De
laatste jaren gaan hommels, bijen en andere bestuivende insecten er
flink op achteruit door bijenziektes, gebrek aan bloemen en door het
gebruik van bestrijdingsmiddelen. Dat is niet alleen een ecologisch
probleem, maar vooral een ramp voor de land- en tuinbouw. Bijen en
hommels bestuiven drie kwart van de belangrijkste landbouwgewassen,
zoals appels, citrusvruchten, tomaten, druiven, olijven, bonen,
komkommers, noten en kruiden. Een nieuwe studie toont aan dat de
achteruitgang van de hommelpopulatie ook aan de klimaatverandering te
wijten is.
Ander aanpassingspatroon
De
manier waarop de meeste dieren zich aanpassen aan het veranderende
klimaat toont een vast patroon. Ze verhuizen naar de gebieden die
overeenkomen qua leefmilieu met de vroegere gebieden waar ze vroeger
leefden. Waar de polen ooit te koud waren voor sommige soorten, zien
we door de opwarming van het klimaat dat ze zich daar nu toch gaan
nestelen. Dat geldt voor alle klimaatzones op aarde behalve aan de
evenaar. Soorten die al altijd rond de evenaar woonden, hebben de
neiging om daar gewoon te blijven.
Hommels
blijken dat aanpassingsvermogen niet te hebben. Ze blijven ter
plaatse en sterven uit, dat is verontrustend volgens de studie in het
etenschappelijk tijdschrift Science. Tientallen soorten Europese en
Noord-Amerikaanse hommels blijken niet noordwaarts te trekken, nu hun
historische leefomgeving warmer wordt. In de gebieden waar ze altijd
al leefden, blijken ze minder en minder voor te komen. “De
klimaatverandering lijkt de hommel wel te verpletteren”, zegt
Jeremy Kerr van de Universiteit van Ottawa in Canada, hoofdauteur van
de studie.
300
kilometer
Om
te onderzoeken hoe de klimaatverandering de bijen- en
hommelpopulaties aantast, verzamelden de onderzoekers 423.000
waarnemingen die teruggaan tot 1901 en betrekking hebben op 67
hommelsoorten in Noord-Amerika en Europa.
Ze
brachten onder meer de thermische reikwijdte van de bestuivers in
kaart en de koudste en warmste plekken waar ze leven. Ze ontwikkelden
ook statistische modellen om te verklaren of eventuele verhuizingen
binnen deze zones konden verklaard worden door de klimaatverandering
of er ook andere factoren meespeelden zoals veranderingen in de
bestemming van land of het gebruik van bestrijdingsmiddelen.
De
onderzoekers ontdekten dat de hommels sinds 1974 wereldwijd hooguit
300 kilometer opgeschoven zijn in de richting van het Noorden. Een
eventuele verklaring is dat het verschil in daglicht en voedsel de
optocht noordwaarts verhinderen.
De
meeste soorten zijn op grote schaal aan het verdwijnen. “Een
verdere opwarming van het klimaat zal de hommels die al erg te lijden
hebben, nog meer schaden”, zegt Kerr. “We maken het hen aan alle
kanten moeilijk.”
