De trojka – de Europese Centrale Bank (ECB), de Europese Commissie, en het Internationaal Monetair Fonds (IMF) – duwt Europa in een tweede recessie op drie jaar tijd. De ECB heeft nochtans de mogelijkheid om de crisis een halt toe te roepen door lage rentevoeten te geven aan landen als Spanje en Italië. De regeringen van die landen zouden op die manier dan toch in staat zijn hun normale economische groei en werkgelegenheid te herstellen.
Maar de ECB weigert dit te doen. Gedeeltijk omdat de Troika de crisis gebruikt als een kans om veranderingen door te drukken in de zwakkere Europese economieën. Veranderingen waarmee inwoners nooit zouden instemmen zoals een krimpende overheid, meer privatiseringen, meer flexibiliteit en lagere pensioenen.
Doordat Europa het grootste bankensysteem ter wereld heeft, is de crisis in de eurozone een blok aan het been voor wereldwijde groei en werkgelegenheid. Die kan zonder meer een nog grotere schade aanbrengen dan nu al het geval is.
Er is al een hele tijd een strijd aan de gang tussen de overheden en internationale instellingen over het economisch en sociaal destructieve beleid in de eurozone. Bij de laatste G8-samenkomst op Camp David waren er merkbare verschillen tussen president Obama van de VS, de Franse president François Hollande en Duits bondskanselier Angela Merkel over Europa, dat steeds dieper in een recessie terecht komt door de besparingen.
Hoewel er tekenen zijn dat heel wat IMF-economen en zelfs IMF-leiders niet tevreden zijn met het beleid van de Troika, zal het Fonds niet breken met haar Europese leden.
Er is maar één internationale instelling die, omdat vakbonden deel uit maken van haar structuur, in staat is om soms een progressievere positie in te nemen over onderwerpen die van groot belang zijn. En dat is de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO), die aanleunt bij de VN. De IAO is dus anders dan organisaties als het IMF, de Wereldbank of de Oeso (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) die bijna allemaal een grote invloed hebben en die het status quo handhaven.
De IAO schat dat de wereld 50 miljoen jobs armer is sinds de economische crisis en de grote recessie begon. De Troika zou dit enkel nog erger maken. In 2009 stelde de IAO een ‘globaal pact voor werk’ voor dat op steun kon rekenen van de VN en de G20. Maar zonder veel resultaat. Vorig jaar stelde de organisatie een ‘gemeenschappelijke sokkel voor sociale zekerheid’ voor, wat ook op internationale steun kon rekenen, maar weer niet veel effect kende.
Op 28 mei kiest de IAO een nieuwe directeur-generaal. Kanshebber is Guy Ryder, de ex-algemeen secretaris van de wereldvakbond IVV. In november vorig jaar verzekerde hij zich van de steun van de werknemersvertegenwoordigers, nog voordat zijn tegenstanders bekend waren. Er zijn ook kandidaten die op regionale steun kunnen rekenen zoals de Colombiaanse Vice-president Angelino Garzòn.
Maar er is één kandidaat die meest waarschijnlijk het potentieel van de IAO zal gebruiken om het economische beleid dat voor zoveel werkloosheid en leed zorgde, uit te dagen. Die kandidaat is Jomo Kwame Sundaram van Maleisië. De enige Aziaat die zich kandidaat stelde.
Hij is een econoom bij de Verenigde Naties en studeerde aan Harvard. Hij is ook verantwoordelijk voor de technische hulpprogramma’s bij de VN. Als één van de knappe koppen achter het rapport van de Stiglitz-commissie uit 2009 heeft hij niet alleen een goed begrip van de oorzaken van de huidige economische crisis, maar ook van het falen van de overheden en de internationale instellingen om ons uit de crisis te leiden.
Hij zou ook het bedrog aantonen van de liberalisering van de arbeidsmarkt die nu overal naar voor wordt geschoven als oplossing van de crisis. Zijn voorbije prestaties leren dat hij het nodige leiderschap kan geven aan de IAO.
Hoewel de pogingen van de IAO om internationale conventies op poten te zetten die een agenda voor werk promoten op basis van rechten nuttig zijn, lijken die toch machteloos tegenover de hoge werkloosheid. De conventies zijn ook helemaal niet voldoende voor de miljoenen werknemers die werkloos zijn, stagnerende lonen krijgen en het met steeds minder voordelen moeten doen. De vooruitzichten op toenemende werkgelegenheid en gelijke lonen zullen in grote mate afhangen van het macro-economische beleid dat de overheden voeren. Vooral die van de grootste economieën.
Tot op vandaag gingen dat beleid altijd de verkeerde richting uit. Het is dan ook de taak van de IAO om die beleidsfouten koppig te bestrijden.
