Uiterlijk in januari 2013 zou er een nieuwe formule worden gevonden om de stemverhoudingen te bepalen van de 188 lidstaten van het Internationaal Monetair Fonds.

In een rapport dat woensdag over de discussie verscheen, meldt het bestuur dat de discussies in het afgelopen jaar hebben geleid tot “belangrijke bouwstenen voor een akkoord” – maar een formule is er nog niet. De formule maakt onderdeel uit van een groter pakket aan hervormingen waar nu al twee jaar over wordt gepraat.

Mager

Het resultaat van al deze gesprekken is “mager”, laat Paulo Nogueira Batista weten in een verklaring per email. Hij is IMF-directeur voor Brazilië en tien andere landen.

“De hervormingen zijn praktisch tot stilstand gekomen. Het IMF nadert een ‘geloofwaardigheidsklif’.” Ten dele is dat volgens hem de schuld van de Europese leden die willen vasthouden aan hun overwicht in de organisatie.

De opkomende economieën willen dat het stemrecht onderling wordt verdeeld naar rato van het bruto binnenlands product (bbp) en niet op zoiets als “openheid” van de economie, zoals Europa wil.

Europa levert nog maar 20 procent van het mondiale bbp en dat “neem af”, aldus Batista, ook al hebben EU-lidstaten bijna een derde van alle stemmen. Nederland en Spanje hebben op dit moment beide meer stemgewicht dan Brazilië, ook al is de Braziliaanse economie veel groter.

“We zijn teleurgesteld dat een akkoord over de stemformule niet bereikt is”, zegt Amar Bhattacharya, directeur van de G24, het blok van 24 ontwikkelingslanden.

“De formule moet de stem van de opkomende markten en vooral de armen vergroten, om te voorkomen dat zoals vroeger de economische aanpassingen moet worden gedragen door andere opkomende landen.”

Belangrijker dan de huidige deadline is echter de deadline voor de aanvang van het nieuwe systeem, januari 2014, zegt Bhattacharya. Maar de vertraging toont wel aan dat er nog veel – technisch en politiek – werk verricht moet worden.

“De quotadiscussie is een lakmoesproef geworden om te zien of het Fonds zijn structuur kan aanpassen aan de nieuwe economische realiteit.”

Vertraging

Toch kan de vertraging gevolgen hebben voor de uitkomst. 85 procent van de stemmen is nodig om de nieuwe formule goed te keuren, maar de steun ligt nu op 75 procent.

Als het lang duurt, moeten sommige stemmen echter terug naar hun nationale parlementen om opnieuw goedkeuring te krijgen. En dat kan het hele proces met een half jaar vertragen, zegt Bessma Momani, hoogleraar politicologie aan de Universiteit van Waterloo, in Canada.

Vooral van belang is de positie van het Amerikaanse Congres. De regering-Obama steunt de nieuwe formule, maar wilde er in verkiezingstijd geen debat over. Daarom hebben de Verenigde Staten er nog geen goedkeuring aan gegeven. Dit is wel nodig om aan de 85 procent steun te komen.

Momani: “Het probleem is dat een jaar geleden weinig kiezers in de VS interesse hadden voor het IMF, en het kon dus in stilte worden goedgekeurd. Maar de kans dat het politiseert neemt met de dag toe. Hoe langer het IMF in de media is, vooral als het gaat om de economische problemen in Europa, hoe moeilijker het voor veel Congresleden wordt om voor het voorstel te stemmen.”

Over het algemeen moeten we volgens haar erkennen dat het IMF wel degelijk verandert, al is het langzaam.

“Uiteindelijk gaat het niet alleen om zetels en stemverdeling, maar over de beleidsinhoud. Het Fonds staat steeds meer open voor onorthodoxe ideeën. En dat is goed, want hoe meer het luistert naar de ervaringen van mensen, om niet alleen bepaalde theorieën uit te voeren maar vooral programma’s die echt werken, des te beter.”