België een bananenrepubliek? Ongrondwettelijke verkiezingen? De democratische fundamentalisten die uit alle hoeken en gaten van het land komen gekropen, moeten dringend Engeland eens onder de loep nemen.

De vorige keer dat het land een coalitieregering te beurt viel, was toen de Amerikaanse beurs aan het einde van de jaren twintig ineen zakte. Dat feitje hebben David Cameron (Prime Minister) en Nick Clegg (Deputy Prime Minister) mee. Ze stonden elkaar weliswaar verliefd aan te kijken in de rozentuin, maar het Engelse publiek wordt geacht te geloven dat zij samen werken in the national interest. De crisis die nu dood en vernieling zaait, wordt wel eens vergeleken met die van de jaren dertig, en dus heeft het land een stabiele en sterke overheid nodig. Een overheid die onpopulaire beslissingen durft nemen. En op de lange termijn kan denken.

We lijken vast te zitten in een tijdsgewricht waar mensen van zulke boodschappen houden, want je hoort ze tegenwoordig overal. Veel holler kan het niet worden – nou ja, in Nederland is men al gezakt tot een roep om sterk leiderschap. De Conservatives en Liberal Democrats kunnen allebei wel een sterke regering willen, maar de prioriteiten en programmapunten die zo´n regering moet uitvoeren, verschillen voor beide partijen als dag en nacht. Clegg voerde campagne voor meer Europa, eerlijkere belastingen, minder investeringen in nucleaire wapens en een soort generaal pardon. Cameron wilde een goeie week geleden minder Europa, gewoon minder belastingen tout court, meer wapens en het omgekeerde van een generaal pardon. Ook over de aanpak van de crisis verschillen de meningen fundamenteel. (Voor de Belgische democratiewatchers die geen moer geïnteresseerd zijn in buitenlandse politiek: Ik kom zo op mijn punt.)

De show die de laatste dagen is opgevoerd, was dan ook redelijk pijnlijk. We kregen twee mannen te zien die het uitstekend met elkaar konden vinden – ze lijken ook als twee druppels water op elkaar, in tegenstelling tot dat arbeidersjoch Brown -, wat een nieuw soort politiek diende in te luiden. Het inhoudelijke akkoord dat werd gesloten en bekendgemaakt omspant verre van alle onderwerpen. Enkel kleine toegevingen werden gemaakt – een referendum over kiesstelselhervorming -, maar de hoofdschotel werd amper aangeraakt. Over Europa, wat de komende jaren steeds belangrijker zal worden, werd bijvoorbeeld niets gezegd. Deze coalitie zal dus inderdaad een achterkamertjespolitiek voeren. Wanneer een Belgische regering wordt ingezegend, zijn ongeveer alle compromissen gesloten. Cameron en Clegg zullen ze en route de parcours in elkaar moeten vijzen, en daar heb je liefst geen journalisten bij. Wat wel moet gezegd: De jongens geloven er zelf heel erg in.

Ze geloven er zelfs iets te hard in. Eén van de eerste beslissingen die werd genomen was het instellen van een vaste termijn voor het Lagerhuis. De volgende verkiezingen worden gehouden in 2015, als het aan Cameron en Clegg ligt, en geen moment eerder. Dat valt nog te begrijpen. Onder Brown was het hele bestel afhankelijk van hem. Hij kon het parlement naar huis sturen wanneer hij wilde en verkiezingen uitschrijven. Hij kon dat ook niet, wat hij jaren heeft gedaan. Een andere wijziging van de grondwet – in Engeland staat die niet op papier, dus dat valt relatief makkelijk te regelen – is van bedenkelijkere aard. In het Lagerhuis zal geen vijftig procent plus één zetel meer volstaan om een kabinet naar huis te sturen, maar vijfenvijftig procent. Een nogal ingrijpende herschrijving van de democratische regels is dat.

Als de Liberal Democrats de Conservatives spuugzat zijn, kunnen zij het kabinet niet naar huis sturen. Samen met alle andere partijen beschikken ze enkel over drieënvijftig procent van de zetels. Die regel valt ergens te begrijpen – als het de Liberal Democrats voor de wind gaat kunnen ze ook niet gauw verkiezingen afdwingen -, maar kan evengoed een akelige evolutie in gang zetten. Waar ligt de grens van vereiste meerderheden bij deze new politics? Wanneer het ooit op dit punt komt, zouden de gevolgen ook dramatisch zijn. Engeland zal een kabinet hebben dat geen enkele wet gestemd kan krijgen (geen meerderheid meer), maar ook niet naar huis kan worden gestuurd. Cameron en Clegg willen met deze wijziging een stabiele en sterke overheid garanderen, maar uiteindelijk zou het wel eens met een manke, met de handen op de rug gebonden kabinet kunnen eindigen.

Ze hebben wel allemaal vijf procent van hun salaris af gedaan. Is dat niet lief, in tijden van crisis?