Foto: Paul Stein, Wikimedia Commons / CC BY-SA 2.0 (More information about the rights of this work, see below article)
Opinie - Maarten Chiarella-Scheepers

Hoop in tijden van politieke verzuring

vrijdag 18 december 2020 14:05
Spread the love

 

Alle verwijten van populisme ten spijt, is de huidige onvrede met betrekking tot de bestaande politiek reëel, begrijpelijk en volgens sommigen zelfs volledig gerechtvaardigd. De data van EoS Represent1 rond de verkiezingen van 2019 toont aan dat het vertrouwen in de politiek een all-time low heeft bereikt, wat herbevestigd wordt door meer recente politieke peilingen naar de opvattingen van burgers. Dit heeft zich vertaald in een hoge score voor de twee extreemrechtse partijen in Vlaanderen alsook een kleinere maar belangrijke stijging voor de radicaal-linkse PVDA-PTB. Deze trend zet zich anderhalf jaar later nog altijd door.2

De regering De Croo I poogt met haar ‘nieuwe manier van aan politiek doen’ en verzoenende taal deze onvrede te beteugelen en het vertrouwen van burgers terug te winnen, wellicht met het doel de traditionele politieke en economische constellatie te behoeden voor de volkswoede. Dat kan ik begrijpen, maar de vraag is of deze nieuwe stijl het neoliberale beleid voldoende kan maskeren. Het marktfundamentalisme van de huidige centrum-rechtse coalitie en het paniekerige monetaire ‘herstelbeleid’ vanuit de Europese Centrale Bank zullen op termijn de werkende klasse verder benadelen en de onvrede voeden. Het kapitalisme is in crisis op alle fronten en er is geen weg meer terug. Opgezweept door enerzijds de marxistische oppositie van de PVDA-PTB en anderzijds door de nativistische retoriek en demagogie van N-VA en Vlaams Belang, is de kans groot dat deze onvrede in ons land een kritiek punt zal bereiken. Heel wat ogen zijn gericht op 2024 en de mogelijkheid op een Vlaamse nationalistische meerderheid; voor de één een angstaanjagend vooruitzicht, voor een ander de vervolmaking van een etno-nationalistisch project.

De electorale verschuiving die tijdens de verkiezingen van 2019 en de daaropvolgende peilingen plaatsvond is een onverklaarbare gebeurtenis in de ogen van menig welopgevoede en hoogopgeleide kosmopoliet. De woede lijkt onbegrijpelijk en misplaatst. Er is echter een waarheid die zich aan het openbaren is in deze onvrede, namelijk de historische drang naar bevrijding; de menselijke eis om gelijkwaardigheid. Waarheid is volgens de Franse filosoof Alain Badiou het product van een gebeurtenis die de actuele kennis en opvattingen verstoort en vormt dus een bedreiging voor de bestaande machtsrelaties. Met een neoliberale bril zijn de gebeurtenissen en protesten inderdaad niet te begrijpen, maar net daarom doorprikken ze de ideologische bubbel van het politieke en economische establishment. En daar schuilen zowel het gevaar voor de bestaande orde als de bevrijding richting nieuwe vormen van politiek.

Als we team De Croo mogen geloven, kunnen we simpelweg meer van hetzelfde doen met een retoriek van eensgezindheid om de onvrede te ontmantelen. Deze visie op de samenleving is typerend voor een klasse die de negatieve gevolgen van haar beleid niet voelt. We horen van alle kanten dat de rust dient weer te keren, dat we de nieuwe ploeg ministers en bijbehorende cabinetards een kans moeten geven en ze hun werk moeten laten doen. “De ideeën van de heersende klasse zijn in elk tijdperk de heersende ideeën”, schreven Marx en Engels al in 1846. Soms zegt een stoffig citaat voldoende.

Naamsveranderingen, nieuwe kopstukken of lege pleidooien voor participatie in de vorm van kerstmanifesten zullen de traditionele partijen niet redden van de langzame teloorgang. Dit zijn enkel variaties op hetzelfde deuntje waar de politiek als een markt wordt gezien met de kiezer als klant. Het nieuwste model voor de laagste prijs! Met een totale dotatie van 72 miljoen per jaar is partijpolitiek een zelfvoorzienende business geworden, met politic.i.a als de managers die hun eigen kabinetten en partijen recent nog budgetverhogingen hebben toegekend. Het rechts-populisme van het afgelopen decennium vond haar aangrijpingspunt precies in het contrast tussen de toenemende ongelijkheid enerzijds en de politieke zelfbediening van de traditionele partijen anderzijds. De slachtoffers van de neoliberale globalisering zijn echter niet verdwenen en de nakende besparingen vanuit de Europese Unie zullen enkel olie op het vuur gooien. De huidige regering probeert momenteel punten te scoren met minieme investeringen, maar ze geeft anderzijds impliciet toe dat het niet de bedoeling is werk te maken van een rechtvaardige fiscaliteit.3 De oppositie zal in ieder geval smullen de komende jaren.

Burgers keren zich langzaam maar zeker af van de politiek zoals we ze kennen. Misschien is dat maar goed ook. Het is belangrijk de huidige drang naar een andere politiek niet te miskennen vanuit een goedbedoeld paternalisme of een gebrek aan vertrouwen in de vermogens van de werkende klasse om zichzelf te organiseren in tijden van nood. Als we willen voorkomen dat deze onvrede niet verder gecapteerd wordt door de fascistische krachten van de Vlaamse bourgeoisie, moeten we collectief het politieke gaan herwaarderen als een fundamenteel onderdeel van het leven. Het persoonlijke is politiek, dus het is tijd dat we het gesprek aangaan met onze medemensen en het politieke gaan uitdragen als een strijd voor emancipatie van alle mensen. We moeten de electorale verschuivingen getrouw omarmen en militante voorvecht.st.ers worden van de reële nood aan een radicaal-democratische politiek. Daar ligt de ware burgerplicht vandaag, niet in het verklikken van overtredingen op de coronamaatregelen.

In die strijd om vrijheid zullen we nieuwe vormen van politiek in het leven roepen en vergeten strategieën van verzet herontdekken. Het zijn altijd de mensen geweest die de samenleving vormgegeven hebben en dat is vandaag niet anders. De tijd van de politieke klasse is voorbij. Een nieuwe politiek van radicale gelijkwaardigheid kondigt zich aan: een politiek van burgers die tastbare inspraak hebben in de politieke economie, van werkne.e.m.st.ers die mee de organisatie en productie van hun bedrijf bepalen, van inwoners die vergaderen over het reilen en zeilen in hun wijk. Een politiek waar oplossingsgericht met mensen gepraat wordt, niet over mensen. Waar de gelijkwaardigheid van allen niet langer in vraag gesteld wordt, maar bevestigd in woord en daad. We moeten weer durven kiezen voor die hoop. Voor de authentieke solidariteit. Voor liefde.

Doet u mee?

 

Notes:

1  https://cdn.uc.assets.prezly.com/96b3cdce-ef62-41c3-ba23-df37a4cab080/-/inline/no/

2 https://www.hln.be/binnenland/de-grote-peiling-vlaams-belang-blijft-de-grootste-n-va-zakt-net-onder-de-20~aecd914b/

3 https://www.tijd.be/politiek-economie/belgie/algemeen/raad-van-state-kritisch-voor-nieuwe-effectentaks/10270078.html

 

Foto: Paul Stein, Wikimedia Commons / CC BY-SA 2.0 

Creative Commons

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!