Wij Vlamingen houden van feesten. Het 11 juli-feest herinnert ons niet alleen aan de overwinning op de Groeningekouter in Kortrijk maar ook aan de ontvoogdingsstrijd van de Vlamingen, op taalgebied en ook sociaal. De Vlaamse en de sociale strijd liepen samen, de arbeiders werden uitgebuit in de bedrijven van de Franstalige bourgeoisie in Vlaanderen, in de mijnen of bedrijven van de “Société Générale” in Wallonië of als seizoenarbeiders tot ver in Frankrijk. In het leger werden ze vernederd. Wij wil(d)(l)en terecht als volk, als cultuur, als werknemers, als mens volwaardig erkend en gerespecteerd worden.

De ontvoogding werd een succes. Vlaanderen werd economisch sterker. De werknemers werden er dankzij hun sociale strijd – in Vlaanderen vooral aangetrokken door het ACV en de christelijke werknemersbeweging – ook beter van. Niet alleen meer welvaart maar ook meer welzijn. Daar werd hard voor gewerkt door wie ons voorafging en door ieder van ons en wij worden dan ook graag gezien en aangesproken als hardwerkende Vlaming.

In deze bijdrage zullen wij het niet hebben over BHV of andere communautaire problemen. Die zijn ook heel belangrijk, maar buiten de sociale materies zijn deze niet onze eerste opdracht. Dat geldt des te meer voor het sociaaleconomische terrein, de ‘hardwerkende Vlaming’ zoals dat tegenwoordig heet.

Hardwerkende Vlaming

Die hardwerkende Vlaming staat politiek in enkele Vlaamse partijen centraal, maar is net zo goed voor de Vlaamse en federale werkgeversorganisaties het uitgangspunt. We zijn altijd blij wanneer politici en bedrijfsleiders zich nog eens bekommeren om de werkmens. Want dat zijn de mensen die wij vertegenwoordigen, die in groten getale lid zijn van het ACV.  Maar die ontroering voor zoveel steun en medeleven verdwijnt als sneeuw voor de zon als we de mooie zinnen gaan ontleden en terugbrengen tot waar het echt over gaat.

Want dé vooruitgang in de nota van Di Rupo voor de werkende Vlaming is de aanzet voor een meer rechtvaardige fiscaliteit. Dat eindelijk het probleem wordt aangepakt van het schandalige verschil tussen de belasting op inkomens uit vermogen en de lasten op arbeid. Toegegeven, Di Rupo doet niet meer dan een aanzet. Te vaag en te weinig becijferd. Te onvolmaakt en te onvolledig. En overschaduwd door de pijnlijke maatregelen op sociaal vlak, zoals we vorige dinsdag hebben gesteld. Maar het is in elk geval een krachtig signaal aan al die werknemers die niet slapend rijk worden, maar aangewezen zijn op hard werken voor hun maandelijks inkomen. En daarop correct hun belastingen en bijdragen betalen. Maar de nieuwe zelfverklaarde verdedigers van de hardwerkende Vlaming branden die ideeën af tot tegen de grond.

We zetten alles even op een rij:

Heeft u een vermogen van 1,25 miljoen euro of meer, eerste woning en bedrijf dan nog niet meegerekend? Indien niet, wat heel waarschijnlijk is, dan raakt de vermogensbelasting van Di Rupo u niet. En diegenen die wel boven de 1,25 miljoen zitten, kunnen toch best een “bijzondere crisisbijdrage” van 0,5% aan, of niet soms?

Doet u aan speculatie door kortlopend van de ene obligatie naar het andere aandeel te springen? Indien niet, dan slaan die belasting op speculatieve winsten niet op u. “Waanzinnig”, die belasting van 25 tot 50% op speculatieve winsten, wordt gezegd. Toch niet meer of minder waanzinnig dan de lasten op een loon, die zelfs voor een middellaag loon uitkomen boven de 50%? 

Spaart u op spaarboekje(s) of spaarrekening(en) dan verandert er niets, de voorheffing blijft 15% en er is een vrijstelling van de eerste schijf spaargeld, zoals nu. Enkel de techniek verandert. Dus voor de meeste mensen verandert er niets.        

Maar indien u aan vastrentende beleggingen doet, dan stijgt de eenmalige roerende voorheffing van 15 naar 20%. Dividenden zouden tegen 25% worden belast. Wat een diefstal, die harmonisering van de 20, respectievelijk 25%, op obligaties en aandelen, heet het. Terwijl de huidige bijzonder zwakke vermogensfiscaliteit net het bestelen is van wie zijn inkomen uit arbeid haalt.

Minder belastingen op vermogens, betekent verhoudingsgewijs meer belastingen op arbeid. Wat niet betaald wordt op vermogens wordt aangerekend aan de gewone werknemers, zo simpel is dat.

En wat die afzwakking van de notionele intrestaftrek met hardwerkende Vlamingen te maken heeft, begrijp ik al helemaal niet.

Dat is de voornaamste reden waarom wij met de vakbonden vorige week zo ongerust hebben gereageerd. Dat het inkomstenluik, zoals steeds zou worden onderuit gehaald. Dat gebeurt heel deskundig: sommige politici bijvoorbeeld in hun 11-julitoespraken, media, werkgeversorganisaties en banken herhalen in elke nieuwsuitzending dat uw spaarboekje en uw eigendom (uw huis) zullen worden aangepakt.  Zo worden we op een verkeerd been gezet want niet u wordt bij het afblazen van die maatregelen gespaard, wel het grootkapitaal. Heel het inkomstenluik van de sanering wordt zo stapsgewijs uitgekleed.  Zodat vooral nog een hardvochtig pakket van asociale maatregelen overblijft. 

Het doet me denken  aan  Santiago, de oude visser van Ernest Hemingway. Hij wist op een dag een grote vis te harpoeneren en sleepte het beest aan de zijkant van de boot naar huis. Maar eens aan wal moest hij vaststellen dat de haaien alleen nog een karkas hadden overgelaten.  

Platpopulistisch

In het totaalpakket zitten echter ook pijnlijke zaken voor de werkenden. En dus ook voor u misschien. En dat wordt nu dankbaar aangegrepen in het kader van de pre-electorale campagnes. Vooral de voorzetten inzake dienstencheques, bedrijfswagens  en pensioensparen moeten het ontgelden.  Aan de sanering van 22 miljard zullen we spijtig genoeg echter niet kunnen ontsnappen. Het ACV gaat voor rechtvaardig gespreide inspanningen. En rechtvaardig wil zeggen: de sterkste schouders eerst en meest; de zwakste schouders ontzien; en een bijzondere inspanning van hen die ons in deze financiële crisis hebben gestort (de banken en de speculanten dus).

Als de inspanningen echt rechtvaardig zouden verdeeld worden, zouden deze ingrepen die werkenden raken misschien zelfs met wat minder kunnen.

Ik heb er alle begrip voor dat de maatregel inzake bedrijfswagens als pijnlijk wordt aangevoeld. Maar is het ook niet pijnlijk te moeten vaststellen dat het ene loonvoordeel veel zwaarder wordt belast dan het andere loonvoordeel? Of dat u die met de eigen wagen naar het werk komt, met onkostenvergoeding door de werkgever, daarop zwaarder wordt belast dan hij die met een bedrijfswagen komt? Dit vraagt toch om meer eerlijkheid.

En dan is er de harmonisering van de fiscale vermindering van het pensioensparen. Ook pijnlijk. Maar kan iemand me uitleggen waarom iemand met een laag inkomen (met meestal ook het laagste pensioen later) maar 30% van het pensioensparen door de staat gefinancierd krijgt, maar de staat wel 40% wil bijleggen in het geval dat u een hoog inkomen hebt? 

Als hardwerkende Vlamingen hebben wij, als alles goed gaat tenminste, de indruk dat de sociale zekerheid niet voor ons is. We betalen ervoor en hebben de indruk er te weinig te kunnen van genieten. Eigenlijk vergeten wij daarbij dat de kinderbijslag, de terugbetaling bij het doktersbezoek ook sociale zekerheid is. En we vergeten nog meer dat het tijdkrediet en de thematische verloven zoals ouderschapsverlof voor een groot deel uit de sociale zekerheid worden bijgepast. Zo is het ook met de dienstencheques, een goed systeem maar met het huidige succes, niet meer betaalbaar. Weet u dat we slechts 5,25 euro per uur betalen? Wie betaalt de rest? De andere mensen. Er zal iets moeten gebeuren om het systeem niet helemaal ten gronde te richten want het heeft zeker zijn verdiensten, zowel voor gebruikers als voor werknemers. Die ingrepen moeten natuurlijk met de nodige voorzichtigheid gebeuren, maar  platpopulistisch meegaan in de kritiek op het (wellicht een beetje) duurder maken van het systeem, zou ietwat “goedkoop” zijn.

Oh ja, ik vergeet de hardwerkende zelfstandige Vlaming nog, die een mogelijke stijging van de bijdragen voor de sociale zekerheid van de zelfstandigen ziet opdoemen. Wij gunnen hen de verbeteringen van hun sociaal statuut. Uw werkgever en uzelf betalen voor uw sociale zekerheid en ook de overheid draagt een deel bij.  De sociale zekerheid van de zelfstandigen wordt meer gefinancierd door de gemeenschap (dus vooral de werknemers).  En Di Rupo houdt hen nu verdere verbeteringen voor. Wordt het niet eens tijd dat ze beseffen dat de lusten niet kunnen zonder de lasten? En dat sociale zekerheid, zeker voor de vervangingsinkomens, een kwestie is van onderlinge solidariteit? Zoals bij de werknemers.

Ontvluchting

Kortom, die hardwerkende Vlamingen worden er maar bij gesleurd omdat men zo hoopt een wat breder draagvlak te krijgen voor het verzet tegen het gehele inkomstenluik van de formateursnota. Vooral dan om de saneringsinspanning weg te houden van diegenen die hun inkomen vooral uit investeringen en beleggingen halen. Om de rekening door te schuiven naar andere sociale groepen, inclusief de hardwerkende Vlaming die men handig misbruikt. Om toe te laten dat de sterkste schouders hun verantwoordelijkheid voor de sanering ontlopen. Om hen te ontzien die ons mee in de financiële crisis hebben gestort. En om de nieuwe regering vooral te verplichten hard te gaan snijden in de uitgaven, met name bij de sociale zekerheid, bij overheid en collectieve voorzieningen. 

Vrijdag werd het voorgesteld alsof de formateur de hardwerkende Vlaming  “in elke fase van zijn levensloop wilde pluimen”. Dat gaat dan om iemand:

– die het geluk heeft na de schoolbanken onmiddellijk werk te vinden;
– die geen zorgtaken heeft en daardoor nooit de druk voelt om tijdelijk wat minder te werken;
– die steeds zijn werk houdt en nooit werkloos wordt;
– die nooit ziek wordt;
– die het werk perfect blijft aankunnen tot zijn 65 of nog beter tot zijn 67;
– die op oudere leeftijd nooit wordt gedumpt door zijn bedrijf;
– die na zijn 50 jaar bijzonder gegeerd blijft op de arbeidsmarkt;
– en die geen ambtenaar is.

Want al die groepen moeten wel gepluimd worden. Dat menen we toch te mogen afleiden uit de verklaringen van donderdag en vrijdag. Zelfs de bijzonder pijnlijke aderlating die Di Rupo in petto heeft voor de langdurig werklozen, gaat niet ver genoeg. Neen, stopzetting van de uitkering na 6 maand of 2 jaar moet de norm worden. De wachtuitkeringen voor jonge werklozen moeten botweg worden afgeschaft. Ook de brugpensioenen moeten er aan geloven. Het vervroegd pensioen vanaf 60 jaar na 35 jaar loopbaan moet versneld worden afgebouwd. De ambtenarenpensioenen moeten versneld worden verminderd…

En bovenop moeten de “broodnodige hervormingen in de sociale zekerheid en de arbeidsmarkt” die Europa aanbeveelt, worden uitgevoerd. Dat is codetaal voor afbouw van ons loonoverleg, interprofessioneel en sectoraal. Onderhandelen mag alleen nog op ondernemingsniveau, en daar wordt de massa van werknemers alleen maar slechter van. Het is codetaal voor de aantasting van het mechanisme van automatische indexering. Voor de optrekking van de wettelijke pensioenleeftijd tot boven de 65 jaar, voor verhoging van de (degressieve) belasting op verbruik, voor meer avond- en zondagwerk voor het  winkelpersoneel, kortom voor meer goedkope flexibiliteit van ons allemaal.

“Geldflaminganten”

En waarvoor moeten die inspanningen dan dienen? Ook dat kregen we te horen. Om de ondernemingen te kunnen sparen.  Om de groteske ontsporing van de notionele intrestaftrek te kunnen handhaven. En om de beleggers te kunnen ontzien. 

En waag het ook niet, heet het, om bijkomende normen op te leggen aan de bedrijven. Waag het niet te raken aan de exuberante vergoedingen voor de topmanagers en de uitwassen van hun bonussen. Waag het niet bedrijven een strobreed in de weg te leggen wanneer ze hun oudere werknemers (zonder brugpensioen dan) selectief dumpen.  Zelfs de (al te vage) intentie van Di Rupo om de fiscale fraude aan te pakken, stoot op kritiek, want ook die wordt  meegenomen in het pakket dat “de gezinnen in het hart treft”.  We verzinnen dat niet. Dat is allemaal af te leiden uit de verklaringen van donderdag en de verklaringen nadien.   

Menigeen doet aan opbod langs rechts en dit onder luide aansporing van de bedrijfswereld (en hun studiediensten?), van de financiële sector en van de beleggingsclubs. Met rugdekking ook van de fundi’s van Europa. Ze zijn er vooral op gericht om 22 miljard sanering weg te houden van de Vlaamse vermogenden, beleggers en ondernemingen. En af te schuiven op de werknemers. Het heeft minstens het voordeel van de duidelijkheid.

Ik kan het niet beter uitdrukken dan Geert Van Istendael in De Standaard zaterdag, die het vol misprijzen had over de “geldflaminganten, de rijke sloebers, die het communautaire argument alleen gebruiken om zich als gedupeerden te kunnen voorstellen en de solidariteit af te schudden”. U hoort het ook echoën in het commentaarstuk van Bart Sturtewagen in diezelfde krant: “Het is een ontwikkeling die haaks staat op de grondslagen van het volksnationalisme waarin collectieve waarden als solidariteit, gemeenschapszin en compassie nog bestaansrecht hebben”.  “Een meedogenloos centennationalisme”, noemt Sturtewagen het ook, “dat de ethische dimensie van het democratisch Vlaams-nationalisme dreigt aan te tasten”. Zo hoort u het eens van een ander. 

Over bestaansrecht gesproken. De wijze waarop de vakbonden, als woordvoerders van de werknemers, door diezelfde spraakmakers systematisch worden aangepakt en verguisd  illustreert dat die bonden alleen maar worden gezien als een sta-in-de-weg voor het ondernemers- en beleggersvriendelijke Vlaanderen dat wordt geambieerd en waarin de werknemers hun plaats moeten kennen.

Onderhandelen? 

De vakbondskritiek over de nota Di Rupo was ingegeven door de vrees voor een gebrek aan evenwicht. Blijkbaar moet het nog erger, moet het nog harder, moet het nog pijnlijker voor de werknemers. Uiteraard blijven wij – zoals hoger uitgelegd – hier wat weg van de communautaire materies. Maar uit wat voorafgaat, blijkt dat diegenen die weigeren te gaan voor onderhandelingen van een regeerakkoord de deur enkel openzetten voor bruutweg hakken in het leven en werken van de hardwerkende Vlaming.

Voor het overige, een heerlijke Vlaamse feestdag gewenst.

Ann Vermorgen (verantwoordelijke voor het Vlaams ACV) en Luc Cortebeeck (voorzitter ACV)