Deze week laten de vakbonden de stem van de werknemers horen tijdens vergaderingen met het IMF en de Wereldbank in Washington. De ABVV-delegatie kreeg alvast mooie woorden te horen. Nu nog de daad bij het woord voegen…

Het Internationaal Vakverbond (IVV) organiseert deze week belangrijke ontmoetingen met het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en de Wereldbank in Washington. Wij laten, samen met een twintigtal andere vakbonden uit de hele wereld, de stem van de werknemers weerklinken.

IMF is geen liefdadigheidsinstelling

Je fronst misschien de wenkbrauwen wanneer je hier leest over het IMF en de Wereldbank, want deze internationale organisaties opereren vaak in de schaduw. Maar onderschat hun impact niet: via hun financieringsprogramma’s en hun economisch beleidswerk beïnvloeden ze het dagelijkse leven van miljoenen mensen, ook dat van jou.

Het IMF leent miljarden euro’s uit aan tal van landen die om diverse redenen een kapitaalsinjectie nodig hebben. Maar het IMF is geen liefdadigheidsinstelling. De financiële steun is gekoppeld aan verregaande voorwaarden. Steeds vaker niet alleen financiële, maar ook sociale voorwaarden. Net over die voorwaarden willen we een hartig woordje praten met het IMF.

Mes op de keel

Vooral in Europa wordt de voetafdruk van het IMF steeds duidelijker. Sinds 2010 heeft het IMF leningen toegestaan aan o.a. Ierland, Spanje, Portugal en Griekenland. Het heeft daarbij samen met de Europese Centrale Bank en de Europese Commissie zware voorwaarden opgelegd. Als deze landen niet voldoen aan de voorwaarden wordt het vaak onmisbare kapitaal niet uitbetaald. Zo simpel is het.

De landen in moeilijkheden krijgen m.a.w het mes op de keel gezet. De opgelegde voorwaarden zijn samen te vatten in twee woorden: besparen en hervormen.

De landen worden geacht de sociale voorzieningen in te perken of gewoon af te schaffen, cruciale overheidsdiensten te privatiseren en de publieke administratie te saneren. Ze moeten ook hun arbeidsmarkt drastisch aanpakken: de lonen in de publieke sectoren en de minimumlonen moeten omlaag, ontslag moet makkelijker worden, de werkuren moeten worden verlengd, tijdelijke (en onvrijwillige halftijdse) jobs moeten worden gepromoot en collectieve (loons-)onderhandelingen (lees: de slagkracht van de vakbonden) moeten worden uitgehold.

Resultaten

Het resultaat van dit opgelegde ‘besparen en hervormen’? Een explosie van de werkloosheid, een toename van de overheidschuld en een verminderde economische groei. Dank u, IMF.

Gelukkig blijft men niet blind voor de resultaten. Zo sloeg de hoofdeconoom van het IMF onlangs nog mea culpa voor het opgelegde beleid. Hij gaf toe dat zijn organisatie het effect van bezuinigingen op economische groei had onderschat. Een kleine overwinning voor de vakbonden die al geruime tijd pleiten voor een schuldenafbouw op lange termijn. Jammer genoeg gaat de politieke leiding van het IMF nog niet mee in dit verhaal. Net daarom zijn de ontmoetingen van deze week cruciaal.

Positieve voorwaarden

We hebben tijdens de eerste vergaderingen gepleit voor ‘positieve’ voorwaarden, zodat de leenvoorwaarden regeringen aanzetten om een verantwoord sociaaleconomisch beleid te voeren. De leenvoorwaarden moeten duurzame economische groei ondersteunen en niet afremmen. Jobs creëren moet een even belangrijke prioriteit zijn als financiële tekorten wegwerken. Bovendien moet er veel strikter met de Internationale Arbeidsorganisatie (VN-agentschap van regeringen, werkgeversorganisaties en vakbonden) samengewerkt worden om ook op sociaal vlak een positief effect te creëren.

We blijven ook pleiten voor een alternatieve ‘golden rule’ in overheidsuitgaven: als er bespaard wordt, moeten investeringen in infrastructuur, gezondheidszorg en onderwijs gevrijwaard blijven.

Tot slot is er andere benadering nodig van fiscaliteit: het is maar als je fiscaal systeem op poten staat, dat je als staat kan functioneren en je schulden kan afbouwen. Meer progressieve belastingen, waarbij de sterkste schouders effectief de zwaarste lasten dragen moeten de inkomensongelijkheid afbouwen en de economische vraag ondersteunen.

Mooie woorden

Of we nu echt geloven dat ons pleidooi indruk heeft gemaakt? Toch wel.

Onze ontmoeting met de voorzitter van de Wereldbank, Jim Yong Kim, is veelbelovend. Kim maakt indruk door de nadruk te leggen op tewerkstelling, het uitroeien van armoede, de toegang tot kwalitatief onderwijs en een duurzaam klimaatbeleid. Hij wil het verbeteren van de situatie van de armsten steevast vooropstellen bij elke beleidsmaatregel. We dromen bijna weg bij het horen van zoveel mooie woorden.

Op het terrein vinden deze mooie woorden echter (nog) geen weerklank. Nog steeds worden publieke voorzieningen (zoals onderwijs of gezondheidszorg) aangevallen om ruimte te maken voor privé-initiatieven. Vakbonden worden door een groot deel van de Wereldbank  nog steeds erg wantrouwig bekeken, hoewel zij cruciaal zijn om – door sociale dialoog – welvaart te creëren en democratisch te herverdelen.

Of de Wereldbank en het IMF ook de daad bij het woord zullen voegen, valt nog af te wachten. Maar wij zullen alvast niet nalaten hen te herinneren aan hun mooie woorden.

Rudy De Leeuw, ABVV-voorzitter, en Lars Vande Keybus, Economisch Adviseur Federaal ABVV