“Handen af van onze kinderen”. Na het geweld tegen de pride in Białystok op 20 juli hebben ouders van LGBT-kinderen de beweging Regenboog Ouders opgericht en in Płock stapten ze voor het eerst mee, helemaal vooraan met een grote spandoek met deze tekst erop. Sinds 20 juli gingen verschillende video’s de wereld rond waarop te zien is hoe homofoben voor, tijdens en na de mars in Białystok deelnemers keihard schoppen en slaan. Ook jonge tieners, en zelfs een meisje in een rolstoel waren slachtoffer van het geweld.
Deze beelden confronteerden veel mensen voor het eerst met wat voor haat LGBTQIA-mensen dagelijks in Polen te maken hebben. Hoewel de regeringspartij PiS (Recht en Rechtvaardigheid), de kerk en sommige media al lange tijd homofobie openlijk aanmoedigen.
En dan te bedenken dat nog geen anderhalve maand voor Białystok de N-VA besloot dat zijn drie europarlementsleden voor de komende vijf jaar bij de ECR-fractie blijven in het Europees Parlement. Dat is dus de fractie waarin ook PiS zit.
Rotte eieren, volle pampers en Wees Gegroetjes
Stenen, voetzoekers, rookbommetjes, flesjes, rotte eieren, volle pampers en een stortvloed aan vernederende scheldwoorden en beledigingen kregen de deelnemers aan de mars voor gelijkheid op 20 juli in Białystok over zich heen. ‘F*ck off’, ‘F*gs out’, ‘F*ck arse f*ggots’, ‘F*ck off, out of it!’ en overal middelvingers.
Pride-vlaggen zijn in brand gestoken. Spandoeken verscheurd. Een man zwaait met een fietstrapper, pedał in het Pools, wat ook een scheldwoord voor ‘homo’ is. Zo nu en dan passeert een camionette waaruit door een megafoon wordt geroepen dat homoseksuele mannen en lesbische vrouwen kinderen verkrachten. Sommigen dragen T-shirts met daarop teksten als ‘Leger van God’ en ‘Ik schaam me niet voor Jezus’. Een meisje van ongeveer 15 jaar kijkt boos naar de mars en beweegt langzaam haar vinger langs haar keel. Een vrouw toont haar 3-jarig kind hoe je met beide handen een middelvinger opsteekt, terwijl zij roept: ‘Zo doe je dat!’ en ‘F*ck-off-f*g-gots!’. Tegelijkertijd houden ze rozenkransen, kruisen en iconen van Jezus in de lucht en zweren ze als rooms-katholieken trouw aan God en het vaderland, terwijl ze het Onze Vader en Wees Gegroetjes bidden.
"Prawdziwy mężczyzna" blokuje pokojowy Marsz Równości własnym dzieckiem. Okropnie smutny widok. ??#Białystok #marszrowności
Fot. Bart Staszewski pic.twitter.com/nMGmGFGLYO— Alicja Mandat (@AlfaOmegaB1) July 20, 2019
Onder de mensen die op deze wijze proberen de eerste mars voor gelijkheid in Białystok te saboteren, is een grote groep voetbalhooligans. Vanuit het hele land hebben ze zich verzameld. Vooral mannen, oud en jong, sommigen in neo-fascistische outfits, anderen zoals een typische oom of grootvader. Maar met de hooligans doen dus ook vele ‘gewone’ inwoners van de stad – mannen, vrouwen, ouderen, jongeren en ouders met kinderen – mee.
Armia Boga, Białystok, 20.07.2019.
Tomasz P. ps. "Dragon", w szefostwie stowarzyszenia kiboli "Dzieci Białegostoku", które organizowało atak na Marsz Równości.
Skazany na 2,5 roku za podżeganie do zabójstwa. Na 9 miesięcy za zastraszanie świadków. Rok za napad.
Za:@OmzRi pic.twitter.com/jFWoSIM46v— Culturovo (@culturovo) July 23, 2019
Even ‘gewone’ mensen, van wie ook velen zich als gelovig beschouwen, stappen mee in de mars voor gelijkheid. Jongeren, ouderen, mensen met kinderen, mensen met een rollator. Velen zijn er met hun partner. En ook vele heteroseksuele mensen stappen mee. Voor vrienden, familieleden of uit humane overwegingen. Om aan de kant van de onderdrukten te staan en niet die van de onderdrukkers. ABBA-muziek vanuit een Pride-camionette overstemt de haatboodschap van de eerder genoemde camionette. En deelnemers scanderen door de beledigingen heen hun eisen voor gelijke rechten.
Pierwszy Marsz Równości w Białymstoku przeszedł w sobotę ulicami miasta! [Pomimo przemocy skrajnej prawicy i prowokacyjnej propagandy homofobicznej rządu, pisowskich polityków i biskupów]#marszrówności #Teczystok #LGBTQ #białystok pic.twitter.com/6amxWfQhZ9
— Pracownicza Demokracja (@PracDem) July 21, 2019
Familiepicknick is ‘LGBT-vrije zone’
Op hetzelfde moment is er elders in de stad Bialystok een familiepicknick. Klinkt gezellig, maar dit moet een ‘LGBT’-vrije zone voorstellen, georganiseerd door PiS-politicus Artur Kosicki, voorzitter van het uitvoerend college van de provincie Podlasie, waarvan Białystok deel uitmaakt. Het is er druk. Terwijl hun kinderen zich vermaken op de springkastelen willen gezinnen vanaf hier tonen dat ze tegen gelijke rechten voor seksuele minderheden zijn.
#PiknikRodzinny Świetna, rodzinna atmosfera. Jeśli jeszcze nie byliście – zapraszamy na dziedziniec Pałacu Branickich w #Bialystok pic.twitter.com/p1Pn6iroAL
— Izabela Smaczna-Jórczykowska (@smaczna) July 20, 2019
Polen is een van de weinige EU-landen dat geen homohuwelijk kent, net zo min als een geregistreerd partnerschap voor stellen van hetzelfde geslacht. Kinderen adopteren of die van een partner erkennen is voor hen dan ook onmogelijk. En als transpersoon kan je bijvoorbeeld je voornaam niet veranderen.
Dat moet veranderen vinden vele mensen. En daarom vinden deze zomer marsen voor gelijkheid niet alleen plaats in de meer progressieve steden die er al mee bekend zijn, maar zijn ze voor het eerst ook georganiseerd in meer conservatieve provinciesteden, waaronder Płock en Białystok.
Alleen is in Białystok het cordon gevormd door de politie, in tegenstelling tot in Płock, iets minder strak. Zo nu en dan ontstaan er gaten waar tegenstanders zich weten door te wringen en de kans krijgen om aan deelnemers rake klappen te verkopen. Bij de kathedraal wachten honderden mensen de mars op met een meterslange spandoek waarop staat: ‘Gezin = jongen + meisje’. Deelnemers zouden hier speeches houden, maar sommigen durven niet meer.
Obroniliśmy Katedrę pw. Wniebowzięcia NMP w #Białystok. Wielkie podziękowania wszystkim białostoczanom przywiązanym do tradycyjnych wartości! pic.twitter.com/kutffH0Tam
— Sebastian Łukaszewicz (@S_Lukaszewicz) July 20, 2019
De mars voor gelijkheid arriveert bij de kathedraal in Białystok. Bron: Screenshot TVN24
Na afloop van de mars gaan de regenboogbrillen en -accessoires af, glitter wordt van de gezichten weggeveegd, vlaggen worden opgevouwen en verdwijnen samen met de regenboog-outfits in tassen en rugzakken. Deze maatregelen zijn nodig om veilig thuis te komen en verder te kunnen met hun leven in de stad. Maar alsnog worden ook na afloop talloze mensen op straat fysiek aangevallen.
Direct na de aanval op de mars werden 25 mensen opgepakt. Een week later heeft de politie de identiteit vastgesteld van meer dan 100 mensen die ervan worden verdacht tijdens de mars strafbare feiten te hebben gepleegd, waaronder het slaan van deelnemers.
‘Mars voor gelijke rechten komt van andere cultuur’
Wie zijn deze mensen? Op het forum van de voetbalclub Jagiellonia Białystok hadden voetbalsupporters aangekondigd de mars te blokkeren. Maar de hooligans waren niet alleen en handelden niet zonder aanmoediging.
Begin juli bracht aartsbisschop Tadeusz Wojda vanuit de kathedraal in Białystok de boodschap dat ze niet akkoord kunnen gaan met de mars. Oftewel: vrije inwoners van Polen kunnen ze niet toestaan om hun grondrecht uit te voeren. Op de dag van de mars wees hij er nog eens op dat deze van een andere cultuur afkomstig is, van buiten de provincie, die religie uitlacht en christelijke waarden belachelijk maakt.
Wojda hoefde niemand persoonlijk aan te vallen. Dat deden hooligans en nationalistische extremisten voor hem. Na afloop bedankten kerkleiders deze zelfde mensen voor hun patriottische houding en verdediging van de katholieke waarden.
Twee dagen na de mars veroordeelde aartsbisschop Wojda dan toch het geweld als strijdig met de houding van een christen. Maar in zijn boodschap ging hij vervolgens snel over tot een oproep aan mensen om te bidden voor het “gezin” en “zijn interne puurheid”. Ook de woordvoerder van het Poolse bisdom drukte in een verklaring zijn “expliciete afkeuring voor agressie” uit, maar voegde daaraan toe dat “homoseksualiteit een doodzonde is”.
‘Poolse kerk keurt voor ‘t eerst agressie tegen LGBT+ af’
De organisatie Geloof en Regenboog, voor gelovige LGBT-mensen, vat deze verklaring alsnog deels positief op omdat het voor het eerst in de geschiedenis is dat iemand van de Poolse kerk agressie tegen homoseksualiteit afkeurt. Maar de opmerking over ‘doodzonde’ kunnen mensen toch weer begrijpen als toestemming voor wangedrag. En uiteraard ontbreekt de erkenning van eigen schuld in dit hele gebeuren.
“Het is onmogelijk om de verantwoordelijkheid van de katholieke kerk te ontkennen voor het geweld in Bialystok. De invloed van aartsbisschop Wojda en andere katholieke kerkleiders is enorm in de regio. Hun aandeel is erg belangrijk”, aldus Geloof en Regenboog.
De publieke omroep TVP, in handen van de regering, beschermt de kerk door op het journaal Wiadomości enkel te spreken over ‘hooligans’ als daders van de agressieve aanvallen op de mars in Białystok. Door dit woordgebruik klinkt het alsof er geen ideologische motivatie achter zit, aangezien ‘hooligans’ veelal worden gezien als mensen die van welke gelegenheid dan ook gebruik maken om agressie te uiten. Zo lijkt het alsof er geen sprake zou zijn van homofobie en rechtse sympathieën onder voetbalsupporters om zich te mobiliseren en aan te vallen.
De publieke omroep legde ook de nadruk op het feit dat het bisdom het geweld veroordeeld had en negeerde op deze manier de beschuldigingen aan de kerk van homofobe uitspraken en aanmoediging van agressie. Andere pro-regeringsmedia zoals wPolityce brachten het nieuws zo alsof de agressie tijdens de mars in Białystok van beide kanten kwam.
Stickers voor lezers om buurt ‘LGBT-vrij’ te verklaren
“Dit was niet zomaar geweld, maar concreet geweld, genaamd: homofobie”, benadrukt een activist op een mars tegen geweld een week na de gewelddadige aanvallen in Białystok. Polen is nooit een open, tolerant en solidair land geweest als het gaat om LGBTQIA-rechten. En extreemrechtse hooligans zijn aanwezig in de Poolse straten sinds begin jaren 90. Wat is veranderd, is dat in de afgelopen jaren de overheid zelf regelmatig statements maakt die de gemiddelde God-vrezende hooligan zou doen blozen. De regeringspartij PiS komt er openlijk voor uit tegen homoseksualiteit te zijn.
Homofobie is er altijd geweest in de openbare ruimte in Polen, maar nog nooit zo veel en in zo’n onverbloemde versie. De meeste homofobe uitspraken heeft PiS dít jaar gedaan. Een verklaring hiervoor is dat de regeringspartij deze minderheidsgroep als zondebok heeft gekozen om haar campagne op te baseren voor de parlementsverkiezingen die deze herfst plaatsvinden. Met als gevolg meer openlijk agressief gedrag tegen LGBTQIA-mensen, aanvallen op marsen voor gelijkheid en de invoering van ‘LGBT-vrije zones’. Tientallen lokale overheden claimen ‘LGBT-ideologievrij’ te zijn.
Weekblad Gazeta Polska begon zelfs in de week na Białystok stickers met de tekst ‘LGBT-vrije zone’ erop uit te delen aan de lezers. Twitter ontplofte toen met de trending hashtag #jestemLGBT, wat ‘ik ben LGBT’ betekent. Tienduizenden mensen lieten aan de buitenwereld weten dat ze homoseksueel zijn of solidair met iedereen die niet heteronormatief is en daardoor onderdrukt wordt. Nog nooit eerder in Polen is dit zo massaal zo openlijk gebeurd.
“#JestemLGBT en echt een vriendelijk persoon. Ik bedien je in een restaurant, wens je goedendag en blijf mooie posters creëren die je dagelijks op straat passeert”, tweet een persoon.
#Jestem LGBT Ik ben een (Calvijns) evangelische pastoor, ik leer mensen dat God van iedereen houdt, ik trouw LGBT-mensen”, is een ander voorbeeld.
Bron: Screenshot YouTube Telewizja Republika
Verschillende boekhandels, waaronder de landelijke keten Empik, weigerden de homofobe editie in de winkel te verkopen. Een rechtbank heeft geoordeeld dat het weekblad de stickers niet mag verspreiden. Gazeta Polska veranderde daarop de tekst naar ‘LGBT-ideologievrije zone’ en verspreidde de stickers alsnog.
Wat die ‘LGBT-ideologie’ dan zou zijn? Homofoben gebruiken die term om te doen lijken alsof homoseksueel zijn een keuze is. Alsof het een soort lobbybeweging is die onder het mom van tolerantie zijn eigen agenda doordrukt gericht op kinderen. Doelbewust wordt homoseksualiteit hier gelinkt aan pedofilie.
Regeringscampagne
De gewelddadige gebeurtenissen in Białystok waren aangemoedigd door een haatcampagne van politici, kerk, media en burgers tegen LGBT+. Niet elke haatuitspraak leidt tot geweld, maar iedere gewelddadige aanval is wel veroorzaakt door haatuitingen, stigmatisering en dehumanisering van bepaalde mensen.
Lokale PiS-politici – zoals ook Kosicki die de familiepicknick had georganiseerd – namen deel aan de tegendemonstratie bij de kathedraal in Białystok, waarmee geprobeerd werd de route van de mars voor gelijkheid te blokkeren. Provincieraadslid Sebastian Lukaszewicz tweette later die avond: “We hebben de kathedraal beschermd. Grote dank aan de inwoners van Białystok die verbonden zijn aan traditionele waarden.” Een dag later had deze tweet 2.000 likes.
De brutale aanval op de mars voor gelijkheid in Białystok vond plaats tijdens de regeringscampagne om het homofobe gevoel en de angst voor de zogenaamde ‘LGBT-ideologie’ op te voeren. In aanloop van de verkiezingen in 2015 in Polen portretteerde de huidige regeringspartij PiS moslimmigranten als de grote bestaansbedreiging van het land. Nu met nieuwe parlementsverkiezingen in aantocht in de herfst, worden LGBTQIA-rechten gebracht als de nieuwe bedreiging.
“Deze ideologieën zijn geïmporteerd. Dit zijn geen interne Poolse mechanismen”, claimde PiS-leider Jarosław Kaczynski tijdens een partijbijeenkomst in aanloop van de recente EU-verkiezingen. “Ze zijn een bedreiging voor de Poolse identiteit, het land en zijn bestaan”, aldus de leider van de regeringspartij. Hij benadrukte ook dat Polen niet onder de ‘regenboogdruk van de EU zou buigen: “Ik verzeker jullie dat zolang wij regeren, er geen homoseksueel huwelijk komt.” Eind 2018 zei president Andrzej Duda (PiS) al publiekelijk dat hij een verbod tegen homopropaganda zou tekenen als het bestond.
PiS-leider Jarosław Kaczynski. Bron: Wikimedia Commons / CC-BY-2.0
De homofobe retoriek die PiS propageert is vergelijkbaar met hun rechtse verhaal over vluchtelingen tijdens de vorige verkiezingen in 2015. Dat speelde zich af op vier assen: angst, geld, identiteit en soevereiniteit. Vluchtelingen zouden een bedreiging vormen voor de veiligheid in het land, toelating van slechts honderden mensen zou een golf van terreurdaden en verkrachtingen brengen. Geld kon beter geïnvesteerd worden in dringende sociale problemen in het land zelf in plaats van in hulp aan vluchtelingen. Het zou ook een culturele bedreiging voor het katholieke Polen betekenen. En het zou aantonen hoe de EU zich ‘buitensporig’ inmengt in de interne aangelegenheden van staten.
Dezelfde argumenten komen nu terug, je hoeft ‘vluchtelingen’ maar te vervangen voor ‘LGBTQIA-mensen’. En net als in 2015 heeft PiS ook nu een grote voorsprong in de peilingen. De sterkste kaart die PiS nu gebruikt, is angst voor de veiligheid van kinderen. Er circuleren al valse accounts rond op internet die zich voordoen als kleuterscholen die open staan voor LGBT+ waar kinderen tijdens de les grappen zouden leren ‘om hun eigen lichaam te leren kennen’.
Overigens stelde de minister van Onderwijs voor om voortaan marsen voor gelijkheid te verbieden “ter bescherming van de deelnemers”. “Zulke marsen, opgeroepen door gemeenschappen die proberen niet standaard seksueel gedrag door te drukken, wekken grote weerstand op, niet alleen in deze regio, maar ook in andere delen van Polen. Daarom is het het overwegen waard of in de toekomst zulke marsen georganiseerd moeten worden.” Met andere woorden: legale marsen moeten niet doorgaan, omdat er groepen mensen zijn die de deelnemers willen slaan. Zo zou je kunnen zeggen dat fietsen verboden moeten worden, omdat er dieven zijn die ze stelen. Een groep leerkrachten is een petitie gestart voor ontslag van de minister.
Mars voor gelijkheid vroeger ondenkbaar
Daartegenover staat dat een paar jaar geleden het voor velen nog ondenkbaar was dat een event zoals een mars voor gelijkheid zou kunnen plaatsvinden in Białystok. Het feit dat het nu heeft plaatsgevonden, ondanks alle haat, toont dat de autoriteit van de kerk aan het afbrokkelen is, stelt Jacek Dehnel, die meestapte in de mars, in de Britse krant The Guardian. “Wat Kaczynski en de hooligans op straat in Białystok uitdrukten is in wezen woede dat de Poolse maatschappij van hen vandaan beweegt. […] Nationalisten en conservatieven doodsbang achterlatend dat hun land dezelfde weg zal opgaan als bijvoorbeeld Ierland en een ‘nieuw moraal’ zal overnemen, geworteld in de taal van diversiteit en mensenrechten.” En deze angst is reëel volgens Dehnel. Neem de meer dan 1.000 mensen die in Warschau een week later bijeenkwamen om gelijke rechten voor LGBT+ te steunen naar aanleiding van het geweld in Białystok.
Actievere emancipatie van seksuele minderheden begon in Polen zo’n twee jaar geleden. De eerste mars voor gelijkheid was in Warschau in 2001. In 2017 vonden er 7 marsen voor gelijkheid plaats, 15 in 2018 en in 2019 waren het er 33. Het begint nu duidelijk te worden dat veel mensen niet akkoord gaan dat LGBTQIA-mensen als tweederangsburgers behandeld worden.
In 2005 verbood PO, de grootste oppositiepartij, nog een mars voor gelijkheid in Poznań, een grote stad in het westen van Polen (PiS regeerde toen wel al). Afgelopen februari heeft de burgemeester van Warschau Rafał Trzaskowski, van diezelfde oppositiepartij, een ‘Warschau LGBT-verklaring’ ondertekend, een groot succes voor LGBT-mensen.
Maar het is niet alleen de regeringspartij die het doorvoeren van gelijke rechten tegenwerkt. Waarom staan voorstellen van deze LGBT-verklaring niet in het programma van de oppositie, vraagt Anton Ambroziak, journalist voor OKO.press, zich af. “Als uitleg kregen we te horen dat de strijd voor democratie prioriteit had. Politici bepalen nog steeds aan de hand van het aantal zetels of ze beter onze gezondheid en leven op het spel kunnen zetten of solidariteit tonen.”
Het is nog steeds een lange weg tot volledige emancipatie. Er zijn zo’n 1,5 miljoen ‘LGBT+’-mensen in Polen, terwijl in totaal aan alle parades dit jaar zo’n 150.000 mensen hebben deelgenomen.
Polen is een van de weinige landen in de EU die bescherming voor LGBTQIA-mensen weigert. In het wetboek van strafrecht ontbreekt het voor LGBTQIA-mensen aan strafrechtelijke bescherming. Seksuele geaardheid en genderidentiteit worden er niet in genoemd. Mensen kunnen momenteel enkel een civiele zaak starten wegens schending van persoonlijke rechten. Wat activist Bartosz Staszewski ook heeft gedaan tegen Gazeta Polska voor het uitbrengen van ‘LGBT-vrije zone’-stickers. Maar dat is een veel duurdere procedure voor de aanklager dan een strafzaak.
‘Mannelijke macht over de wereld’
Waar het echt om gaat in deze voortdurende ideologische oorlog is niet de veiligheid van kinderen, of de visie van het gezin, maar om macht, stelt politiek beleidsanalist Anna Mierzynska in OKO.press. Mannelijke macht, welteverstaan, over de wereld.
“In dit perspectief is de LGBT-groep slechts een indirecte bedreiging. De echte problemen zijn de eisen van gelijke rechten, door sociale groepen, door beroepsgroepen, vrouwen en mannen. Want het streven naar gelijkheid vernietigt de hiërarchie.”
De belangrijkste voordelen die de ‘bedreigingstheorie’ voor de regeringspartij heeft opgeleverd zijn: de mobilisatie van eigen en extreemrechtse kiezers tegen een ‘externe vijand’, belemmering van de campagne van de burgercoalitie, opwekking van sterke sociale emoties die mensen aanspoort op de partij te stemmen voor ‘bescherming’, en een bijkomend voordeel is de afleiding van pedofilie in de katholieke kerk, waardoor de kerk graag met PiS samen naar ‘één doel speelt’.
Schokgolf door Polen en de wereld
Sinds de gewelddadige aanval op de mars in Białystok zijn in het hele land verschillende solidariteitsacties en -events georganiseerd. Binnen 36 uur was er 100.000 złoty (ongeveer 25.000 euro) opgehaald om seksuele minderheden in Białystok te helpen. Amnesty International is een petitie gestart om LGBT+ in Polen voor geweld te beschermen.
Maar dat is niet genoeg, geven mensen aan. “De kern van onze hoop zijn geen straten zonder geweld of manifestaties zonder agressieve vernederende tegenstanders, we willen een heel leven”, benadrukt journalist Ambroziak van OKO.press.
“We zagen haat in Białystok. Haat, niet alleen bij voetbalhooligans, maar ook burgers, politici, media en de kerk. Bij mensen die ons pedofielen noemen, een gevaar voor het gezin en een bedreiging voor hun kinderen en het land. Eerst waren ze bang voor ons, en vervolgens zijn ze ons gaan haten. Dit geweld groeide al voor PiS en is gegroeid uit onverschilligheid. Al voordat PiS regeerde zijn mensen die niet tot ‘de heteronorm’ behoren het land uit gevlucht, of erger, hebben zelfmoord gepleegd. Waarom zorgt een filmpje waarin een tienerjongen tegen zijn hoofd wordt getrapt er pas voor dat mensen inzien dat er iets mis is?”
Het geweld in Białystok veroorzaakte niet alleen in Polen een schokgolf, maar in de hele wereld. “Poolse autoriteiten hebben onder de Grondwet, mensenrechtenwetten en de EU-wet, de plicht om gelijke rechten te verzekeren aan iedereen in de maatschappij. Falen zij hierin, dan moeten EU-instanties ingrijpen, stelt Human Rights Watch”.
Van de drie N-VA-europarlementsleden hebben we in ieder geval niets gehoord over de homofobe ontwikkelingen bij hun fractiegenoot PiS. De nationale krant Gazeta Wyborcza is wel opgestaan. Een week na Białystok staat er op de voorkant bij de naam van de krant: ‘Geen vrijheid zonder solidariteit’. De eerste keer dat de krant dit had gedaan was in 1989, toen de redactie een vrije natie eiste op basis van democratie, solidariteit en gemeenschap.
“Nu staat het opnieuw op onze voorpagina, omdat we terug in een tijd leven die deze boodschap nodig heeft”, aldus de hoofdredactie in een open brief. “We vragen om solidair te zijn met iedereen die in de afgelopen vier jaar slachtoffer is geweest van verschillende vormen van uitsluiting door de huidige Poolse autoriteiten. […] We zijn ervan overtuigd dat we geen andere keuze hebben dan aan de juiste kant te gaan staan van de verdeling. Vandaag vallen de autoriteiten de LGBTQIA-gemeenschap lastig, morgen vinden ze een andere zondebok. […] Deze situatie herinnert ons aan de donkerste periode van de 20e eeuw. Eens waren mensen en winkels in Europa gemarkeerd met een Davidster. Vandaag gebruiken Poolse autoriteiten de regenboog – een symbool van harmonie, eenheid, gemeenschap en diversiteit – om mensen uit te sluiten en te stigmatiseren. Wij protesteren in de sterkste bewoordingen.”
Het lijdt geen twijfel dat als homoseksuele mensen uit de openbare ruimte verdwenen zouden zijn, er andere ‘vijanden’ gevonden zullen worden die de ‘natuurlijke orde’ zouden bedreigen. “Vrouwen zouden één van de eersten op hun lijst kunnen zijn”, waarschuwt politiek analist Mierzynska.
“De verantwoordelijkheid voor de veiligheid van minderheidsgroepen in Polen ligt bij de overheid van het land. Dat geldt voor elke democratische staat. PiS heeft dit overschreden. En de regeringspartij haalt daar zoveel voordeel uit dat het waarschijnlijk niet zal stoppen, maar zal profiteren van de volgende kansen”, is de conclusie van Mierzynska.
Maar actievoerders eisen ook verantwoordelijkheid van de oppositiepartijen. “Politici van de oppositie, jullie spreken je uit tegen het gooien van vuurwerk en stenen naar ons, maar tegelijkertijd zijn jullie niet in staat om partnerschappen, gelijkheid tussen huwelijken en adoptie door niet- heteronormatieve gezinnen te ondersteunen? Genoeg!”, zegt Anna Pietrucha van de campagne tegen homofobie. Lewica Razem (Links Samen), Wiosna (Lente) en SLD (Sojusz Lewicy Demokratycznej) zijn drie kleine linkse oppositiepartijen die de toenemende homofobie momenteel sterk veroordelen. Zij hebben besloten om een coalitie te vormen en zo mee te doen aan de parlementsverkiezingen in de herfst. “Autoritaire staten bloeien niet op wanneer slechte mensen slechte dingen doen, maar wanneer goede mensen dat toestaan”, benadrukt de hoofdredactie van Gazeta Wyborcza nog in de open brief.
