Arbeid moet voor de mensen een waardig leven en maatschappelijke deelname mogelijk maken. Steeds meer werkenden kunnen van hun arbeid echter niet meer leven. Ondertussen wijkt het derde arbeidscircuit elke dag meer en meer af van de normale arbeidsovereenkomsten.
Dat is het gevolg van de hervormingen op de arbeidsmarkt van het voorbije decennium. Die zijn tot stand gekomen via de “Agenda 2010” van de toenmalige rood-groene Bondsregering (1998-2005). Die heeft gezorgd voor een groeiende sector van lageloonarbeid, mini-jobs, uitzendkrachten en kleine zelfstandigen.
De lonen van deze werknemers liggen gemiddeld duidelijk onder de normale geldende arbeidsovereenkomsten. Bijna de helft van deze werkenden heeft een brutoloon dat onder de minimumgrens ligt en het wordt steeds erger. Ook vele gangbare loonafspraken kunnen geen leefbaar bestaan meer waarborgen.
De bestaande wetgeving stelt de druk op de lonen voor als een nobele zaak, maar ondertussen verdienen zowat anderhalf miljoen mensen zo weinig op hun werk, dat ze op Hartz IV aangewezen zijn. (De commissie Hartz voerde in 2005 een nieuwe reeks maatregelen in die werkloosheidsuitkeringen en bijstandsregelingen nog moeilijker maakten. nvdr). Deze verschuiving kost de staat ongeveer 11 miljard euro per jaar, uiteraard betaald door de belastingbetaler die op die wijze de loondumping van de werkgevers financiert.
Het jobmirakel dat er niet kwam
Ondertussen kan de werkgever, daarbij door de wet gesteund, zeer flexibel omspringen met zijn arbeidskrachten en er zich ook gemakkelijk van ontdoen. De hervormingen op het vlak van de arbeidsmarkt zouden een jobmirakel teweegbrengen. Maar uiteindelijk werd enkel de bestaande arbeid in alle stilte verder verdeeld en goedkoper gemaakt. De gevolgen wegen zwaar: de zogenaamd atypische werkkrachten lopen een hoger risico om hun job in crisistijd te verliezen.
De hervormingen op het vlak van de arbeidsmarkt zouden een jobmirakel teweegbrengen. Uiteindelijk werd enkel de bestaande arbeid in alle stilte verder verdeeld en goedkoper gemaakt.
Vooral de uitzendarbeid zorgt ervoor dat het werkvolk in een bedrijf wordt opgesplitst in een kerngroep en randgroepen. Daar bovenop boeken de sociale zekerheidssystemen een wrang verlies aan inkomsten. De ontregelde arbeidsmarkt zorgt er tegelijkertijd voor dat meer en meer mensen zich als zelfstandige vestigen.
Sinds 2000 is de groep zelfstandigen toegenomen met een half miljoen: ze zijn nu met meer dan 4 miljoen. 60 procent daarvan zijn vrouwen. Zij hebben weliswaar geen baas boven zich, maar zij genieten evenmin van sociale bescherming en zekerheid zoals werknemers. Zij moeten zich handhaven op de arbeidsmarkt en vechten voor opdrachten. 30 procent van deze zelfstandigen (40 procent bij de vrouwelijke zelfstandigen) moeten het doen met minder dan 1100 euro netto per maand.
Laat het uitzonderingen blijven
Ver.di wijst elke praktijk van onzekere tewerkstelling af. Wij manen de politieke verantwoordelijken aan daadwerkelijke stappen te ondernemen tegen het wegdringen van meer en meer mensen in arbeidscontracten die weinig of geen sociale bescherming bieden.
Ver.di eist dat mini-jobs en statuten met loonminima worden omgezet in tewerkstelling die bestaanszekerheid inhoudt. Uitzendarbeid, tijdelijke opdrachten en andere onzekere tewerkstellingsformules mogen geen regel worden. Het moeten uitzonderingen blijven.
ver.di (Vereinte Dienstleistungs Gewerkschaft = verenigde vakbonden van de dienstensector)
Vertaling uit het Duits door Viona Westra.
