walvis, dieper en dieper en dieper. Ik zie hier een soort “gezinsdrama” op maatschappelijke schaal zich ontrollen. Het (spirituele & sociale) leefklimaat is zo slecht geworden, dat er dodelijke slachtoffers vallen, elke dag. Dat mag je letterlijk opnemen. Sinds midden jaren negentig, dat is nu twintig jaar terug, trek ik de aandacht (in ontmoetingen en artikels), op de nog te weinig opgemerkte onheilspellende boodschap die uitgaat van het tragische feit van de vele zelfdodingen in dit landje bij de Noordzee. Mensen stappen uit de boot. Elke dag een tiental. En dit nu al wel veertig, vijftig, zestig jaar lang. Daar mogen wij niet te snel overheen stappen. Dat is een FEIT dat om stil staan vraagt.

Met zulke tragiek aan de gang, dan kan je niet blijven beweren dat het hier goed leven is. Dat ieder best zwijgt en voort doet. Zonder amok te maken, of anderen “te gijzelen” die “wel willen werken”. Ook al mag u verwijzen naar het toegenomen wooncomfort in vergelijking met de tijd voor de wereldoorlogen, (toen de straten nog niet onveilig en verpest waren met automobielen, maar paarden dagelijks gezelschap waren “goet ende fyn”, en toen mensen nog op een put in een kotje, bekroond met een bord met een ronde opening moesten rekenen voor de geregelde darmontlasting). U mag gerust even wijzen op de vele fraaie technologische productjes die het leven “gemakkelijk” maken. En op het feit dat mensen m/v langer leven, gemiddeld, dan in een aantal vorige eeuwen in dit continent.

Ook al verdient dat laatste meteen nuancering. Naar verluidt haalden de mensen die op de meest oorspronkelijke vorm in het leven stonden, als jagers-verzamelaars, zoals de !Kung San (Bosjesmannen), eveneens een maximumleeftijd, een levensverwachting van een jaar of vijfenzeventig. En dit al werkelijk millennia, zelfs enkele miljoenen jaren lang! Van een stabiel en goed maatschappelijk bestel gesproken. Dat geen afbreuk deed aan het omgringende levende milieu. En dat terwijl vandaag (voorspelbaar) veel mensen afgeven op jagers, immigranten/reizigers en op Roma/zigeuners, profielen van levensstijlen die het meest verwijzen naar “the world we have lost”, “the paradise lost”. Het stoort én fascineert. Het nomadenbestaan heeft de mens gedurende meer dan negentig procent van zijn tijd op aarde relatief goed gediend. Dat zijn grote historisch-antropologische feiten die het drama dat de consument en bezoldigde bediende vandaag overkomt, op belangrijke manier van ruimere kaders voorzien. Die ons eigen lief en leed een verhelderende Context bieden.

Wat wij vandaag onmiskenbaar meemaken, ondanks alle techno-pretlichtjes in de ogen, is een Tijdsgeest die zijn kinderen meer en meer opeet. Dààrtegen komen mensen in het geweer, zowel met de protesten van de “We are the 99%”-beweging die haar kritieken en manifestaties richt tegen de wereld van de banken (in New York), als in de “Nuit debout”- beweging in Parijs en heel het Franse land, als in de “wilde stakingen” in eigen land, (waarbij vooral Waalse gevangenisbewakers en Waalse treinmannen de niet langer te dulden beleidsbeslissingen zo goed aanvoelen dat zij zondermeer een heel ander leven als absoluut noodzakelijk ervaren, en daarom (minstens) de regeringen Michel – Bourgeois willen doen vallen).

De Tijdsgeest is als de Reus in Klein Duimpje

Het is alsof het verworden kapitalisme, het consumentisme, ‘het salarismodel’ optreedt als de Reus in het sprookje van Klein Duimpje: hij is een menseneter die de schone schijn ophoudt een groot mens te zijn. En die erop prat gaat ‘snel vooruit te komen’. De Zevenmijlslaarzen van de reus interpreteer ik als metafoor voor de heilige koe van de Automobiel, én voor de dolle ren naar altijd maar meer eng begrepen economische groei… De Kleine Man die op vele plaatsen der planeet in het Verzet gaat, dat is Klein Duimpje die tracht een uitweg te vinden uit het almaar grotere donkere bos waar wij in beland zijn, en dat ons “de weg naar huis”, naar een goed, deugddoend en leefbaar leven, in toenemende mate verspert…

Vandaag zien wij een volgende apotheose in de levensweg van de gewone mens: hij raakt in zijn rol van dagelijks in loonverband werkende mens pijnlijk gekneld tussen de raderen van de Megamachine (een favoriete term van groene Duitse filosoof en verzetsheld Rudolf Bahro). Van die situatie is de iconische radermachine waarin Charlie Chaplin vast raakt in de film “Modern Times” een lucide verbeelding en voorspelling.

Tijd om van de gewone toffe dingen te genieten, zoals het beschouwen van de groei van het Leven in de lente, of het stil staan bij de groei van het leven in je eigen buik of die van je vrouw, als ouderlijke mensen, of zelfs maar om je eigen zoon of dochter gewoon goed op te voeden, is er voor een meerderheid aan lotgenoten niet meer.

Een blog moet kort zijn. Het beste dat ik kan doen, zo lijkt me daarom, is u iets mee te geven, een wandelstok, een kompas, een routekaart, een lamp… Iets dat aan ellende, verknechting, ziekte en angst, aan voortijdige dood kan helpen ontsnappen. Ik ga daarom naar het world wide web verwijzen: voer mijn naam in. U zult honderden aanknopingspunten, vingerwijzingen vinden, “riemen onder het hart”. Het tegenwoordige Drama boeit en inspireert mij al levenslang. Ik laat er mij door aandrijven. Ik zag het aankomen.

Het gaat dan onder anderen om een dozijn opiniestukken in de krant De Standaard. Van “Hoe komen wij tot een werkelijkheidsadequaat bewustzijn in deze tijd” (1989) en “Vrouwelijke waarden als maatschappelijk medicijn” (over het belang van echt luisteren, van empathie, van meer gezag en ontzag voor vrouwelijke mensen in de persoonlijke omgang én in de maatschappij) (1997), tot “De giftige vierwieler” (over de sluipende grote nadelen van het collectief vallen voor de ‘automobiel’ (2001)). Het betreft een aantal Opiniestukken geschreven voor Knack.be in de jaren 2003-2010, en een tiental artikels en zestig brieven verschenen in TERTIO. Die teksten gaan onder anderen over “De vergeten kunst van het luisteren” (met verwijzing naar het standaardwerk van prof. Piet Nijs “De luister van het luisteren”, waarin hij opmerkt dat luisteren niet passief of dom, maar juist listig is). Als een van de eerste schrijvers had ik het over de zoektocht naar geluk in een overactieve, oppervlakkig bewuste en oppervlakkig nadenkende tijd. Met een doorleefd aanprijzen van de heilige kracht van activiteiten in de grote groene natuur (van wandelen, snoeien, stoeien en groenten kweken tot jagen); ik ga wijzen op de sluipend toenemende “sociale armoede”, en wat daaraan ten grondslag ligt: het gebrek aan begrip van het Wonder van de Ontmoeting. Als wij willen overleven én goed leven, zullen wij terug naar een levensstijl en ritme moeten evolueren waarbij wij de andere mens ernstig nemen en opnieuw bereid zijn ons te laten veranderen door elke ontmoeting.

Vandaag is het gebrek van waardering voor de gratuite, moedige, toegewijde & openhartige Conversatie schrijnend. We zien de andere gewoon niet. Ik schrijf over de inspiratie die uitgaat van het trekken door lege landschappen, en van het deugddoende, bevrijdende effect van een radicaal andere tijdsbeleving (los van de klok). In Tertio nam ik daartoe als inspiratiefiguur een Inuïtmissionaris van de Oblaten, die God en Geluk vond in de sneeuwvlakten waar mensen nog echt met volle overtuiging samenwerken en samenleven. Ik schreef in dat blad over de levengevende praktijk van de de volksdevotie (bidden, in processie gaan…) zoals die rond boskapellen in ere wordt gehouden, bijvoorbeeld in Meerdaalwoud, aan de Zoete Waters in Oud-Heverlee.

Hierin ben ik het volkomen eens met genoemde denker Rik: heel het bestaan is vandaag een grote strijd tegen de Vervreemding.

En dit komt erop neer dat een goed mens elke kans te baat neemt om te zorgen voor meer verbondenheid, betrokkenheid, interesse. En de beste lijn blijft dan:

Be the change that you want to see in the world

?

De laatste jaren valt iets mij overigens iets op. Iets dat wijst op het meer en meer onhoudbaar worden van het bestaande bestel. Terwijl die Titanic dreiging bij weinigen graag over de lippen mag komen. De bevoegde minister (Vandeurzen, CD&V) tracht de zorg voor wie met geestelijke last kampt, te “vermaatschappelijken”. Minder bedden in de klinieken voor geestezieken. Die kapotte mensen weer in contact brengen met “gewone mensen” (die natuurlijk op hun eigen manier scheef zijn, en een hoek missen.)

We are all in the gutter,

but some of us

look up to the stars

(Oscar Wilde)

… zo las ik eergisteren nog in het pension in de heuvels van het mooie Ierland.

En de overbekende filosoof, schrijver en “verdrietdokter” Dirk Dewachter roept op om vooral weer gewoon bij elkaar op verhaal te komen. Zijn beroepsgroep kan de toevloed aan wanhopige, verbijsterde mensen niet meer aan. Liever minder klanten dan een groot fortuin vergaren en zelf door secundaire traumatisering een vogel voor de kat worden… Zo ver is het gekomen.

Om het even over een concrete boeg te gooien: er ligt veel heil in traditionele wijze bevindingen van een volk. In onze Woorden-schat. Zoals in de spreuk

?

“Gedeelde smart is halve smart,

gedeelde vreugd, is dubbele vreugd”

?

In ons tijdperk kijkt men daar over. Onder anderen omdat, zoals filosoof en Grote Identiteit en Grote Moraalridder Barack Obama precies opmerkt:

“Jullie gaan al te veel voor het geld!”.

?

“Greed is a devastating orientation,

a deadly vicious attitude”

?

We zouden daarom beter de klok terug draaien. In allerlei betekenissen.

Ik verwijs verder graag even naar de analyses van grote figuren met gevoeligheid voor wat er werkelijk, in de diepte, aan de gang is, zoals Raimon Pannikar. Die waardevolle moedige man geeft volop kritiek op het rond Salaris georiënteerde bestaan. Of op André Chouraqui, de Joodse denker, een ethisch en religieus genie, gevierde redder van een honderdtal joodse kinderen in Nazi tijd in Frankrijk, intiator van de verrassende vredesakoorden van Camp David, (gesloten tussen president Assad en Yitzak Rabin van Israël), subliem vertaler en commentator van de hele Bijbel én de Koran. Chouraqui roept op te leven “in

absolute soberheid

… Omdat die stijl een voorwaarde is om kennis te maken met de Mysterieuze God van Joden en Christenen.

Omdat sober en arm leven absoluut nodig is om door Hem/Haar volop gedragen te kunnen worden.

Dit soort sterke spirituele figuren komen in begrijpelijke taal aan bod in de boeken van Lucette Verboven, mooie figuur die de levenspartner is van filsoof, schrijver en sterrenkundige Gerard Bodifee.

Dat vandaag arbeiders en bedienden in Desperado’s veranderen en innerlijk koken & het systeem willen plat leggen, was te voorspellen voor wie vertrouwd is met het meeste literaire werk van de een aantal goede professionele helpers van wanhopige mensen van eigen bodem. Ik bedoel therapeuten (het woord betekent “strijdmakker” in het Grieks). Zij puurden als een soort mega teleskopen, gericht naar de binnenwereld, niet op de kosmos, uit het luisteren naar zwaar aangeslagen mensen, heel veel diepte-inzicht in de Tijden. En tijdig begrip over bij andere commentatoren al te veel onopgemerkt gebleven sociale- en arbeidsmarkt-wantoestanden. Existentieel onaanvaardbare toestanden.

Eerlijke op redding gerichte personen zoals een Eddy Vantilt, die veel jonge mensen “voor mij ziet verschijnen, met gevulde handen maar met een lege blik in de ogen” en die om de vijtien jaar een “Pleidooi voor een cultuur van de ontmoeting” schrijft. Zoals Dirk Dewachter, bekend van het blauwe oog. Die in de superbestseller “Borderline times” beschrijft hoe wij langs de grens, the border, van de afgrond reizen, hoe geestelijke instabiliteit, pijn, desoriëntatie en de bijhorende vormen van agressie en zelfhaat nu al in vele vormen en op vele plaatsen toeslaan, dagelijkse kost zijn geworden.

Zoals de homo universalis Piet Nijs, die pareltjes schrijft als “Geluk als (op)gave voor de moderne mens”, met aandacht voor de deugddoende en helende kracht van ont-moeting en van de inspirerende kracht van relaties en erotiek (seks), maar ook van spiritualiteit en geloof. Ook vanuit jarenlang intens luisteren naar de wederwaardigheden, lijden en contentement, van mensen van vlees en bloed.

Zoals Peter Adriaenssens (de kindergeestdokter met grote sympathie voor de heilige-in-de-maak, zuster Jeanne Devos) en Paul Verhaeghe, die in zijn hoofdwerk als het ware roept: “Sire, God, geef de mens terug een Identiteit”…

Zo ver is het gekomen, dat de problemen van deze Tijd niet het beste door politici of persmensen, laat staan door economen (de theoriemannen van de handel, de commerce), kunnen worden benoemd en aangepakt, maar door “genezers”. Door de dokters die zich buigen over de geest.

We moeten ons weer gaan bekommeren om wat in de Bijbel (in de brief aan de christenen van Jacob, beschreven als broer van Jezus) beschreven staat:

Het wezenlijke, de kern van godsdienstigheid, van elke religie dat is dit:

“De moeders die hun kinderen zonder man moeten zien op te voeden, die gaan bezoeken.

En ons verder voldoende ver houden van de wereld” [van glitter en snobs, van bezetenheid door dingen en betaalde diensten.]

Laat mij nu bescheiden terugtreden, en het broodnodige lees, denk-, rust- bezinnings- en doe-werk aan u en de nodige geestelijk goed gevormde figuren laten. Kranten, schiet in actie! TV, doe er wat mee!

De gedegen geestelijke coach die ik een paar jaar heb in de arm genomen, Veerle Wils, dochter van de bekende Historicus en kenner van de Vlaamse Zaak, zegde mij in 2015 met kennis van zaken:

“Stefaan, je mag je nu aan recreatie en rust wijden.

Aan het goede leven.

Want jij hébt de wereld al twee keer gered”

?

See you in the woods or in the monastery,

Yours sincerely,

Beste groeten,

?

?

Stef Solfrian