Het neoliberaal beleid van de ANC-regering, heeft geleid tot een extreme flexibilisering van de Zuid-Afrikaanse arbeidsmarkt. Een van de uitwassen daarvan zijn de vele uitzendkantoren die als paddenstoelen uit de grond zijn gerezen. In veel bedrijven werken er ondertussen meer tijdelijke werknemers dan vaste. Bovendien werken uitzendkrachten vaak jarenlang voor hetzelfde cliëntbedrijf. Hun interimcontracten worden eindeloos vernieuwd.

Casual Workers Advice Office (CWAO), een partner van FOS, is een Zuid-Afrikaanse organisatie die hier een antwoord op probeert te geven. CWAO informeert uitzendkrachten en werknemers met tijdelijke en precaire contracten over hun rechten en mobiliseert hen om hun rechten op te eisen. Want bedrijven zijn sinds 1 januari 2015 verplicht om tijdelijke werknemers en uitzendkrachten permanent aan te werven als ze drie maanden lang voor hetzelfde cliëntbedrijf gewerkt hebben, maar dat gebeurt amper. Ernest Malole, een 63-jarige militant en uitzendkracht, is één van de militanten van CWAO en doet zijn verhaal.

Ben je al je hele leven als uitzendkracht aan het werk?

“Ik werk sinds 1971 in de drukwerksector. Ik werkte in de jaren ’90 kort met een vast contract, maar de nieuwe bazen wilden af van de voltijdse permanente werkkrachten. Het is veel goedkoper om met uitzendkrachten te werken. Ik werd voor de keuze gesteld: blijven werken via een interimkantoor of met lege handen op straat staan.”

Word je als uitzendkracht goed behandeld?

“Er komt geen greintje menselijkheid bij kijken. Als uitzendkracht leef je in permanente onzekerheid. Ze kunnen me vandaag bellen om te laten weten dat ik morgen niet hoef te komen. Maar als je een dag niet werkt, heb je een dag geen geld. Hoe moet het dan met mijn familie? Ik heb drie kinderen en vier kleinkinderen. Er moet nu eenmaal brood op tafel komen.

Er zijn ook geen extra voordelen of garanties voor uitzendkrachten. Mijn interimkantoor beweert dat het werkloosheidsbijdragen betaalt aan de staat en houdt elke maand een bedrag af van ons loon. Maar als we onze uitkering willen opnemen, krijgen we te horen dat ons kantoor niet geregistreerd is. We hebben dus geen werkloosheidsuitkering en geen volledig loon. Intussen hebben we per 17 volledig gewerkte dagen maar één dag verlof. Die verlofdagen gaan op aan begrafenissen en andere familiemomenten, omdat we geen sociaal verlof hebben.”

Heb je dan ook geen recht op pensioen als uitzendkracht?

“Als uitzendkracht heb je geen bijkomende voordelen. Indien ik nu op pensioen zou gaan, zou ik maar 1400 Rand per maand krijgen, dat is ongeveer 100 euro. Ik zou dus volledig afhankelijk worden van mijn kinderen. Maar ze zijn nog jong en moeten hun eigen leven kunnen uitbouwen. Daarom kan ik echt niet stoppen met werken.”

Merk je dat het moeilijker wordt met de jaren om je job uit te voeren?

“Soms ben ik heel moe. Ik moet veel heffen en tillen en zware pakketten verslepen. Het is lastig werk voor een oudere man. Een tijdje geleden had ik een kleine beroerte. Ik kon mijn linkerarm niet meer gebruiken om te werken. De dokter en mijn kinderen zeiden dat ik moest rusten, maar dat kan ik me echt niet permitteren. Ik kan enkel op pensioen kan als ik de lotto win.”

Hoe heeft de Casual Workers Advice Office jou en je collega’s geholpen?

“De organisatie heeft onze ogen geopend. We leerden onze rechten kennen en kregen het zelfvertrouwen om naar de bazen te stappen. CWAO organiseert om de twee weken op zaterdag een vergadering voor alle arbeiders. Ik probeer altijd aanwezig te zijn, want ik wil zo veel mogelijk bijleren.”

Dit artikel is een bijdrage voor Vakbond In Beweging, het magazine van ABVV regio Antwerpen

02 februari 2016
Auteur: Naomi De Bruyne
Contact: Ann.verbeke@fos-socsol.be