Het is volle verkiezingsstrijd in Antwerpen. En geen enkel wapen wordt daarbij geschuwd. Twee huidige CD&V-schepenen gaan zelfs zover dat ze de Hollandofobie gebruiken in hun filmpjes. Om potentiële kiezers aan te trekken. Het is ludiek bedoeld. Maar het zegt ook heel wat over de manier waarop heel wat Vlamingen naar Nederlanders kijken.
“U bent toch Van Peel?”, zegt een Nederlander. “Klopt”, zegt de Antwerpse havenschepen. “U gaat toch over de haven?” “Ja.” “Omdat jullie dikke boten door de haven willen, zitten wij nu met de bagger!” De acteur Manou Kersting bekritiseert het Antwerps havenbeleid met een aantal argumenten. De havenschepen Van Peel ondergaat de kritiek zonder een weerwoord. Hij blijft genageld aan de grond staan. Kijkt naar de grond. En naar het water. En doet zich voor als kalm.
Hollander in de Schelde duwen (klik hier)
Dan wordt het Van Peel te veel. Hij duwt de Nederlander in de Schelde. Zodat hij kan voelen hoe diep de Schelde wel is. Vanuit de Schelde roept de Nederlander Van Peel terug: “Ik zou toch maar wat baggeren!”
In een ander filmpje, van Antwerps cultuurschepen Philip Heylen, komt dezelfde Nederlander terug. Een zelfde scenario. Maar dan op het dak van het MAS. De man zegt nu zijn mening over het MAS: “Het is teveel!” De schepen ondergaat de kritiek ook zonder een weerwoord te geven.
Hollander bijna van het MAS duwen (klik hier)
Zodra het ook hem te veel wordt, gooit hij de Nederlander van het MAS. Bijna. Want er staat een glazen reling voor. Verrassende plot van het filmpje: de Nederlander wordt gebeld door zijn vrouw. Spreekt ineens vloeiend Antwerps. En klopt de cultuurschepen op zijn schouder en zegt “Ja, beetje aanpassen, hè. ’t Stad is van iedereen!”
Beide filmpjes spelen enorm in op de Hollandofobie die in Antwerpen en daarbuiten leeft ten aanzien van Nederlanders. Het is waar dat wij Nederlanders veel lawaai maken. Altijd argumenten hebben. Enorm graag discussiëren. (En de toekomst van de Antwerpse haven kunnen hypothekeren vanuit Den Haag.)
“Den Ollanders”
Blijkbaar zijn dat elementen die heel wat Antwerpenaren storen. Geregeld vertrouwen Vlamingen mij toe dat ze de houding van Nederlanders als arrogant ervaren. Daar wordt dan ook gretig mee gelachen. De moppen over gierige Hollanders doen het nog altijd goed.
Toch zit er nog een minder onschuldige laag onder. Hoe vaak heb ik volgende opmerking wel niet te horen gekregen: “Gij spreekt zeker geen Frans omdat ge nen Ollander zijt” (terwijl ik wèl Frans spreek). Of “Kijkt! Den Ollander pakt weer het grootste stuk!” En “Gij moet het altijd beter weten omdat ge nen Ollander zijt!” En ook: “Gelukkig zijde gij niet gelijk al dien anderen Ollanders. Gij zijt anders!”
Angst voor het andere
Zulke opmerkingen getuigen eigenlijk van een enorm ouderwetse mentaliteit in de grootstad aan de Schelde. Een stuk angst voor het andere. Angst voor het verbale van de Nederlanders. Angst om de discussie bij voorbaat al te verliezen. De discussie liever niet aan te gaan. Het is maar beter om meteen weg te lopen. Of om gewoon de criticus in de Schelde te werpen. Of dreigen om hem van het MAS te zwieren.
Laat het duidelijk zijn: ik begrijp dat de filmpjes ludiek bedoeld zijn. Ik kan er als Nederlander zelf ook mee lachen. Maar als je deze zogenaamde Hollandofobie aanwendt in de verkiezingsstrijd, dan zegt dat veel over hoe een deel van de bevolking over de noorderburen denkt.
Antwerpen wereldstad?
Eigenlijk heeft het ook een triestige kant. Enerzijds profileert Antwerpen zich als de superdiverse wereldstad. Maar anderzijds is de angst voor het vreemde, het niet-Vlaamse, nog zeer levendig. Hoe kun je als wereldstad superdivers zijn terwijl je zelfs bang bent voor je noorderburen?
Ach mijn dierbaar Antwerpen, ik hoop dat je ooit echt van iedereen wordt. Dat je culturen samen komen. Dat je culturen zich mengen. En dat de angst voor het onbekende, niet-Vlaamse, verdwijnt.
Jochem Oomen is leerkracht en was de voorbije jaren werkzaam in zowel Antwerpen als Brussel. Al jaren zwerft hij door de minder goed bekend staande buitenwijken van grote steden in Europa.
