Bron: Flickr
Opinie, Economie, Samenleving, Politiek, België -

Hoeveel reportages nodig voordat regering menswaardige oude dag garandeert?

“Doe maar in uw broek, er kan nog wat bij. We zouden het tegen een kind niet durven zeggen, maar bejaarden moeten maar nattigheid voelen.” Zo introduceerde VRT-journaliste Phara De Aguirre haar Panoramareportage in 2012 waarin de Vlaamse rusthuizen werden doorgelicht. De vergrijzing was toen nog niet op een hoogtepunt en toch deed de reportage heel wat stof op waaien bij TV-kijkend Vlaanderen. Vijf jaar later opnieuwe consternatie.

vrijdag 13 oktober 2017 16:38
Spread the love

Over de kwaliteit van de zorg, de daarmee samengaande werkdruk bij het personeel en de oprukkende commercialisering probeerde de Panoramareportage in 2012 aan de alarmbel te trekken. In de tussentijd veranderde Panorama van naam naar “Pano”. Maar in hun nieuwe reportage blijkt dat in de ouderenzorg nog elke dag menselijke drama’s gebeuren. De tijd van beloftes is voorbij, we hebben een revolutionaire verandering nodig in de ouderenzorg. Want hoe verdedig je als Minister van Welzijn dat de ouderenzorg te weinig middelen heeft, terwijl er in ons land elk jaar meer miljonairs bijkomen?

De VRT-redactie kreeg afgelopen dagen een stroom van reacties binnen. Na de reportage waar een journaliste undercover ging in verschillende commerciële woonzorgcentra, is iedereen geschokt. Eenzaamheid, te weinig personeel, tot mensen die liever euthanasie willen plegen, passeren de revue. Daarop reageerde TV-kijkend Vlaanderen dat deze toestand niet verder kan. Toch biedt de Vlaamse Regering onvoldoende oplossingen. Al jaren behandelen we de oudsten in onze maatschappij niet met het nodige respect. Maar alles ziet ernaar uit dat deze regering gewoon zal verder aanmodderen. Om te kijken hoe ze al jaren slecht bestuurd worden, gaan we vijf jaar terug in de tijd.

“Doe maar in uw broek, er kan nog wat bij”

De Panoramaredactie van 2012 laat Dennis De Meyer aan het woord. Dennis is verpleegkundige in een rusthuis, werkt op dat moment 17 jaar in de sector als verpleegkundige. Hij legt de situatie uit, waarom het personeel sommige bewoners het letterlijk in hun broek laat doen. “Het is zo dat wij het incontinentiemateriaal voor 75 procent moeten laten verzadigen. Dus de mensen moeten in principe een aantal keren plassen, vooraleer we dat mogen vervangen. Voor de overname werd er veel minder gemonitord. Nu wordt alles echt tot op de voet gevolgd. Als wij teveel materiaal verbruiken, krijgen we dat ook achteraf te horen dat we daarin moeten minderen.”

Sinds het rusthuis is overgenomen door een commerciële directie wordt er dus bepaald vanuit de directie dat men de bewoners bewust in hun broek laat plassen. “Daar krijg je een tegenstelling: wij mogen het niet zomaar vervangen, de families vragen het. Het probleem is dat de weegschaal in een totaal verkeerde richting is omgeslagen”, besluit Dennis. Het efficiënter maken is één ding, het laten kapot gaan is een andere zaak. Als je op een bepaald moment teveel beknibbelt op personeel gaat uw corebusiness niet meer werken. De commercialisering was in 2012 ook al een probleem.

Bij het verschijnen van de eerste panoramareportage was CD&V’er Jo Vandeurzen al drie jaar, sinds 2009, bevoegd voor de rusthuizensector in Vlaanderen. Acht jaar later heeft hij nog steeds dezelfde portefeuille in handen. De minister kon dus perfect in actie schieten om paal en perk te stellen aan de schrijnende toestanden in rusthuizen. Daar heeft hij ondertussen lang genoeg de tijd voor gekregen. Vandaag is het echter verre van opgelost en komen dezelfde verhalen naar boven in de nieuwe reportage. Verdere commercialisering, hogere rusthuisprijzen en steeds meer alarmsignalen van verzorgend personeel zijn de realiteit. En ja, dat is een politieke keuze.

Senioren gespot door big buisness

Dat de kwaliteit bij OCMW-ziekenhuizen of vzw’s altijd perfect is, verkondigt niemand in de sector. De onderfinanciering heeft ook daar een effect. Maar dat de meest schrijnende getuigenissen komen uit de privésector is geen toeval. Met een hele andere logica gaat men de zorg organiseren. “Het verschil tussen een vzw en commerciële instelling, is dat een privé-rusthuis winst moet maken en een deel van die winst moet naar de aandeelhouders gaan.” Zo legt Olivier Remy uit die rusthuizensector opvolgt voor de vakbond ACV.

Ook de vakbonden trokken al vijf jaar geleden aan de alarmbel tijdens de beruchte Panoramareportage van 2012. De grote commerciële spelers zoals Armonea, Senior Living Groupe, Orpea gaan steeds meer investeren in de groeiende groep senioren met vooral een stijging van hun commerciële winst in het verschiet. Het is niet voor niets dat de rijkste familie van België De Spoelberch, de hoofddeelaanhouder van AB Inbev, een belangrijke aandeelhouder van Armonea blijkt de zijn.

De nieuwe Panoreportage toont op beklijvende wijze de schrijnende toestanden in de commerciële rusthuizen. Deze woonzorgreuzen zijn afgelopen jaren snel opgerukt. Terwijl in 2012 nog maar 12 procent commercieel werden gemanaged door CEO’s, is dat vandaag al gestegen naar één rusthuis op vijf. De vzw’s met een sterke verbondenheid van het middenveld blijven voorlopig de sterkste speler. Vooral bij de OCMW-rusthuizen zien we een grotere daling.

Onze overheid draagt hierbij de belangrijkste verantwoordelijkheid. Ze organiseert zélf de commercialisering. Door de financiering niet mee te laten stijgen met de steeds grotere maatschappelijke uitdagingen, opent zij de weg voor de commerciële spelers. De rijkste 1 procent van dit land op kop krijgen vrij spel om hoge winstmarges te halen op kap van onze ouderen.

De druk van de commerciële spelers zorgt ook voor extra werkdruk bij het personeel. Uit de cijfers van het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (RIZIV) stellen commerciële rusthuizen per 100 bewoners gemiddeld 35 voltijdse verzorgers te werk. Bij een vzw zijn dat er 41, bij de OCMW’s 43. Bovendien doet een privaat rusthuis het met minder ondersteunend personeel zoals koks of poetsvrouwen. Per 100 inwoners gaat het over 13 voltijdse medewerkers, terwijl dat er in de vzw’s 20 zijn. De extra werkdruk heeft daardoor invloed op de gezondheid van het personeel.

Uit cijfers van de HR-dienstverlener SD Worx blijkt dat gemiddeld 6,5 procent van de werknemers ziek is. Het aantal zieken stijgt jaar na jaar en ligt hoger dan in de rest van de economie. Het blijft ook niet beperkt tot rusthuisbedrijven. Ook de vastgoedsector heeft winst geroken bij senioren. Zo pakt de vastgoedinvesteerder Aedifica vandaag uit met nettohuurrendementcijfers van 6,2 procent. In de brochure lees je hoe zij aan het commerciële Armonea hun gebouwen onderverhuren. Ieder bedrijf gebruikt dus zijn specialisatie om een stukje winst te halen bij de groeiende seniorengroep die verblijft in een rusthuis.

Elk jaar weer “on-aan-vaard-baar”

Een spindoctor helpt als media-expert om politici aan de macht een strategie te geven om in de pers weg te komen met het gevoerde beleid. Minister Jo Vandeurzen (CD&V) heeft permanent zo’n crisiscommunicatie nodig. Zo ook in de zomer van 2016. “On-aan-vaard-baar”, antwoordt hij aan de krant Het Laatste Nieuws. “Daar moet ik niet voor rond de pot draaien. Pampers herbruiken, zoals blijkt uit getuigenissen vind ik al helemaal hallucinant. Het pijnlijke feit blijft dat deze minister onvoldoende daadkracht toont.

Senioren blijven al jaren met natte pampers en slecht eten het slachtoffer van onderfinanciering en commercialisering. Hoe verdedig je dat als minister van zorg: te weinig middelen voor ouderenzorg, terwijl er in ons land elk jaar meer miljonairs bijkomen?

Onze ouderenzorg heeft een revolutie nodig

De tijd van loze beloftes en muizenstapjes is voorbij. Onze zorgt schreeuwt om revolutionaire veranderingen. We hebben een nood aan een andere basisvisie: op verzorging van ouderen maak je geen winst. De regering moest gisteren al de oprukkende commercialisering aanpakken. Waarom niet in onze wetteksten een verbod toevoegen dat men geld verdient met zorg.

De kapitaalstromen van bejaarden naar de allerrijksten moet stoppen. Ook de personeelsnorm moet drastisch omhoog. Niet enkel voor de verzorging voor onze senioren, maar ook voor meer animatoren, zodat ontmoeting en levenskwaliteit centraal kunnen staan. Meer personeel door een sterke openbare dienstverlening. Dat de miljonairs via een vermogenstaks moeten bijdragen is onvermijdelijk. Want hebben de 1 procent rijkste families er al niet genoeg aan verdiend?

Sander Vandecapelle is voorzitter van PVDA Vlaams-Brabant en zelf actief in de zorgsector.

take down
the paywall
steun ons nu!