Laten we beginnen dat ik, als Groen-lid, begrip heb voor de moeilijke positie van Groen in deze regering omdat de situatie uitermate moeilijk en onvoorspelbaar is. Ik begrijp dus ook dat onze regeringsleden onder grote druk staan waardoor principes en uitgangspunten van Groene politiek die in het verleden vorm kregen niet zomaar toegepast kunnen worden. Dat is inherent aan een coalitie maar in de huidige omstandigheden, die niet vergelijkbaar zijn met eerdere crisissen, is niets meer zoals het was en moeten nieuwe paden en afwijkingen van vroegere standpunten mogelijk zijn. Echter tot een bepaald punt en het is aan de partij en zijn leden om te bepalen welk punt dit is.

De strijd die Groene regeringsleden hebben te leveren in de regering is niet min. Zoals de kersverse voorzitters zouden zeggen gaat het niet enkel over de diepgroene ecologische standpunten maar ook over sociale en economische waardoor het strijdtoneel zeer breed is. Blijft dat de ecologische standpunten de core business van de partij zijn of zouden moeten zijn. We hebben blijkbaar de strijd verloren over de kernuitstap door toe te geven dat we akkoord konden gaan met de verlenging van twee kerncentrales voor 10 jaar. Dat zit me niet lekker maar ik begrijp het. Er is onmenselijke druk geweest van de media en de andere politieke partijen om de kernuitstap te voorkomen en de bevoorradingszekerheid was een welgekomen argument om de Groenen te doen omgaan. Ik begrijp ook dat voor vele klimaatactivisten kernenergie te weinig opweegt tegen de klimaatverandering en ook vanuit die hoek de druk op Groen groot was. Blijft dat kernenergie een gevaarlijke energiebron is door de mogelijkheid van ongevallen en oorlogsdaden, zie Zaporizja, met enorme gevolgen voor de volksgezondheid, dat het afvalprobleem wordt doorgeschoven naar volgende generaties omdat er geen afdoende oplossingen zijn voor eeuwenlange stockage, en dat verdere ontwikkeling van kernenergie andere alternatieven naar de achtergrond verschuift. Maar we wonnen en winnen de strijd om de verdere uitbouw van de windenergie op zee door de engagementen over nieuwe windparken en de verbindingen met andere parken.

We temperen onze bedenkingen over Groen in de regering door het ongelooflijke harde werk dat Tinne Van der Straeten, onze Tinne, heeft geleverd om te voorkomen dat de kernuitstap zou worden verschoven , maar het was in de huidige omstandigheden een ongelijke strijd zoals we hierboven aangaven. Groen had kunnen besluiten een crisis uit te lokken maar het was helemaal niet zeker dat dit tot het gewenste resultaat zou leiden en zeker was dat de publieke opinie niet zou volgen. Meegaan met de flow was begrijpelijk maar het zit me niet lekker..

En dan de strijd om het plafond in Europa, eerst bijna alleen, dan met enkele landen die overstag gingen en nu met heel Europa. Een plafond dat in vergelijking met de eerdere prijzen nog hoog ligt maar dat Tinne aangreep om op Belgisch vlak nog verder te gaan in 2023. Het bereiken van het plafond dat een corridor is geworden, van deze door sociale motieven ingegeven strijd , kan op dit ogenblik niet overschat worden. In de slip stream van deze overwinning kan ook het afromen van de winsten van de energie-profiteurs niet genoeg onderstreept worden.

Uit voorgaande kan niet anders dan worden afgeleid dat de Groenen in de regering en in de eerst plaats Tinne van der Straeten een ongelooflijk palmares kunnen voorleggen. Met begrip van mijn kant voor de moeilijke situatie waarin dit moest gebeuren. Hopelijk zien ook de kiezers dat.

De situatie voor Groen is er niet eenvoudiger op geworden nu de oorlog aanklopt en de energieprijzen de pan uitswingen. De vraag is wat de kiezer denkt en zal doen in 2024 en hoe Groen zich daarmee moet verhouden.

Het is duidelijk, het wordt een harde strijd om als Groen overeind te blijven in al het geweld dat gevoed wordt door de mainstream media en de andere partijen. Het komt er op aan de kiezers beter mee te krijgen in de overwegingen en strategie die gericht is op ecologische motieven, gezondheid en veiligheid en de zekerheid dat de lamp niet uitgaat. Ondanks mijn pijn in de buik denk ik dat het pragmatisch benaderen van de huidige situatie de enige mogelijke is.

Wat beter kan is de analyse van de situatie. In de situatie zoals ze nu bestaat zijn er belangen in het spel die Groen ver overstijgen. De rol van de NAVO en de belangen van Amerika in de ontstane situatie zijn niet min. Het leveren van schaliegas aan Europa verandert de energiemarkt en verbetert de positie van Amerika in deze markt. De verkoop van militair materiaal versterkt de westerse bedrijven die wapens maken, ook FN, de megareclame voor kernenergie, de ontwikkeling van de kleine modulaire kerncentrales, verschuift de mogelijkheden om van die kernenergie af te geraken. Dit alles heeft een enorme invloed op het bereiken van de klimaatdoelen van Parijs doordat fossiele brandstoffen weer belangrijk worden of verder belangrijk blijven. En natuurlijk doet de oorlog daar niet goed aan. Hierdoor zijn exporterende landen weer aan zet die in het verweer waren gedrongen door de plannen om deze brandstoffen te beperken of uit te faseren.

Daarbij moeten we niet nalaten te vermelden dat de neo-liberale wereld met de vrije markt als uitgangspunt ons in een situatie van afhankelijkheid heeft gebracht die ons nu zuur opbreekt. Alles was mogelijk en de hele wereld was goed genoeg om veel geld te verdienen op de uitbuiting in Azië en Afrika en afhankelijk te worden van potentaten en dictators om het grote gewin. Het zijn de klassieke rechtse gedachtenstromingen en politieke uitvoerders ervan die verantwoordelijk zijn voor de huidige problemen. Het zijn zij ook die het groene gedachtengoed van lokaal, besparend en minder consumeren altijd, en nu nog hebben afgedaan als dagdromerij en groene fantasieën. Ten andere een burgemeester van een grote Vlaamse stad is daar nog steeds mee bezig vanuit zijn rechtse en conservatieve brein.

Communicatie met de bevolking is door de ingewikkelde situatie niet vanzelfsprekend. Toch vind ik dat het beter kan door goed uit te leggen in welke wereld we leven, wat de oorzaken van de huidige problemen zijn, en duidelijk te maken dat de ecologische oplossingen de toekomst voorbereiden. De angst bij de bevolking moet niet onderschat worden. Dat pragmatisch handelen ook van de Groenen mag verwacht worden ligt voor de hand. Anders dreigt een debacle zoals in 2003. In die zin begrijp ik onze Ministers maar het doet er niet minder pijn om.