Op deze internationale dag van de eerlijke handel sloot de gemeente aan bij een nog steeds groeiende gemeenschap van gemeentes die zich engageren voor eerlijke handel met oog voor mens én planeet.

Het engagement van Hulshout toont dan ook aan dat het gros van de Vlaamse lokale besturen en hun inwoners na 18 jaar campagne FairTradeGemeente nog steeds keihard gemotiveerd zijn voor eerlijke en duurzame handel wereldwijd. En dat is geen partijpolitieke keuze, zoals sommige lokale bestuurders ons willen doen geloven, maar een menselijke houding waarbij 200 Vlaamse gemeenten en hun inwoners er expliciet voor kiezen om andere mensen niet uit te buiten.

Fairtradegemeente, what’s in a name?

Op zaterdag 14 mei, internationale dag van de eerlijke handel, vieren we feest: Hulshout wordt de 200e Vlaamse FairTradeGemeente en sluit zich aan bij een community die wereldwijd 2081(!) FairTradeTowns kent. Er is dan ook veel veranderd sinds Gent en Voeren in 2005 als eerste gemeenten in Vlaanderen de titel in de wacht sleepten.

Wat onveranderd is, is dat FairTradeGemeenten zich nog steeds inzetten voor eerlijke en duurzame handel. Ze krijgen de titel ook niet zomaar, maar moeten voldoen aan 6 criteria, die worden vastgelegd in de ‘Fair-O-Meter’. De criteria peilen naar het engagement van het bestuur, de inzet van de trekkersgroep en de sensibilisering en de medewerking van lokale scholen, winkels, horecazaken, sportclubs, jeugdbewegingen en inwoners aan de campagne.

Elke 2 jaar worden gemeenten gevraagd om hun engagement te herbevestigen door de Fair-O-Meter zelf in te vullen. De meeste gemeenten haalden bij de vorige evaluatie (2020) een topscore, maar enkelen zagen dat hun bestuur wat steken liet vallen.

Nog een paar anderen gaven hun titel terug en besloten de Fair-O-Meter niet opnieuw in te vullen. Een aantal schepenen en burgervaders pakten hier ook maar al te graag mee uit door te stellen dat fairtradewijn en -koffie niet te drinken zouden zijn en dat de belangen van boeren en producenten van veraf zouden ingaan tegen die van lokale boeren en producenten. Een indicatie dat de FairTradeGemeente campagne niet langer relevant is?

Een nieuwe adem

De uitstekende scores van het gros van de gemeenten op de Fair-O-Meter en het feit dat de teller nu op 200 staat, bewijzen het tegendeel. Wél is er na 18 jaar campagne vernieuwing en verruiming nodig. Vernieuwing, omdat FairTradeGemeenten aansluiting mist met een groot deel van de jongeren.

Verruiming, omdat duurzame handel niet enkel internationaal maar ook lokaal relevant is. Zo zal er komende jaren nog sterker worden ingezet op het ontwikkelen van duurzame voedselstrategieën waarbij lokale en bio-producten samengaan met fairtradeproducten.

Bovendien zal er in de campagne ook aandacht zijn voor consuminderen en consumanderen. Want de draagkracht van onze planeet en de ontginning van haar natuurlijk grondstoffen zijn gelimiteerd. Een duurzame en eerlijke manier van leven is ook nodig willen we de klimaatverandering een halt toeroepen.

Eerlijke en duurzame handel zit in de lift

En fairtradeproducten vind je intussen bijna overal, in elke (FairTrade)gemeente en in elke stad. Of je nu kiest voor de wereldwinkel, de gespecialiseerde distributienetwerken of de supermarkt: overal kom je ze tegen. Een grotere keuze van fairtradeproducten in de winkelrekken is ook heel goed voor de consument. In Vlaanderen zijn er bijvoorbeeld meer dan 90 variëteiten eerlijke koffie te koop. Voor elk wat wils en er kan duchtig worden gekozen op basis van smaak én budget (want eerlijk hoeft niet noodzakelijk duurder te zijn).

Maar ook voor de boeren die de bonen voor onze dagelijkse kop koffie of reep chocolade telen is een groter assortiment fairtradeproducten goed nieuws. Immers hoe hoger de verkoop van fairtradeproducten, hoe groter de impact op hun leven: ze krijgen een eerlijke prijs voor hun harde werk én hun werk- en leefomstandigheden gaan erop vooruit. Met uiteindelijk een betere toekomst voor zichzelf, hun kinderen en gemeenschap als resultaat.

En niet alleen het groeiende assortiment toont aan dat fair trade in de lift zit, ook tal van (overheids)bedrijven doen meer inspanningen om duurzamer te werken door bijvoorbeeld via duurzame aanbestedingen te kiezen voor fairtradeproducten als koffie en wijn. Zo komt iedereen stilaan tot het besef dat een duurzaamheidsshift nodig is om consumenten én werknemers voor zich te winnen.

Zeker de huidige generatie jongeren zijn kritisch voor politici en bedrijven die economische groei en winstmarges belangrijker vinden dan sociale rechtvaardigheid en ecologische duurzaamheid. Benieuwd of dit een weerslag zal vinden in de verkiezingsresultaten in 2024?

Eerlijke en duurzame handel blijft gemeenten beroeren

Het is dan ook niet omdat FairTradeGemeenten volop gaat voor vernieuwing, verruiming en verjonging, dat de campagne het  fair trade-gegeven niet langer trouw is. Als we producten als koffie, cacao, thee, bananen maar ook wijn, bloemen, katoen, mineralen voor ICT-toepassingen, enz. willen blijven consumeren, moeten de boeren en producenten die ze kweken of ontginnen eerlijke prijzen krijgen, in gezonde omstandigheden werken die ook goed zijn voor de planeet, hun kinderen naar school kunnen sturen, etc. Daar staat fair trade voor.

En dat is geen partijpolitieke keuze, zoals sommige lokale bestuurders ons willen doen geloven, maar een menselijke houding waarbij Vlaamse gemeenten en hun inwoners er expliciet voor kiezen om andere mensen niet uit te buiten. Daarom een dikke proficiat aan Hulshout en de 199 andere geëngageerde FairTradeGemeenten.

  Collage: FairTradeGemeente

Bianca De Wolf, coördinator FairTradeGemeente

Onderschreven door 4 NGO’s die de campagne ondersteunen:

Rikolto, Oxfam België, Fairtrade België, 11.11.11