In een zaal van een Ethiopisch ziekenhuis wikkelt een verpleegster speciale tape rond de arm van de tweejarige Rodas. De tape is geel, wat wijst op “matig” ondervoed, volgens de diagnose van de dokter. Een beetje verderop zit de zeventienjarige Milite. Zij vertelt dat er onvoldoende eten is in het huis van haar grootmoeder. Wanneer ze vertelt dat hun vader hen heeft verlaten, barst ze in tranen uit.

De huidige droogte in Ethiopië, volgens sommigen de ergste in 50 jaar, doet nog niet meteen denken aan de crisis in 1984, toen meer dan een miljoen Ethiopiërs omkwamen van honger. Het resultaat is dat de droogte waar Ethiopië momenteel mee kampt, een moeilijk te beoordelen crisis is. Ook de reactie van de Ethiopische regering en die van de internationale organisaties is eerder afwachtend.

“De wereld werd te laat ingelicht en de informatie is verwarrend”, zegt Sebhatu Seyoum, ontwikkelingscoördinator bij de plaatselijke ngo Adigrat Diocesan Catholic Secretariat (ADCS) in de noordelijke regio Tigray. “De mensen zijn nog niet aan het sterven, maar ze zitten er niet meer zo ver vandaan. We moeten nu ingrijpen.”

De voedselproductie in Tigray is recent met 50 tot 90 procent afgenomen en er heerst een massale veesterfte. Tigray is een ruig gebied dat altijd meer heeft te lijden gehad onder een grillig regenseizoen in vergelijking met de Centraal-Ethiopische hooglanden in het zuiden. Daar is het regenseizoen stabieler en duurt het drie maanden, wat de regio de status van “watertoren van Afrika” heeft opgeleverd.

De ernst van deze droogte vloeit echter verder uit gebeurtenissen die buiten de controle van Ethiopië liggen: het weerfenomeen El Niño warmt de oceanen op waardoor sommige delen van de wereld extra veel regen moeten slikken, terwijl andere delen lijden onder extreme droogte.

Volgens gegevens van de VN treft El Niño ook 3 miljoen mensen in het naburige Somalië en 3,5 miljoen mensen in Centraal-Amerika, terwijl er ook water- en voedseltekorten dreigen voor 4 miljoen inwoners van de eilandstaten in de Stille Oceaan. De mogelijkheden en de middelen om snel te reageren op een crisis zijn een stuk verbeterd sinds 1984, toen de voedselcrisis in Ethiopië mede te maken had met een burgeroorlog in het noorden van het land.

In vergelijking met 30 jaar geleden is Ethiopië vandaag politiek en economisch heel wat stabieler. Het land is in staat om sneller te reageren en zelf in te grijpen. Toch stootten alle inspanningen die al gedaan werden op een muur toen de extreme droogte zijn intrede deed. Daarom kan Ethiopië niet anders dan externe hulp inroepen. Het land moet daarenboven opboksen tegen andere grote humanitaire crisissen die veel geld nodig hebben zoals Syrië, Jemen en de vluchtelingencrisis.

De kritiek op de Ethiopische overheid begint stilaan toe te nemen. Critici verwijten de regering te laat te hebben gereageerd om het imago van Ethiopië als economisch groeiland niet te besmeuren.

Hulporganisaties waarschuwen dat de vorderingen die Ethiopië heeft gemaakt op het vlak van voedselzekerheid, onderwijs en gezondheid gevaar lopen door de huidige crisis. Volgens UNICEF, het Kinderfonds van de VN, kunnen “de consequenties generaties lang aanhouden”.

Financiële hulp uit het buitenland komt wel op gang maar volstaat niet op dit moment. Tot nu toe werd er 153 miljoen euro ter beschikking gesteld. De overheid zelf maakte 176 miljoen euro vrij om de droogte te bestrijden en sterfte tegen te gaan. Volgens hulporganisaties is er echter minstens 1,3 miljard euro nodig, zeker als zou blijken dat El Niño ook het volgende regenseizoen negatief beïnvloedt. Volgens de VN dreigt in dat geval voor 15 miljoen mensen voedseltekort tegen het midden van 2016.

Bron: Response to Ethiopia’s Drought: A Story of Success or Anguish?