Een dochteronderneming van het Franse bouwbedrijf Vinci¹ doet het goed. Ontduiking van werkgeversbijdragen, voor spoorwerken: 1,4 miljoen euro. Een geniepige transactie ver beneden dat bedrag. Wie verliest? De overheid en de NMBS, van wie deze oplichters bovendien … de elektrische kabels hebben gestolen.

De heer Z (anoniem zolang het proces loopt, nvdr.) leverde jarenlang goedkope arbeidskrachten aan de firma Cegelec², die van Infrabel de vraag kreeg om de spoorlijnen uit te rusten met nieuwe elektrische kabels. Infrabel, het overheidsbedrijf dat verantwoordelijk is voor ons spoorwegnet, had daarvoor tussen 2010 en 2014 een kleine urgente behoefte, zoals in La Louvière, Namen of op het tracé van het Gewestelijk Expresnet (GEN, rond Brussel).

– “In veel bedrijven willen de arbeiders niet langer ‘s nachts of in het weekend werken voor 26 euro per uur”, vertelde de heer Z aan de sociale inspecteurs die door onregelmatigheden werden gealarmeerd, “vooral niet in de omstandigheden van veiligheid en gevaar waar we op het spoor mee worden geconfronteerd.”
– “Cegelec vroeg alleen maar mannen. Van welke van onze drie bedrijven ze komen? Dat heeft geen enkel belang voor Cegelec”, voegde de assistente van de heer Z toe, “zijn werfleiders wisten heel goed dat het verboden was omdat we geen uitzendbureau zijn.”
– “Het is waar dat Infrabel ons soms naar 20 of 25 flexibele arbeidskrachten vraagt in één keer”, aldus de manager van Cegelec die verantwoordelijk is voor de contacten met de onderaannemers.

Vermijden verantwoording af te leggen

In de sociale wetgeving wordt deze manier van werken ‘terbeschikkingstelling van werknemers’ genoemd. Eerste overtreding. Bovendien werden arbeiders die langs de sporen werkten niet aangegeven bij de sociale zekerheid. Tweede overtreding. Deze werkmethodes hadden een systematisch karakter. Dit kwalificeert deze vorm van sociale fraude, die drie jaar geleden werd vastgesteld toen Cegelec en zijn onderaannemers in staat van beschuldiging werden gesteld, als “georganiseerd”. Het ontdoken bedrag (aanwerknemersbijdragen): ongeveer 1,4 miljoen euro.

Paniek bij Cegelec, dat net was opgenomen in de Vinci-groep, een Franse multinational die zeer veel belang hecht aan haar reputatie. Daarop werd één van de beste advocaten van de Brusselse balie ingeschakeld, een voormalige stafhouder. Van in het begin had hij een idee in gedachten. We komen daar nog op terug.

Infrabel/NMBS treedt niet op tegen sociale fraude. En de kabels verdwijnen …

Paniek was er ook toen de geheimen van het dossier in 2018 naar de media lekten. Toen werd het echt grimmig. Het bleek immers dat de werfleiders een echte afpersingsoperatie van de heer Z aan het voeren waren. Om zijn contracten te behouden, eisten enkele leidinggevende personeelsleden van Cegelec contant geld, pc’s, smartphones en … hun deel van de kabels.

Jawel, meters koperkabels van het type dat ze moesten aanleggen en waarvan de veelvuldige diefstallen de dagelijkse pendelaars telkens weer woedend maakt. De directie van Cegelec heeft de heer Z vervolgens gevraagd een verklaring af te leggen: een lijst van alle geschenken die de corrupte betrokkenen elkaar hebben gegeven staat op vier vellen A4-papier. Dit deel van het gerechtelijk dossier werd overgedragen aan het parket van Waals-Brabant, dat het onderzoek naar corruptie nog niet kon afronden.

Georganiseerde afpersing

Hoe kon een zo voortvarende firma het zover laten komen? We zullen het nooit weten. De advocaten van Cegelec waren echter briljant. In 2019 onderhandelden ze een schikking met de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ), die toch als taak heeft een maximum aan werkgeversbijdragen voor de sociale zekerheid in de staatskas te brengen.

Deze schikking met de RSZ werd opgenomen in de minnelijke schikking van de rechtbank van eerste aanleg in Bergen op 22 februari 2019. Dit kleine document van vijf pagina’s is vertrouwelijk en verscheen nooit in de kranten. Daarin werd bepaald dat alleen de heer Z en zijn ingenieuze assistente naar de correctionele rechtbank worden doorverwezen. Cegelec (en dus in feite Vinci) ontsnapt aan openbare rechtszittingen, vermijdt een onwaardige vermelding in zijn strafblad en kan bijgevolg overheidsopdrachten blijven binnenhalen. Dit bedrijf geeft gewoon zijn schuld toe, maar wie zou dit zonder dit artikel geweten hebben?

In België is dit soort minnelijke schikkingen aan een opmars bezig. Blijkbaar brengt het nog steeds veel geld op voor de schatkist. Dat valt echter moeilijk te beoordelen, aangezien het bedrag van deze schikkingen nergens wordt gepubliceerd en over het algemeen geheim blijft.

Raad het bedrag dat Cegelec heeft betaald

Volgens onze gedubbelcheckte informatie is het 432.000 euro. Deze afkoopsom heeft Cegelec met behulp van zijn geniale advocaten gewillig betaald. Dit bedrag staat tegenover een toenmalige omzet van het bedrijf in 2014 van 185 miljoen euro. Dus betaalt het bedrijf minder dan 30 procent van het totale gefraudeerde bedrag. Dit bedrijf moet niet eens de boete betalen die gewone mensen krijgen wanneer ze door een rood licht rijden.

Is dit een goedkope schikking? “Onmogelijk”, waarschuwde nochtans een vooraanstaand lid van de regering-Michel toen de affaire Cegelec werd onthuld. In juni 2018 had de federale minister van Werk en Economie Kris Peeters (CD&V) in antwoord op een parlementaire vraag van Catherine Fonck (cdH- een partij van de oppositie) twee mogelijke scenario’s genoemd: een proces of een minnelijke schikking. Hij had die echter zo ingekaderd:

“Ik herinner u eraan dat artikel 216bis van het Wetboek van Strafvordering het afsluiten van een dergelijke schikking afhankelijk maakt van de voorafgaande betaling van belastingen of sociale zekerheidsbijdragen die door de auteur worden ontdoken, met inbegrip van de intresten. Er zou dus geen enkele schikking kunnen plaatsvinden zonder volledige intrestbetaling aan de RSZ.”

We zijn zeer ver van dat doel verwijderd …

Wat denken NMBS/Infrabel hier over?

De spoorwegmaatschappij NMBS schuift alles van zich af richting Infrabel. “De infrastructuur, dat zijn wij niet.” Infrabel windt zich niet meer zo op als toen de zaak van kabeldiefstal bij Cegelec in de pers verscheen. “We houden niet op met ons burgerlijke partij te stellen bij dergelijke diefstallen. Volgende vraag?” Maar wat dan met de veiligheid op het spoor?

De twee zusterbedrijven – de NMBS die voor de reizigers zorgt en Infrabel die de sporen beheert – zouden het juridische dossier moeten raadplegen of naar de vakbonden luisteren. Tegen de politie zei de heer Z  nog: “Uiteindelijk moet ik erkennen dat ik zelfs niet meer kon zeggen op welke werven de mannen die ik moest leveren zich bevonden (…) Aanvankelijk kregen we nog een veiligheids- en gezondheidsplan, daarna kregen we echter niets meer.”

Dit is de vertaling van het artikel La SNCB et Infrabel complices de fraude ? (3/3) van 15 oktober op de website medor.coop.

Deel 1/3: NMBS medeplichtig aan sociale fraude? Deel 1: Gevaar voor de veiligheid

Deel 2/3: Infrabel/NMBS medeplichtig aan sociale fraude door Besix? Deel 2: Sociale dumping op het Gewestelijk Expresnet

Notes: