Freddy Thielemans verkondigde onlangs in Knack dat de inzet van de gemeenteraadsverkiezingen is “te weten komen welke projecten de Brusselaars zelf in hun stad gerealiseerd willen zien worden”. Ieders stem telt – Une voix pour tous geeft hier alvast een aanzet toe.
Meer dan een kwart van de Brusselaars leeft onder de armoedegrens en één kind op vier groeit in Brussel op in een gezin zonder betaald werk. Het dagelijks overleven van deze gezinnen is vaak hard door slechte of onbetaalbare huisvesting, hoge energiefacturen, gemiste onderwijskansen, precaire tewerkstelling en alsmaar stijgende levenskosten die de afhankelijkheid van sociale voorzieningen doet toenemen. Ook hun directe woonomgeving is meestal niet uitnodigend om uit deze kwetsbare positie te geraken. Denk maar aan zwerfvuil en sluikstorten, gebrek aan groen- en speelvoorzieningen, verkeersoverlast, onveiligheid en weinig ontmoetingsplaatsen in de openbare ruimte. Veel van deze ‘ongemakken’ vallen rechtstreeks onder de verantwoordelijkheid van de lokale overheden. Tussen de arme Brusselaars enerzijds en de gemeentebesturen en de OCMW’s anderzijds bestaat er echter een grote kloof. De eersten verheffen hun stem niet of nauwelijks, de laatsten luisteren niet of nauwelijks. Aan de ene kant heerst wantrouwen en ongeloof in betere tijden, aan de andere kant een gebrek aan inlevingsvermogen en te weinig daadkracht om sociale problemen bij de wortel aan te pakken. Daardoor wordt de groep van armen in de maatschappij alsmaar groter. Sommige ‘arme’ wijken gaan er inderdaad op vooruit, maar al te vaak ten koste van de meer kwetsbaren die men lieer kwijt is dan rijk en die daardoor, vaak letterlijk, plaats moeten ruimen voor een kapitaalkrachtiger en dus beter gesitueerd kiespubliek. Zeer kwetsbare groepen – daklozen en mensen zonder wettig verblijf– horen in dit straatbeeld al helemaal niet meer thuis. Ze riskeren te verglijden tot een onzichtbare, rechteloze en verpauperde onderklasse die in onze samenleving volledig aan haar lot wordt overgelaten. Daarom moeten lokale besturen alles in het werk stellen om hun inwoners een menswaardig leven te laten leiden, zelfs indien ze hiertoe inspanningen moeten leveren die tot de verantwoordelijkheid van hogere overheden behoren. Lokale besturen als zorgende besturen dus, die zeker in crisistijden hun bewoners niet in de kou laten staan.

Onder het motto Ieders stem telt – Une voix pour tous wil Samenlevingsopbouw Brussel in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober 2012 in een vijftal wijken de kloof tussen kwetsbare burgers en politiek iets kleiner maken. Verspreid over Oud-Molenbeek, de Brabantwijk in Schaarbeek, de Anneessenswijk in Brussel-stad en Kuregem en Peterbos in Anderlecht brengen opbouwwerkers in samenwerking met wijkorganisaties een 1000-tal mensen samen en bieden ze hen de kans om in hun vertrouwde omgeving hun wensen en verzuchtingen ten aanzien van het lokale beleid te formuleren. In maart mondt dit intensief bewonersproces uit in het formuleren van wijkprioriteiten die dan op hun beurt worden voorgesteld aan de lokale politieke partijen. Die prioriteiten worden op maat en tempo van de bewoners voorgesteld: dialoogtafels waaruit moet blijken of politieke (coalitie)partijen bereid zijn om belangen van kwetsbare groepen in hun verkiezingsprogramma een prominente plaats te geven, wijkwandelingen waarbij toekomstige beleidsverantwoordelijken met hun neus op de wijkproblemen worden gedrukt en een postkaartenactie die lokale mandatarissen in spe er aan hun ontbijttafel aan doen herinneren dat er in de wijken iets aan het ‘bougeren’ is. In september worden dan in de verschillende wijken debatten georganiseerd. Verkiezingskandidaten gaan er met elkaar in de clinch over sociale thema’s en dat met de hete adem van bewoners in hun nek. Extra troef wordt de sociale stemtest – een instrument waarbij iedereen aan de hand van stellingen over sociale thema’s zijn politieke voorkeur kan bepalen. Tenslotte is Ieders stem telt – Une voix pour tous ook een campagne om mensen op het belang van lokale verkiezingen te wijzen. Laagdrempelige informatie- en vormingssessies maken duidelijk hoe een gemeente voor de burger functioneert, wat er bij lokale verkiezingen op het spel staat en hoe men zijn stem in het stemhokje geldig kan uitbrengen. Daarbij zullen niet–Belgen die het recht hebben om aan de verkiezingen deel te nemen, geïnformeerd en aangespoord worden om zich in de kieslijsten in te schrijven.

Dat grote groepen in de samenleving zich niet meer vertegenwoordigd voelen door hun gekozenen is een groot gevaar voor de democratie. Ieders stem telt – Une voix pour tous zal dit democratisch tekort niet uit de wereld, laat staan uit Brussel helpen. De campagne toont wel de richting aan hoe er op lokaal vlak iets aan te doen vanuit de overtuiging dat de deelname van kansarme groepen aan het (lokale) beleid het noodzakelijke cement is van onze 21ste-eeuwse democratie.

Ieders stem telt – Une voix pour tous is een project van Samenlevingsopbouw Brussel, mee gedragen door wijkorganisaties en verschillende verenigingen in het Brusselse middenveld. Meer informatie op www.iedersstemtelt.be en www.samenlevingsopbouwbrussel.be

Alain Storme en Katleen Vanlerberghe (Samenlevingsopbouw Brussel)