“De gezondheid van zo’n honderd miljoen mensen in ontwikkelingslanden is in gevaar door vervuiling”, zegt Richard Fuller, die met zijn instituut Blacksmith de inventarisatie heeft gemaakt, samen met het Groene Kruis Zwitserland, dat zich richt op gezondheid en milieu. De gifbelten die hij onderzocht, zijn zelden afkomstig van grote multinationals. “Het komt vaak door lokale bedrijven, door voormalige staatsindustrieën of door informele ambachten, zoals gouddelvers of mensen die batterijen recyclen.”

Acute loodvergiftiging

Zo vond Artsen Zonder Grenzen dit jaar in noordwest-Nigeria dorpjes met opvallend weinig kinderen. De artsen ontdekten dat er meer dan vierhonderd waren overleden aan acute loodvergiftiging. De overgebleven 2500 kinderen in het district hadden gevaarlijk veel lood in hun bloed, soms hoger dan ooit gemeten, en hadden acute behandeling nodig.

De mensen in het dorp waren gouddelvers, die naar erts zochten door rotsen open te breken. Ze wisten alleen niet dat daar extreem veel lood bij vrijkwam in de vorm van stof, dat zich verspreidde door het hele dorp en kinderen vergiftigde.

Uranium

In de landen van de voormalige Sovjet-Unie raken mensen op een andere manier vergiftigd. Daar zijn heel veel vervallen stadjes waar de industrie is verdwenen, waar mensen tussen de vervuilde resten zoeken naar waardevol afval om te verkopen. Ook nemen veel mensen rond oude uraniummijnen resten mee voor de bouw van hun huis, waardoor de lucht, het voedsel en het drinken van hele gemeenschappen vergiftigd raakt.

“We krijgen continu dit soort rapporten”, zegt Bret Ericson, die bij Blacksmith 160 mensen aanstuurt om vervuilde plaatsen te onderzoeken. “Het zijn tragische gevallen en zelfs landen als Oekraïne hebben weinig capaciteit om er iets aan te doen.”

Het goede nieuws is: giftige grond is vaak met een paar honderdduizend euro al schoon te krijgen. Daar is dan wel een mondiaal fonds voor nodig, vindt Blacksmith, want veel landen hebben zelf de capaciteit en de kennis niet in huis.