Begin maart publiceerde het Amerikaanse zakenblad Forbes zijn jaarlijkse ranking van de rijkste miljardairs ter wereld. De Indiase media brachten met enig genoegen het nieuws dat twee van hun landgenoten in de top tien staan.

Mooi nieuws, maar ondertussen voeren in India de politiemacht en duizenden paramilitaire troepen oorlog met de armste inwoners van het land. Die leven diep teruggetrokken in het gebied van de volksstammen.

Volgens Indiase officiëlen is meer dan een derde van de rijkste woudgronden aan delfstoffen gedeeltelijk of geheel in handen van de maoïstische rebellen of Naxalieten. De eerste minister van India noemde de maoïsten ‘de grootste veiligheidsbedreiging voor het land’.

Officiële cijfers spreken over bijna 6.000 doden door het geweld in de afgelopen zeven jaar. Meer dan de helft daarvan waren burgers. Nu startte de regering met Operatie Green Hunt een nieuw paramilitair offensief tegen de maoïsten.

Geen genocide

Begin maart vroeg de leider van de maoïstische rebellen Koteswar Rao of Kishenji aan Arundhati Roy om te bemiddelen tijdens de vredesgesprekken met de regering. Kort daarna gaf G.K. Pillai, de secretaris voor Binnenlandse Zaken, kritiek op Arundhati Roy en iedereen die publiekelijk verklaart dat het regeringsgeweld tegen de maoïsten ‘van genocidale aard’ is.

“Als de maoïsten moordenaars zijn, noem ze dan zo”, zei G. K. Pillai. “Waarom hoorde ik nergens kritiek toen ze tussen juni en december vorig jaar in Midnapore 159 onschuldige burgers doodden? Als de regering hier achter zat, zouden heel wat mensen dit genocide noemen. Waarom geldt dat niet voor maoïsten?

Onlangs had Arundhati Roy als journaliste een zeldzame ontmoeting met de gewapende guerillastrijders in de wouden van Centraal-India. Ze reisde enkele weken met de rebellen door het hart van het maoïstische gebied.”

“Haar essay over hun vrijheidsstrijd verscheen 19 maart in het Indiase Outlook magazine, met als titel ‘Walking with the Comrades’ of Op stap met de Kameraden (ook te vinden op DeWereldMorgen, zie link onderaan deze pagina).

Oorlog in Irak

Journalisten Amy Goodman en Anjali Kamat spraken met Arundhati Roy in het TV-programma ‘Democracy Now!’ over de reis die ze maakte, maar ook over de oorlog in Irak:

“U had een zeer uitgesproken mening over de oorlog en dat is nog steeds het geval. Ik herinner me dat u samen met de grote Howard Zinn een speech gaf tegen de oorlog aan de Riverside Church. Wat is uw mening nu, na zeven jaar? En hoe heeft het uw land, India beïnvloed?”

“Tijdens de Amerikaanse verkiezingen kregen we al die toespraken te horen over ‘Change you can believe in'”, vertelt Arundhati Roy. “Zelfs de meest cynische mensen onder ons voelden zich aangedaan toen Obama de verkiezingen won. De mensen waren blij, vooral zij die actief zijn binnen de mensenrechtenbeweging.”

“Maar het meest trieste is dat, toen Obama uiteindelijk president was, de oorlog nog werd uitgebreid. Hij won de Nobelprijs voor de Vrede en gebruikte die gelegenheid om de oorlog te rechtvaardigen.”

“Waar ik vandaan kom denken we dat de Amerikaanse regering waarschijnlijk niet eens weet waar ze mee bezig is. Amerika begrijpt niet waar het over praat als het zegt dat ze de Taliban van de kaart moeten vegen. Wat betekent dat? De Taliban is geen onveranderlijk aantal mensen. De Taliban is een ideologie die bestaat omdat Amerika ze heeft gecreëerd.”

“In Irak is de oorlog nog steeds aan de gang. En in Afghanistan groeit de opstand, die overslaat op Pakistan, vandaar op Kasjmir en zo op India. We hebben dus te maken met een supermacht die vastzit in het drijfzand en niet begrijpt wat het aan het doen is. Dat zal de neergang van het land betekenen.”

“George Bush was bijna afstotelijk in zijn domheid over de oorlog, maar nu gaat het om sluwe beslissingen. Het is nu moeilijker om te ontcijferen wat er precies aan het gebeuren is. Eigenlijk is de oorlog uitgebreid.”

Rol van India

Wat is dan de rol van India in de uitbreidende VS-oorlog in Afghanistan en Pakistan? De relaties tussen India en de Verenigde Staten zijn zeer goed.

Arundhati Roy: “India probeert zich te positioneren als een natuurlijke bondgenoot van Israël en de Verenigde Staten. En het probeert zich zeer sterk te manoeuvreren in een invloedspositie op Afghanistan. Ik denk persoonlijk dat Amerika heel blij zou zijn met Indiase troepen in Afghanistan, maar dat kan niet openlijk gebeuren omdat de boel dan ontploft.”

“Daarom proberen ze daar op verschillende manieren een invloedssfeer te creëeren. De Indiase regering is diep betrokken in het spel, met aanslagen in Kasjmir en Mumbay tot gevolg. Dat is niet onmiddelijk gerelateerd aan Afghanistan, maar natuurlijk is er al een hele geschiedenis van dergelijk gemanoeuvreer aan de gang.”

De regio Kasjmir

Kasjmir is een regio waar weinig over bekend is. Kunt u er iets meer over vertellen?

“In India zien we Kasjmir als de onvoltooide splitsing van Pakistan en India. Het is een overblijfsel van het Britse kolonialisme, dat ons de regio toewierp toen de kolonisatoren zich terugtrokken. Ooit was Kasjmir een onafhankelijk koninkrijk met een moslimmeerderheid en een hindoekoning aan het hoofd.”

“Bij de afscheuring in 1947 kwamen bijna één miljoen mensen om, doordat de grens getrokken werd doorheen verschillende dorpen en gemeenschappen. Aan beide kanten van de grens ontstond er een bloedbad toen de hindoes naar Pakistan en de moslims naar India vluchtten.”

“En toen heerste in Kasjmir, vreemd genoeg, vrede. Maar toen alle onafhankelijke vorstendommen in India en Pakistan moesten beslissen of ze zich of aan India of aan Pakistan zouden aanhechten, bleef Kasjmir onbeslist.”

“Die besluiteloosheid leidde tot een inval van Pakistaanse troepen en onofficiële strijders. De koning van Kasjmir vluchtte naar Jamu in Indonesië waarna hij aansloot bij India. Toen was er al een democratische beweging in Kasjmir.”

“Ook later bleef de strijd voor onafhankelijkheid of zelfbeschikkingsrecht aanwezig in Kasjmir. Dat uitte zich in 1989 in een gewapende opstand die door militaire troepen werd neergeslagen.”

“De omvang van wat er nu gebeurt is eenvoudig weer te geven. Vandaag hebben de Verenigde Staten 165.000 soldaten in Irak, maar de Indiase regering heeft er 700.000 in Kasjmir. Kasjmir wordt door veiligheidstroepen in de hand gehouden. Het gaat om een militaire bezetting.”

Wie zijn de maoïsten?

Uw artikel ‘Walking with the Comrades’ eindigt met het lied ‘Hum dekhen ge’ van Iqbal Bano. Veel mensen in Pakistan kennen het, maar u bracht het in een totaal andere context.

Kunt u ons vertellen wat er gebeurt in het Dandakaranyawoud in India? Welke oorlog voert India tegen zijn armste inwoners, de inheemse stammen? Wie zijn de maoïsten? 

“Het is een conflict dat al langer aan de gang is. In Afghanistan neemt dit de vorm aan van een extreemislamitische opstand, en in India van een extreemlinkse opstand. Maar de aanval is dezelfde. Het gaat om een gerichte aanval op deze mensen. Het verzet daartegen neemt gewoon verschillende vormen aan.”

“Er is een verband. Kijk maar naar Afghanistan, Waziristan, de noordoostelijke staten van India en de hele delfstoffengordel die van West-Bengalië door Jharkhand door Orissa tot Chhattisgarh reikt. Dit gebied wordt in India de Rode Gordel genoemd. Het is opvallend dat in de hele streek een opstand van volksstammen plaatsvindt.”

“Als je naar de Indiase Rode Gordel kijkt, blijken de volksstammen, wouden, delfstoffen en maoïsten op een geografische kaart allemaal op dezelfde punten te vallen. Bovendien sloten de regeringen van de betrokken staten in de laatste vijf jaar akkoorden af met mijnbedrijven, zogenaamde Memoranda of Understanding (MOU) die miljarden dollars waard zijn.”

“Het gebied waar die akkoorden betrekking op hebben komt overeen met het gebied waar de maoïsten actief zijn. Bovendien werden deze akkoorden in 2005 gesloten, net nadat de Congress-regering aan de macht kwam en nadat eerste minister Manmohan Singh verklaarde dat de maoïsten ‘de grootste veiligheidsbedreiging voor India’ zijn. Het is zeer vreemd dat hij dat net toen verklaarde, want het aantal maoïsten in de staat Andhra Pradesh was toen gedecimeerd nadat er zo’n 1.600 van hen werden vermoord.”

“Op het moment dat de eerste minister zijn verklaring aflegde, stegen de aandelen van de mijnbedrijven sterk in waarde. Zij kregen immers een duidelijk signaal dat de regering bereid was om de maoïsten te bestrijden. Daarop startte de aanval, die operatie Green Hunt werd gedoopt. Momenteel trekken duizenden paramilitaire troepen het gebied van de volksstammen binnen.”

Strategic hamletting

“Maar voor operatie Green Hunt van start ging, probeerde de regering nog iets anders. Ze bewapenden een soort van volksmilitaire troepenmacht, de Salwa Judum, die onder meer in Chhattisgarh het woud introk met de steun van de politie.” 

“De militairen brandden dorp na dorp na dorp plat en lieten zo’n 640 dorpen leeg achter. Het plan kreeg de naam strategic hamletting, zoals de Americanen in Vietnam probeerden, maar het werd voor het eerst door de Britten toegepast in Malaya. Het plan komt erop neer dat je de mensen probeert onder te brengen in door de politie gecontroleerde kampen. Zo kan de politie het woud leegmaken zodat de bedrijven zich zonder problemen kunnen vestigen.”

“In Chhattisgarh werden ongeveer 50.000 van de 350 000 mensen in de kampen geplaatst. Sommigen werden gedwongen, anderen gingen vrijwillig. En de rest verdween uit het zicht van de regering. Velen onder hen vluchtten naar andere staten om er als migranten te gaan werken, anderen bleven verborgen in het woud. Ze konden niet naar hun huizen terugkeren, maar wilden ook niet vertrekken.”

“De maoïsten zijn al dertig jaar aanwezig in het gebied. Het verzet tegen de mijnbedrijven is er dus niet plotseling opgedoken, maar bestaat al lange tijd en is dus zeer verweven in de gemeenschappen. Operatie Green Hunt is opgestart omdat de militairen van de Salwa Judum faalden in hun opzet en de MOU-akkoorden wachten. En de mijnbedrijven zijn natuurlijk niet gemaakt om te wachten. Er wacht dus heel wat geld op een snelle oplossing”.

“Het woord genocide gebruiken we niet, maar ik zag tijdens mijn reis door het gebied hoe de armste mensen van India buiten de reikwijdte van de staat vallen. Er zijn geen ziekenhuizen of onderwijsinstellingen, er is niets. En nu is er sprake van een belegering die voorkomt dat mensen terug kunnen naar hun huizen of naar de markten in de dorpen om iets te kopen. Er zijn op die markten informanten die de politie tonen wie bij het verzet hoort.”

“Er zijn geen dokters, er is geen medische hulp. Mensen lijden aan extreme honger en ondervoeding. Het gaat dus niet gewoon om moorden, maar om een belegering van een zeer kwetsbare bevolkinggroep. Hun hulpbronnen worden afgesloten en ze leven onder ernstige bedreigingen. En wij leven in een democratisch land? Hoe zuiver je je land om bedrijven vrij spel te geven? Je kan niet zomaar mensen vermoorden. De regering creëert een situatie waarbij de bevolking kan kiezen tussen vertrekken of verhongeren.”

In uw werk beschrijft u de maoïstische guerillastrijders waarmee u optrok als Ghandi’s met wapens. Kunt u even toelichten wat u daarmee bedoelt? En wat denkt u van het geweld dat de maoïsten gebruiken?

“Dit is een zeer gevoe debat in India. Zelfs gematigd links en de liberale intellectuelen zijn zeer wantrouwig ten opzichte van de maoisten. En natuurlijk is dat wantrouwen terecht, want zij dragen een moeilijk verleden mee. Bovendien zegt hun ideologie dingen die de rillingen over je rug doen lopen.”

Maar ik ben wel geschrokken van wat ik er gezien heb. De laatste dertig jaar is er heel wat veranderd bij de maoïsten. In India probeert men een onderscheid te maken tussen de maoïsten aan de ene kant en de volksstammen aan de andere kant. Maar eigenlijk maken de maoïsten zelf deel uit van de volksstammen. En de volksstammen kennen een geschiedenis van verzet en rebellie, die vele eeuwen teruggaat, nog voor er van Mao sprake was. De naam is gewoon een etiket dat er werd opgeplakt. Maar anderzijds konden de volksstammen zich zonder die maoïstische organisatie nooit zo fel verzetten. Het is zeer ingewikkeld.”

“Toen ik langere tijd bij hen doorbracht merkte ik dat het leger meer op Ghandi lijkt dan eender wie van zijn volgelingen. En hun ecologische voetafdruk is kleiner dan die van gelijk welke klimaatgoeroe. Zelfs hun sabotagetechnieken doen sterk aan Ghandi denken. Ze verspillen niets, en ze hebben amper iets nodig om te leven. Maar de media verspreiden veel leugens over hen. Ik ondervond dat vele gewelddadige incidenten waarover ze verslaggeven niet eens plaatsvonden. Veel van die incidenten waren wel echt gebeurd, maar daar was dan ook een reden voor.”

“Ik vreesde dat een gewapende strijd vooral vrouwen tot slachtoffer zouden maken. Maar bij de guerillastrijders zag ik dat het tegengestelde waar is. Zowat de helft van de gewapende strijders was vrouwelijk. Ze sloten zich voornamelijk aan omdat de maoïsten al dertig jaar lang met hen samenwerken. De vrouwenorganisatie telt 90.000 leden en is wellicht de grootste vrouwenbeweging in India. Al deze leden zijn zeker en vast maoïsten. De regering geeft zichzelf het recht om op willekeurige basis op hen te schieten. Gaan ze 90.000 mensen dan zomaar neerschieten?”

De leider van de maoisten vroeg u om te bemiddelen tussen hen en de regering. Wat is uw antwoord?

“Iemand moet de rol van bemiddelaar op zich nemen, maar ik vind mezelf daarvoor niet de meest geschikte persoon. Ik weet niet waarom ze mij hebben gekozen, maar ik denk dat er in India mensen zijn die wel de juiste vaardigheden hebben om te bemiddelen, en die dat wel willen doen. Want het is belangrijk dat operatie Green Hunt zo spoedig mogelijk wordt afgeblazen.”

Ik herinner me dat Obama als senator tijdens de presidentscampagne Kasjmir een belangrijk element noemde. Hij zei dat India en Pakistan het conflict rond Kasjmir moeten oplossen, zodat Pakistan zich kan concentreren op de militanten. Wat denk je dat er in Kasjmir moet gebeuren?

“India en Pakistan beschouwen Kasjmir spijtig genoeg als een probleem, terwijl het voor beiden eigenlijk een oplossing kan zijn. Je moet weten dat Kasjmir het gebied is waar de twee landen smerige spelletjes spelen. Ze willen het probleem niet oplossen omdat ze nu al hun interne problemen kunnen afschuiven op het conflict in Kasjmir. Ik verwacht van hun kant dan ook geen oplossing.”

“Het gevolg is dat een deel van de bevolking al jarenlang enorm afziet, en opnieuw worden hier zoveel leugens over verteld. Het is ongelooflijk hoe de Indiase media de situatie in Kasjmir verkeerd weergeeft. Twee jaar geleden was ik in de provincie toen er een opstand was. Ik heb nog nooit zoiets gezien, Voortdurend komen er miljoenen mensen op straat.”

Waarom kwamen ze in opstand?

“Ze manifesteerden voor onafhankelijkheid. Het was fout van hen om hun wapens op te nemen. Maar toen ze ongewapend protesteerden, was dat evengoed een fout.”

“Het protest was ook uitgelokt door een verkiezing die een massale opkomst teweeg bracht. Tal van verkiezingsexperts analyseerden vanuit de tv-studio’s de resultaten, maar niemand vertelde dat de leiders van de oppositiegearresteerd waren. Niemand vroeg zich af wat de zin is van verkiezingen als er over elke vijf meter permanent 700.000 soldaten verspreid zijn. Het is niet nodig mensen met een bajonet het verkiezingshokje in te duwen. Niemand vermeldde dat de verkiezingen in elk district werden tegengewerkt. Niemand vroeg zich af die bezetting doet met de mensen die ze moeten ondergaan. Die mensen hadden iemand nodig om hen te vertegenwoordigen of om hen te helpen als er iemand verdwijnt.”

“En dus begon het geweld opnieuw. Het is een permanente cyclus die het geopolitieke gewirwar goed uitkomt. Alle zin voor moraliteit ontbreekt. Natuurlijk is het in de mode om te zeggen dat er geen moraliteit is in de internationale onderhandelingen. Maar wanneer het gaat over maoïsten die moorden plegen gaat het wel telkens ineens over moraliteit. Mensen maken gewoon gebruik van de term zoals het hen uitkomt.”

Wat is je boodschap voor vredesactivisten over de hele wereld nu de conflicten en bezettingen in Kasjmir, Irak en Afghanistan blijven uitbreiden? Wat moeten zij doen?

Ik wil nog één ding zeggen. In Kasjmir heb je 700 000 soldaten die omgevormd zijn tot administratieve politiemacht. In India, waar ze niet openlijk de oorlog verklaren tegen de Adivasis, heb je een paramilitaire politie die getraind wordt tot een leger. Politie wordt dus leger en leger wordt politie. Als de huidige groei zich voortzet, verandert het hele land in een politiestaat.”

“Ik wil ook nog iets zeggen over democratie. In India waren de verkiezingen veel duurder dan in de Verenigde Staten, en dat in zo’n arm land. Het meest enthousiast over de verkiezingen waren de grote bedrijven. Het grootste deel van de parlementsleden is miljonair. Volgens de statistieken haalt deze grote meerderheid tien procent van de stemmen. De BBC had een campagne waar een 500-dollarbiljet samensmolt met een biljet van 500 roepie, met aan de ene kant Ben Franklin en aan de andere kant Gandhi. Er stond op, ‘Kya India ka vote bachayega duniya ka note?’. Dat betekent ‘Zullen de Indiase stemmen de markt redden?’. Kiezers worden dus consumenten. Er is een soort van fraude aan de gang.”

“Ik weet niet hoe ik vredesactivisten moet omschrijven en wat ‘vrede’ precies betekent, maar ik heb één belangrijke boodschap voor hen. In deze onrechtvaardige maatschappij hebben we misschien geen vrede nodig, want dat zou betekenen dat we onrechtvaardigheid aanvaarden.”

“Wat we nodig hebben zijn mensen die bereid zijn om zich te verzetten, en niet alleen in het weekend. Daarmee bedoel ik het volgende: In landen zoals India besluiten mensen om op zaterdag te betoging tegen de oorlog in Irak. Maar in datzelfde land betalen anderen elke dag hun verzet met hun leven en hun vrijheid. Verzet kan niet zonder gevolgen blijven. Om echt iets te veranderen, moet je risico’s nemen. Je moet naar voren stappen en je dromen prioriteit geven, want de situatie is er heel, heel fel verslechterd.